Οι πιο στάνταρ απαντήσεις όταν ξεκινάει η συζήτηση για το καλύτερο κινηματογραφικό σενάριο όλων των εποχών είναι μετρημένες συνήθως. Κάποιοι, οι πιο παραδοσιακοί, θα πουν Citizen Kane. Κάποιοι άλλοι θα πουν Network. Αλλά στην κινηματογραφική μυθολογία του 20ού αιώνα η πιο συχνή απάντηση είναι μάλλον το Chinatown, της ταινίας του Roman Polanski με τον Jack Nicholson και την Faye Dunaway από το 1974. Το σενάριο υπέγραψε ο Robert Towne, ο οποίος δυστυχώς μαθεύτηκε χτες ότι έφυγε από τη ζωή πλήρης ημερών σε ηλικία σχεδόν 90 ετών.

Όπως και πολλοί άλλοι της γενιάς του New Hollywood που ανανέωσε το αμερικάνικο σινεμά στα 60s-70s, ο Towne ξεκίνησε την καριέρα του δουλεύοντας στις indie-low budget παραγωγές του Roger Corman που επίσης έφυγε από τη ζωή φέτος το Μάιο. Σταδιακά όμως ο Towne αναδείχθηκε σε στον επιφανέστερο σεναριακό εκπρόσωπο της δεκαετίας του ’70, με δύο ακόμα σπουδαίες δουλειές τη δεκαετία του ’70, το Shampoo και το The Last Detail, αμφότερα με σκηνοθέτη τον Hal Ashby και εμβληματικές ταινίες για το New Hollywood, με το οποίο άλλωστε ταυτίστηκε το όνομα του Towne. Τις επόμενες δεκαετίες ο Towne δούλεψε σταθερά με τον Tom Cruise, γράφοντας σενάριας για το Days of Thunder, το The Firm και τα πρώτα 2 Mission: Impossible.

Ο Towne ήταν επίσης όμως πολύ σημαντικός για τα σενάρια που *δεν* υπέγραψε. Δηλαδή για τα σενάρια στα οποία ναι μεν δούλεψε (με διάφορους τρόπους που ποικίλαν κάθε φορά), αλλά για τα οποία δεν πήρε επίσημο credit. Τέτοια παραδείγματα είναι τα (κρατηθείτε) The Godfather, Bonnie and Clyde, Marathon Man, The Parallax View, Heaven Can Wait και Reds, μεταξύ άλλων. Υπάρχει στο Hollywood μια θέση στην κινηματογραφική παραγωγική διαδικασία που λέγεται script doctor και κάνει αυτό ακριβώς που φαντάζεστε: παίρνει ένα προϋπάρχον σενάριο και είτε εν μέρει το ξαναγράφει είτε τροποποιεί συγκεκριμένες πτυχές του.

Ο Towne ενεπλάκη σε πολλά από τα παραπάνω σενάρια κυρίως λόγω προσωπικών σχέσεων με τους σκηνοθέτες και τους ηθοποιούς. Για παράδειγμα, ο Warren Beatty που ήταν στενός φίλος του ζήταγε συχνά βοήθεια σε ταινίες που έπαιζε ή σκηνοθετούσε. Ο Francis Ford Coppola αντίστοιχα ζήτησε την βοήθειά του για το The Godfather στην τελευταία σκηνή μεταξύ Michael και Vito Corleone. Ο θρύλος λέει ότι ο Coppola ρώτησε τον Towne αν ήθελε credit στην ταινία, και εκείνος του είπε “μη λες βλακείες, κάνα δυο σκηνές έγραψα μόνο, απλά άμα πάρεις Όσκαρ Σεναρίου ευχαρίστησέ με”. Και έτσι ακριβώς έκανε ο Coppola όταν κέρδισε το Όσκαρ Σεναρίου.

Επρόκειτο για καλλιτέχνη-ορισμό του “δεν τα φτιάχνουν όπως παλιά” και αποχαιρετώντας τον πάμε να δούμε αυτό το ωραίο video essay πάνω στο σενάριο του Chinatown:

robert towne