Κάθε χρόνο ο κόσμος γίνεται πιο παράξενος. Αυτή είναι μια αλήθεια αδιαπραγμάτευτη, δυστυχώς, πλέον. Μαζί του γίνεται και το σινεμά πιο παράξενο – κι αυτό είναι κάτι που έχει πλευρές συναρπαστικές, πλευρές δυσοίωνες, πλευρές ενδιαφέρουσες. Το 2019, λοιπόν, ήταν η χρονιά που το Φεστιβάλ Βενετίας έδωσε το Χρυσό Λιοντάρι στο Joker. Ήταν η χρονιά που οι μεγάλοι σκηνοθέτες τσακώθηκαν με την Marvel για το αν είναι σινεμά ή όχι οι ταινίες της. Ήταν η χρονιά που το Netflix προσπάθησε να γίνει μεγαλύτερη κινηματογραφική βιομηχανία κι από το ίδιο το Hollywood.
Παράλληλα, είχαμε και κάποια σημάδια που αν μη τι άλλο δημιουργούν αισιοδοξία. Ο Χρυσός Φοίνικας των Καννών ήταν μια κορεάτικη προλεταριακή τραγικωμωδία που μίλησε στις καρδιές των θεατών και σχεδόν κατάφερε να εισχωρήσει στο mainstream. Ο κόσμος στην Ελλάδα πήγε ξανά μαζικά στο σινεμά για να δει μια ταινία σαν το Joker ή το The Favourite. Οι μεγάλες επιστροφές του Martin Scorsese και του Quentin Tarantino αποτέλεσαν μείζονα κινηματογραφικά events, ακόμα κι αν σε εμάς δεν άρεσαν ιδιαίτερα. Γενικά, πώς να το πούμε, έγιναν πραγματάκια.
Και κάπως έτσι, καθώς συνεχίζουμε την ανασκόπηση του 2019, ήρθε η ώρα για την καθιερωμένη λίστα με τις 10 αγαπημένες μας φετινές ταινίες. Πριν απ’ αυτό, όμως, θα μας επιτρέψετε μερικά honorable mentions. Αρχικά, οφείλουμε να δώσουμε τα kudos σε κάποιες ταινίες που έμειναν για λίγο εκτός δεκάδας, όπως τα νέα φιλμ αγαπημένων δημιουργών (δηλαδή το Family Romance του Werner Herzog και το The Beach Bum του Harmony Korine) ή ταινίες που πειραματίστηκαν με την γλώσσα και το είδος του φανταστικού (όπως το The Wild Boys και το Border). Έπειτα, είχαμε ταινίες που λατρέψαμε σε φετινά φεστιβάλ αλλά δεν έφτασαν ποτέ στις ντόπιες αίθουσες (για παράδειγμα το The Souvenir, το We Are Little Zombies, το Baby Teeth και το Atlantics) ή ταινίες που τις αγαπήσαμε και περιμένουμε να τις δούμε σε κανονική διανομή μέσα στο 2020 (όπως το Waiting for the Barbarians και το The Lighthouse).
Για να μην τα πολυλογούμε, λοιπόν, αυτή είναι η λίστα με τις 10 αγαπημένες μας ταινίες για το 2019.
Είναι John Wick. Είναι Keanu Reeves. Τι να κάνουμε, δε μπορεί να γίνει διαφορετικά. Θα μπορούσα να βλέπω μόνο αυτό το πράγμα σε χιλιάδες διαφορετικές εκδοχές για το υπόλοιπο της ζωής μου – και μάλιστα χωρίς να διαμαρτυρηθώ ιδιαίτερα κιόλας.
Μια υποδειγματική ταινία για το πώς μπορείς να φτιάξεις ουσιαστικό ιστορικό και πολιτικό σινεμά, χωρίς να κάνεις ουδεμία απολύτως έκπτωση στη μαγεία και το συναίσθημα. Ο Ευτυχισμένος Λάζαρος της Alice Rohrwacher είναι ακριβώς το είδος του σινεμά που είναι εγκληματικά άδικο να πηγαίνει άπατο.
Ναι, τι; Υπάρχει κανένα πρόβλημα; Το Avengers: Endgame ήταν για μένα ένα κινηματογραφικό επίτευγμα μαζικο-λαϊκού σινεμά βιομηχανικής κλίμακας. Κατάφερε να κλείσει με αποτελεσματικό τρόπο ένα αφηγηματικό σύμπαν εικοσι-φεύγα ταινιών και να είναι ταυτόχρονα ικανοποιητικό από σκοπιά συναισθηματική, αφηγηματική, αισθητική.
Ούτως ή άλλως ανήκα στους fans του Bong Joon-ho, οπότε θα ήταν μάλλον δύσκολο να μην μου αρέσει το Parasite. Παρόλα αυτά, αν υπήρχε κάτι ακόμα καλύτερο για την ταινία, ήταν η μαζική ταύτιση και το word-of-mouth που γέννησε το Parasite. Γιατί, σε τελική ανάλυση, στα ίδια σκατά ζούμε όλοι.
Για κανέναν άλλο σύγχρονο δημιουργό δεν έχω χαρεί τόσο πολύ που γίνεται pop όσο για τον Ciro Guerra. Το Embrace of the Serpent είναι μια απ’ τις καλύτερες ταινίες της δεκαετίες, το Green Frontier ήταν μια υπέροχη σειρά, το αγγλόφωνο ντεμπούτο Waiting for the Barbarians ήταν πολύ καλό. Ε, και το Birds of Passage ήταν σαν Narcos δια χειρός Werner Herzog. Αυτό.
Μέχρι αυτήν την ταινία, ποτέ δεν με είχε αγγίξει αληθινά το σινεμά του Γιώργου Λάνθιμου. Υπήρχαν φυσικά φορές που το εκτίμησα και το θαύμασα, αλλά δεν μου είχε μιλήσει προσωπικά με έναν πιο αυθεντικό τρόπο. Το The Favourite μου μίλησε. Κι εύχομαι έτσι να μοιάζει το mainstream σινεμά του μέλλοντος.
Είναι το ντεμπούτο και το κύκνειο άσμα του αυτόχειρα Hu Bo. Ακόμα κι αν δεν ήταν, όμως, πάλι θα επρόκειτο για ένα τραγικό κινηματογραφικό έπος. Το Ένας Ελέφαντας Στέκεται Ακίνητος είναι η σύνοψη μιας ζωής που δεν είναι βιώσιμη, μια αυτοκτονική σύγκρουση σε αργή κίνηση.
Πέρσι, το 2018, οι αίθουσες μας έδωσαν το Call Me By Your Name. Φέτος, είχαμε το Portrait of a Lady on Fire. Όχι ότι επρόκειτο απλώς για μια γυναικεία εκδοχή του ανδρικού gay δράματος, ούτε καν. Η ταινία της Celine Sciamma είναι μια βαθιά ευαίσθητη και θαρραλέα κινηματογραφική αποτύπωση του γυναικείου βλέμματος και της γυναικείας αυτονομίας.
Μέχρι πριν λίγο καιρό, ήμουν σχεδόν σίγουρος ότι αυτή θα ήταν η αγαπημένη μου ταινία για φέτος. Η τρόπος που έχει ο Ari Aster να συνομιλεί με την μεγάλη ιστορία του σινεμά και ταυτόχρονα να εκπροσωπεί τόσο εντυπωσιακά τη γενιά του είναι απίστευτος. Και στο Midsommar είναι οργιαστικός με τον καλύτερο δυνατό τρόπο.
Το Marriage Story χτύπησε φλέβα. Μπορεί ο Noah Baumbach να είναι ένας από τους αγαπημένους μου σύγχρονους σκηνοθέτες, αλλά δεν πιστεύω ότι φταίει μόνο αυτό. Η ταινία χτύπησε φλέβα και έμεινε εκεί ώστε να πει την ιστορία της γενναία, ειλικρινά και σκληρά – όπως πρέπει γενικά να λέγονται οι ιστορίες δηλαδή.
