Niemands Rose – τα φώτα στο βάθος, Εκδόσεις Απόπειρα, 2013

Στη Niemands Rose ανήκουν δύο από τα ωραιότερα κείμενα που έχουμε δημοσιεύσει σ’ αυτό το σάιτ: μία ονειρική ανασκόπηση της τελευταίας δεκαετίας του 20ου αιώνα με τίτλο “Όλα 090” και μία μελαγχολική πλην στιβαρή ματία στην καθημερινή συμβίωση με τον φόβο μέσα απ’ τον “Μικρό Προφήτη στη Μέκκα του Τρόμου”. Οι περισσότεροι όμως δεν θα περίμεναν εμάς για να μάθουν τη Niemands Rose. Διατηρεί εδώ και χρόνια ένα δημοφιλές blog υψηλής ποιότητας, με τις δημοσιεύσεις της συχνά να εκτινάσσονται σε όλο το ελληνικό διαδίκτυο, ενώ κείμενα της συναντάει κανείς και σε έντυπα όπως η Ελευθεροτυπία, η Αυγή, το μπαχάρ κ.α.

Θα ήταν αδικία να ονομάσουμε τη γραφή της Niemands “blogging”. Ο όρος φυλάσσεται συνήθως για προσωπικά ημερολόγια και χώρους ψηφιακής φιλοξενίας ψυχανεμισμάτων, που έχουν διαμορφώσει έναν πολύ συγκεκριμένο κώδικα μετάδοσης της πληροφορίας. Τα κείμενα των μπλογκς είθισται να είναι είτε γρήγορα και αποσπασματικά, με προτίμηση στην αυτόματη γραφή, ή portfolio των φιλοδοξιών του μπλόγκερ να γίνει δημοσιογράφος, συγγραφέας, ποιητής, κριτικός μόδας ή ό,τι άλλο. Ελάχιστοι άνθρωποι επιχειρούν να εξερευνήσουν τη φόρμα του μπλόγκινγκ, να δουν τι έχει να επιστρέψει στην τέχνη της γραφής· οι περισσότεροι δε, αρκούνται στην κολύμβηση παράλληλα με τη ροή του ποταμού πληροφορίας όπως αυτή έχει ήδη ρυθμιστεί.

Η Niemands, ωστόσο, ανήκει αναμφίβολα στο κομμάτι των εξερευνητών. Ενσωματώνει τα στοιχεία της επικαιρότητας, της ταχύτητας και της προσωπικής έκθεσης, χωρίς να αφήνει τον εαυτό της να ξεχάσει την αξία της κομψής γραφής. Η επιρροή από τη λογοτεχνική παράδοση είναι εμφανής σε κάθε κείμενό της, όχι ως περιττή φανφάρα που έρχεται για να καταπνίξει την αμεσότητα, αλλά ως καταλύτης προκειμένου να καταστήσει τη διαδικασία της ανάγνωσης απολαυστική, αναδεικνύοντας παράλληλα τη ματιά στο Όμορφο που γεννάει τους προβληματισμούς της. Καθιερώνει έτσι έναν δικό της τρόπο γραφής που δεν αποτελεί ούτε προσπάθεια να αναπαράγει θεσπισμένα στάνταρ άλλων εποχών, ούτε βεβιασμένη απόπειρα να ονομαστεί με το ζόρι πρωτοπορία. Είναι απλά η λογοτεχνία της εποχής του ανθρώπου που γράφει, παρότι η χρήση του επιρρήματος “απλά” σε μία τέτοια περίπτωση είναι βαρέως καταχρηστική.

Τα “φώτα στο βάθος” δεν είναι “το βιβλίο ενός μπλόγκερ”. Είναι η επιστροφή μίας δουλεμένης γραφής στον οικείο της χώρο των δεμένων σελίδων, με σαφή αντανάκλαση στο περιεχόμενο. Μικρής έκτασης αφηγήματα που μπορούν με την ίδια ευκολία να διαβαστούν ως μυθιστορία ή κοινωνική κριτική, με χαρακτήρες που χάνονται ως υποστάσεις, αφήνοντας πίσω μόνο την αρχετυπική τους προέλευση. Τα δεκάδες πρόσωπα που παρελαύνουν στις σελίδες του βιβλίου δεν είναι εκεί για να παγιωθούν ως φιγούρες, αλλά για να αποτελέσουν πρόσκαιρα οχήματα των κοινωνικών πτυχών που η Niemands θέλει να ξεχωρίσει από το συγκεχυμένο όλον που βλέπουμε καθημερινά. Η προδικασμένη ημερομηνία λήξης τους ως “φυσικά” πρόσωπα γίνεται άλλωστε εμφανής μέσα από την ευκολία με την οποία πεθαίνουν, είτε εντός των μικρο-ιστοριών ή πηγαίνοντας από το ένα κείμενο στο άλλο.

Η λογοτεχνία απαιτεί τουλάχιστον τέσσερεις διαστάσεις: έναν χώρο μήκους-πλάτους-ύψους να τοποθετηθεί και έναν χρόνο μέσα στον οποίον υπάρχει η πλοκή. Η αξιόλογη λογοτεχνία θέτει ως προϋπόθεση και μία πέμπτη, που είναι πιο μυστηριώδης, πιο αινιγματική, μοναδική σε κάθε λογοτέχνημα και στην οποία οφείλει κάθε φορά την καλλιμορφία της. Εν προκειμένω, η πέμπτη διάσταση του κάθε κειμένου στα “φώτα στο βάθος” είναι η πτυχή στην οποία απλώνεται το επεξεργασμένο υλικό της καθημερινής ζωής: διαδεδομένες συμπεριφορές, συλλογικά αισθήματα και προβληματισμούς, το δέος των πολιτικοκοινωνικών αλλαγών τα τελευταία χρόνια, δημοφιλείς και λιγότερο δημοφιλείς συνήθειες του κόσμου, την εμπειρία του έρωτα και της μητρότητας, τη μουσική, τα γλέντια και τους χορούς. Είναι ένα ψηφιδωτό των μικρών πραγμάτων που βιώνει ο καθένας μας σαν τέλος ή γένεση του κόσμου, όμοιο μ’ αυτά του ανώνυμου δασκάλου που μοιάζει με τον Άκη Πάνου και φιλοσοφεί για τη φιλία σ’ ένα από τα κείμενα, αλλά τόσο διαφορετικό στην φυσική ρευστότητά του.

Μία απόπειρα για λογοτεχνική περιπλάνηση στον ψυχισμό της εποχής δεν θα μπορούσε φυσικά να είναι καθηλωμένη σε στενά γεωγραφικά όρια. Οι μικρές ιστορίες του βιβλίου υπάρχουν στο Άμστερνταμ, στο Λονδίνο, στο Γκονζάγκα της Βραζιλίας ή και σε μία Αθήνα που αποφεύγει επιμελώς να αποκαλύψει το όνομά της. Υπάρχουν σε πόλεις, σε χωριά, σε παραλίες, σε γραφεία ή ακόμα και σε χώρους που θα μπορούσαν να υπάγονται σε οτιδήποτε από τα παραπάνω. Τα “φώτα στο βάθος” είναι ένα πολυδιάστατο ταξίδι ή μία αποδελτίωση πολλών ταξιδιών με χορταστική γραφή, μέσα από 38 αφηγήματα μικρού μήκους που θα απολαύσουν όσοι έχουν ακόμα απαίτηση από τη λογοτεχνία να τους ενδιαφέρει. Κι έχω την αίσθηση ότι δεν είναι λίγοι.

Υ.Γ.: Μοναδικό ατόπημα της συγγραφέως, η αισχρή προπαγάνδα στη σελ. 60 υπέρ των στριφτών τσιγάρων έναντι των πραγματικών (ή “βιομηχανικών” όπως τα αποκαλεί και η ίδια αλλά και οι υπόλοιποι δύσπιστοι στη χώρα μας).

Και τώρα που διαβάσατε τα παραπάνω, σε συνεργασία με τις εκδόσεις Απόπειρα δίνουμε την ευκαιρία σε 3 άτομα να το αποκτήσουν. Θα λέγαμε “σε 3 τυχερούς” αλλά εδώ χρειάζεται δαιμόνιο, όχι τυχή: Για να αποκτήσετε το βιβλίο στείλτε μας προσωπικό μήνυμα στο Facebook ή mail στο mail@luben.tv με έναν καλό λόγο για τον οποίον θα έπρεπε να το κερδίσετε εσείς. Μέχρι αύριο βράδυ, τουτέστιν μέχρι το ξημέρωμα της 25ης Μαΐου.

Καλή επιτυχία, περιμένουμε τις απόψεις σας.

niemands rose