Πριν από ενάμιση χρόνο περίπου, όταν πρωτοκυκλοφόρησε στο Netflix η τηλεοπτική μεταφορά του The Witcher, μάλλον βιαστήκαμε λίγο να ανακηρύξουμε το σπάσιμο της κατάρας των video games που μετατρέπονται σε ταινίες και σειρές. Δεν είναι ότι φταίει το The Witcher γι’ αυτό. Είναι περισσότερο που αμέσως μετά την μεγάλη τηλεοπτική επιτυχία του (δικαιολογημένη θα πούμε εμείς, αν και οι απόψεις διίστανται, σε κάθε περίπτωση το απολαύσαμε σαν αυτό που είναι) ακολούθησε ένα νέο κύμα μεγάλων χολιγουντιανών παραγωγών που βασίζονται σε video games, δείχνοντας την πρόθεση της κινηματογραφική βιομηχανίας να επιχειρήσει να ξεπεράσει αυτό το μόνιμο αγκάθι: το ότι παρότι έχει στραφεί πολλάκις στο gaming προκειμένου να πάρει έμπνευση και ώθηση για (δήθεν) εγγυημένες επιτυχίες στη μεγάλη οθόνη, στην πράξη οι φορές που έχει προκύψει ένα (τουλάχιστον) αξιοπρεπές αποτέλεσμα είναι από λίγες έως ελάχιστες. Μπορεί λοιπόν να μην περιμέναμε και τόσα πολλά από το Sonic the Hedgehog του 2020 (παρόλο που θα έπρεπε, αν μας ρωτάτε), αλλά τα υψηλότερου μπάτζετ και υψηλότερων προσδοκιών Monster Hunter και Mortal Kombat αναμενόταν, σε έναν βαθμό τουλάχιστον, να ξελασπώσουν την σχέση ανάμεσα σε σινεμά και gaming μετά από χρόνια μέτριων, χλιαρών, απογοητευτικών ή και απαράδεκτων μεταφορών. Κι αν το Monster Hunter απέδειξε εκ νέου πως το κάποτε αγαπημένο παιδί των video game μεταφορών, Paul W.S. Anderson, μάλλον δεν θα καταφέρει ποτέ ξανά να κάνει καλή ταινία, το κινηματογραφικό reboot του Mortal Kombat που κυκλοφόρησε ταυτόχρονα σε ψηφιακές πλατφόρμες και σκοτεινές αίθουσες από την Warner πριν από λίγες βδομάδες σπατάλησε μια σημαντική ευκαιρία να μας χαρίσει καλοφτιαγμένο, μαζικολαϊκό, αιματηρό, τίμιο ξύλο (μιας και είχαμε Πάσχα αφού). Παρόλα αυτά, δεδομένου πως είναι η κινηματογραφική βιομηχανία που έχει ανάγκη το hype και το κοινό του gaming industry και όχι το αντίθετο, τα στούντιο κι οι πλατφόρμες δεν πρόκειται να το βάλουν κάτω στην προσπάθειά τους να επαναφέρουν αυτήν την ταραγμένη σχέση στα ίσια της. Στη μικρή οθόνη, σε λίγες μέρες έχουμε νέα σεζόν Castlevania στο Netflix, με τον δεύτερο κύκλο The Witcher να αναμένεται προς το τέλος της χρονιάς, ενώ το The Last of Us του HBO λογικά θα καταφτάσει μέσα στο 2022 (να σημειώσουμε ότι αυτή τη στιγμή παίζει και η δεύτερη σεζόν του υπέροχου Mythic Quest που αφορά το εσωτερικό της gaming βιομηχανίας). Στη μεγάλη οθόνη, από την άλλη, περιμένουμε νέο Resident Evil στα τέλη του 2021 και μεταφορά του Uncharted στις αρχές του 2022, ενώ για το επόμενο διάστημα έχουν ανακοινωθεί κι ετοιμάζονται ήδη ταινίες Borderlands, Metal Gear Solid, Mega Man και Minecraft (με τα sequels των Sonic, Detective Pikachu και Tomb Raider επίσης να έχουν πάρει σειρά). Με άλλα λόγια, μιας η βιομηχανία του gaming έχει ξεφύγει σε όγκο, δημοτικότητα και επιρροή, το Hollywood μοιάζει εξαιρετικά πρόθυμο να προσπαθήσει για άααλλη μια φορά να αρμέξει τα παιχνίδια που αγαπούν μικροί και μεγάλοι, casual και αφοσιωμένοι gamers. Εξάλλου, καθώς τα σύγχρονα video games γίνονται εδώ και χρόνια όλο και πιο πολύπλοκα και “κινηματογραφικά” (κάτι που το έχουμε επισημάνει τόσο με αφορμή συγκεκριμένα παιχνίδια όσο και με αφορμή δικές μας φαντασιώσεις μεταφορών), αποκτάει ακόμα πιο ειρωνική χροιά η χρόνια αδυναμία της βιομηχανίας του σινεμά να παράξει ποιοτικές video game ταινίες με συνοχή και σταθερότητα. Αν αυτό συνδυαστεί με την παραδοσιακή τάση του Hollywood για ανακύκλωση ιδεών μέσα από το ξεζούμισμα ήδη γνωστών τίτλων/franchises της pop κουλτούρας αντί για την επένδυση σε νέες και πρωτότυπες ιδέες, τότε δεν είναι σε καμία περίπτωση περίεργο το γεγονός πως δεν λέει να το βάλει κάτω. Δεν θέλουμε όμως να είμαστε απαισιόδοξοι. Υπάρχουν δυνατότητες συνάντησης ανάμεσα στο σινεμά και τα video games, καθώς μιλάμε για οπτικές μορφές αφήγησης που μπορούν να αλληλεπιδράσουν με θετικό τρόπο η μία στην άλλη, όπως έχει γίνει άλλωστε πολλάκις στο παρελθόν με το σινεμά και τα comics. Έτσι κι αλλιώς, το gaming έχει εισχωρήσει πλέον σε τόσες πλευρές της καθημερινότητας και της ψυχαγωγίας που είναι αδύνατον να αφήσει ανεπηρέαστο το σινεμά. Η επιρροή αυτή στην σύγχρονη μαζική κουλτούρα έχει αναλυθεί υπέροχα από τον λατρεία Charlie Brooker στις εκπομπές Gameswipe και How Videogames Changed the World, παρόλο που ο ίδιος δυστυχώς δεν κατάφερε να ενσωματώσει πετυχημένα την video game αντίληψη περί αλληλεπίδρασης έργου-κοινού στην παραδοσιακή οπτική αφήγηση όταν πειραματίστηκε με το Bandersnatch του Black Mirror στο Netflix. Με αφορμή τις ταινίες και σειρές που κυκλοφόρησαν ή κυκλοφορούν αυτές τις μέρες στη μικρή και τη μεγάλη οθόνη λοιπόν (είπαμε: Mortal Kombat, Castlevania, Mythic Quest) είπαμε να κάνουμε ένα αφιέρωμα στις 10 καλύτερες video game ταινίες που έχουν φτιαχτεί ποτέ. Προσοχή όμως: το “video game ταινίες” ερμηνεύεται με δύο τρόπους. Από τη μία, αφορά τις ταινίες που βασίστηκαν σε προϋπάρχοντα video games, μια κατηγορία που είναι πολύ ταλαιπωρημένη, όπως προείπαμε. Από την άλλη, αφορά τις ταινίες που δεν βασίστηκαν σε κάποιο video game αλλά προσπάθησαν να πειραματιστούν και να αντλήσουν έμπνευση από την ίδια την εμπειρία του gaming και των video game αφηγηματικών δομών προκειμένου να πουν τις ιστορίες τους. Έτσι, θα έχουμε 5 ταινίες από την μία κατηγορία και 5 ταινίες από την άλλη, με bonus +1 επιλογή ντοκιμαντέρ για κλείσιμο. Απολαύστε ψύχραιμα και υπεύθυνα, όπως πάντα. Tron (Steven Lisberger, 1982) Η πρώτη αληθινή video game ταινία, αν θέλετε. Και παραμένει μάλιστα μία από τις καλύτερες, αν όχι η καλύτερη. Δεν βασίστηκε σε κάποιο παιχνίδι, αλλά αποτέλεσε ορόσημο για την video game κουλτούρα και αισθητική των 80s γενικότερα. Η επιτυχία του οδήγησε σε μια σειρά ακόμα από ταινίες της δεκαετίας που έβαλαν στο επίκεντρο των (νεανικών) αφηγήσεών τους τα video games, όπως το υπέροχο WarGames και τα καλούτσικα Cloak & Dagger και The Last Starfighter. Επίσης, για να μην ξεχνιόμαστε, χωρίς Tron δεν θα υπήρχε ούτε το Toy Story ούτε οι Daft Punk. Super Mario Bros. (Rocky Morton & Annabel Jankel, 1993) Τα 90s, φυσικά, φέρνουν μαζί τους την μεγάλη έκρηξη των προσωπικών υπολογιστών και των παιχνιδοκονσολών, κι έτσι η πρώτη μείζονα μεταφορά video game στη μεγάλη οθόνη γίνεται πραγματικότητα με το Super Mario Bros. Αν με ρωτάτε, πρόκειται για μια ταινία που υποτιμήθηκε τα μάλα για χρόνια, κι ευτυχώς υπάρχει μια τάση για επανεκτίμησή της κατά την τελευταία δεκαετία. Είναι αλλοπρόσαλλο, ναι, αλλά δεν παύει να είναι ένα weird, παραισθησιογόνο, μεταμοντέρνο και ακραία απολαυστικό φιλμ που ούτε κατά διάνοια δεν θα μπορούσε να φτιαχτεί σήμερα με τον ίδιο τρόπο. Street Fighter II: The Animated Movie (Gisaburō Sugii, 1994) Λίγο πριν το χολιγουντιανό Street Fighter (απ’ το οποίο, κατ’ εμέ, διασώζεται λίγο-πολύ μόνο ο υπέροχος Raul Julia που παίζει τις κάλτσες του), κυκλοφόρησε αυτή η anime εκδοχή του δεύτερου παιχνιδιού Street Fighter, η οποία με τη σειρά της, μέσω της επιτυχίας της, έδωσε το έναυσμα για μια ευρεία γκάμα από anime μεταφορές video games στην Ιαπωνία. Μερικά πράγματα δεν κάνουν για live-action. Το Street Fighter, θα μπορούσε να πει κάποιος, είναι ένα από αυτά. Mortal Kombat (Paul W.S. Anderson, 1995) Ανήκω σε αυτούς που υποστηρίζουν πως η πρώτη ταινία Mortal Kombat είναι μια λετζίτ γαμάτη ταινία. Σέβεται το υλικό απ’ το οποίο προήλθε χωρίς να το παίρνει υπερβολικά σοβαρά, αγκαλιάζει την αιματηρή υπερβολή και το campiness της όλης μυθολογίας, παραδίδει τίμιο καλά χορογραφημένο ξύλο. Δίκαιο το cult status του, αθάνατο το soundtrack. Μακάρι η νέα ταινία να είχε πάρει περισσότερα διδάγματα από αυτήν. Δεν είμαι καθόλου, μα καθόλου, fan των μεταφορών Resident Evil του Anderson, αλλά εδώ (και στο Event Horizon) τον λατρεύω. eXistenZ (David Cronenberg, 1999) Καθώς η κουλτούρα του gaming έφτασε στο τότε peak της ως μορφή οικιακής ψυχαγωγίας και ως πολιτιστική δύναμη στα μέσα της δεκαετίας του ’90 που σημαδεύτηκε από τις κονσόλες νέας γενιάς, με σημαντικότερη το πρώτο PlayStation βέβαια, ξεκίνησε κι ένας ευρύτερος προβληματισμός γύρω από τα όρια ανάμεσα στην πραγματικότητα και την προσομοίωση. Κυκλοφορώντας ελάχιστα μετά το The Matrix και το The Thirteenth Floor, το eXistenZ του μπαμπά μας, David Cronenberg, αποτέλεσε μια πρώιμη πλην ώριμη επεξεργασία τέτοιων ζητημάτων – και ήταν φυσικά φουλ απολαυστικό όσο και ανοίκειο. Κρίμα που μέχρι και σήμερα δεν έχει λάβει την αναγνώριση που του αξίζει. Final Fantasy: The Spirits Within (Hironobu Sakaguchi, 2001) Γνωρίζω πως η ταινία έφαγε αρκετό κράξιμο για την ποιότητά της παρά τα εντυπωσιακά για την εποχή τεχνολογικά της επιτεύγματα, αλλά ήμουν τόσο μεγάλος fan αυτού του Final Fantasy franchise που μου ήταν αδύνατον να μην το συμπεριλάβω στην λίστα, ακόμα κι αν το μόνο που κάνει είναι χτίσιμο μυθολογίας και world-building που δεν οδηγεί πουθενά παρά μόνο σε μια αφήγηση γεμάτη κλισέ. Δεν πειράζει, χαλάλι. Silent Hill (Christophe Gans, 2006) Λοιπόν, την είχα αδικήσει αυτήν την ταινία, οφείλω να το ομολογήσω. Την είχα ξεπετάξει ως άλλη μια μέτρια μεταφορά video game από τα 00s (μια δεκαετία κακή τόσο για τις video game μεταφορές όσο και για τον horror κινηματογράφο), αλλά την είδα ξανά σχετικά πρόσφατα κι έχω να πω ότι εκτίμησα φουλ την ταυτότητα και την αισθητική που επιχείρησε να φτιάξει εδώ ο Gans, παρά το μέτριο γράψιμο, αφού δείχνει να κατανοεί σε ικανοποιητικό βαθμό τις ιδιαιτερότητες του video game ως οπτικού μέσου. Καλύτερη από όλα τα Resident Evil. Fight me. Scott Pilgrim vs. the World (Edgar Wright, 2010) Χρειάζεται να πούμε κάτι παραπάνω εδώ; Δε νομίζω. Απλά σε κάνει να θέλεις να χωρέσεις όλη τη ζωή σου, ερωτική και μη, σε 16 bits. Wreck-It Ralph (Rich Moore, 2012) Αν μιλάμε για ταινίες των 10s που επιχείρησαν να κεφαλαιοποιήσουν την νοσταλγική arcade και console gaming κουλτούρα των 80s και των 90s, τότε επιτρέψτε μου να πω ότι το Wreck-It Ralph της Disney κατάφερε να το κάνει πολύ καλύτερα (δηλαδή με πιο φρέσκια ματιά και πιο ειλικρινή διάθεση) από το Ready Player One του Steven Spielberg. We Are Little Zombies (Makoto Nagahisa, 2019) Αυτό εδώ το μικρό, αλλόκοτο, καλειδοσκοπικό, πολύχρωμο, σκοτεινό, υπερρεαλιστικό διαμάντι που έχει τη μορφή ενός παιδικού video game musical είναι μια από τις αγαπημένες μου ταινίες από την περασμένη δεκαετία. Το είδαμε μια φορά στο Φεστιβάλ Βερολίνου, το είδαμε άλλη μια φορά στις Νύχτες Πρεμιέρας. Αν το πετύχετε οπουδήποτε, μην το χάσετε με τίποτα. Indie Game: The Movie (James Swirsky & Lisanne Pajot, 2012) Κι αυτό εδώ είναι το +1 που ολοκληρώνει την λίστα μας. Πρόκειται για ένα ντοκιμαντέρ που αφηγείται την indie πλευρά της gaming βιομηχανίας, δηλαδή των μικρότερων εταιρειών και developers που φτιάχνουν παιχνίδια έξω από τα φώτα των κυρίαρχων publishers που ελέγχουν την φάση. Καθώς μιλάμε για ένα industry όλο και πιο γιγάντιο κι επιθετικό (στις επιχειρηματικές του πρακτικές αλλά και στην μεταχείριση των εργαζομένων του), τέτοια ντοκιμαντέρ, ακόμα κι αν δεν είναι τόσο σφαιρικά όσο θα μπορούσαν, βοηθούν σίγουρα στο να κατανοήσουμε βαθύτερα την video game κουλτούρα και βιομηχανία – ειδικά αν είμαστε ψιλοάσχετοι, εδώ που τα λέμε, όπως εμείς.
