Το να είσαι αρνητικά προκατειλημμένος είναι απόλυτα φυσιολογικό. Μιλώντας για κατανάλωση πολιτιστικών προϊόντων, η αρνητική προκατάληψη είναι κάτι λειτουργικό και απολαυστικό, με τον δικό του τρόπο – πόσο μάλλον στην εποχή του hate-watching, του rage-baiting και του doom-scrolling, όπου παράγεται ένα ιδιαίτερο είδος ικανοποίησης μέσα από την κατανάλωση αυτού που δεν είναι επιθυμητό στα χαρτιά, αλλά στην πράξη καταλήγει να προσφέρει απόλαυση ακριβώς μέσω της αρνητικής συναισθηματικής επένδυσης. Κι υπάρχει βεβαίως ένα είδος αυτοεπιβεβαίωσης που, όσο κι αν είναι ναρκισσιστικό, δεν παύει να χαρίζει ικανοποίηση: το να βλέπεις μία ταινία περιμένοντας να απογοητευτείς από αυτήν επειδή αντιπαθείς έναν συγκεκριμένο σκηνοθέτη ή ηθοποιό έχει την δική του ξεχωριστή απόλαυση που ξεφεύγει από τις παραδοσιακές αισθητικές ιδέες του ωραίου ως πηγή απόλαυσης. Αν μη τι άλλο, παίρνεις αυτό ακριβώς που θέλεις, έστω κι αν αυτό που θέλεις είναι κομπλεξικό. Ας πούμε, και δεν θα ρισκάρω κάποιο φοβερό hot take εδώ, απολαμβάνω να βλέπω την εκάστοτε νέα ταινία του M. Night Shyamalan ακριβώς επειδή δε μου αρέσει ο M. Night Shyamalan. Αυτή είναι η χαρά του χέιτ που επιβεβαιώνει αυτάρεσκα τον εαυτό του, καλώς ή κακώς.

Η θετική προκατάληψη απέναντι σε έναν δημιουργό ή ένα έργο είναι μια αρκετά πιο ρευστή και ριψοκίνδυνη περίπτωση. Όταν όλα δουλεύουν ρολόι και ο δημιουργός ή το έργο σου δίνουν αυτό ακριβώς που θέλεις, τότε η απόλαυση ρέει ανενόχλητη: έχουμε ένα κλειστό κύκλωμα, μια λούπα όπου προσδοκία και αποτέλεσμα είναι σε αρμονία μεταξύ τους. Όταν όμως ένας δημιουργός που αγαπάς φτιάξει ένα έργο που δεν σου αρέσει, τότε το κύκλωμα αυτό βραχυκυκλώνεται. Στο τέλος, το πιθανότερο είναι να αποδεχτείς πως, οκ, μέσα στη ζωή είναι αυτά. Δε μπορεί άλλωστε να φτιάχνει διαρκώς πράγματα που να σου αρέσουν. Θα πρέπει να είσαι άλλωστε ένας υπερβολικά τυφλωμένος fan για να υποστηρίξεις πως ο αγαπημένος σου σκηνοθέτεις έχει φτιάξει *μόνο* καλές ταινίες, ή ότι ακόμα κι αν είναι όλες καλές τότε στέκονται επίσης στο ίδιο υψηλό επίπεδο. Πριν φτάσεις σε αυτό το στάδιο της αποδοχής, όμως, υπάρχει μία κρίσιμη, οριακή, μεταιχμιακή στιγμή όπου η θετική προκατάληψη λειτουργεί αυτο-σαμποταριστικά, εναντίον του ίδιου του φορέα της. Υπάρχε δηλαδή μία στιγμή κατά την οποία, όντα θετικά προκατειλημμένος, αρνείσαι να αποδεχτείς ότι αυτό που βλέπεις δεν σου αρέσει. Θα στρέψεις την προσοχή σου αλλού. Θα σκαρφιστείς δικαιολογίες. Θα κάνεις gaslighting στον εαυτό σου ώστε να πειστεί ότι περνάει καλά.

Αυτή ήταν πάνω-κάτω η κατάσταση στην οποία βρέθηκα τον περασμένο Οκτώβριο, όταν είδα για πρώτη φορά το Anora του Sean Baker στις Νύχτες Πρεμιέρας. Οι προσδοκίες μου ήταν πράγματι πολύ υψηλές, λόγω της φανταστικής μέχρι τώρα φιλμογραφίας του Baker, μια θετική προκατάληψη που εντεινόταν κι από την προσωπική συμπάθεια προς τον ίδιο, βλέποντάς τον μέσα από τις συνεντεύξεις του, το Twitter του, το Letterboxd του και ευρύτερα την δημόσια παρουσία του. Σε τελική ανάλυση, όμως, το σημαντικό είναι πάντα οι ταινίες – και ο Baker είχε καταλάβει μια θέση, ή μάλλον είχε δημιοργήσει έναν χώρο ξεχωριστό μέσα στο εκτός-μεγάλων-στούντιο αμερικάνικο σινεμά των τελευταίων δύο δεκαετιών. Τον γνώρισα μέσα από το Tangerine του 2015, το οποίο έκανε το μπαμ στο Sundance εκείνης της χρονιάς και δημιούργησε ένα έντονο hype γύρω από τον σκηνοθέτη, επικεντρωμένο πάνω στα σταθερά χαρακτηριστικά του σινεμά του: την επιλογή θεμάτων και χαρακτήρων από το περιθώριο της αμερικάνικης κοινωνικής ζωής, την τάση προς ένα ύφος κοινωνικού ρεαλισμού που είναι αισθητικά φρέσκο αγκαλιάζοντας σύγχρονες γλώσσες και μέσα, την δουλειά με μη-επαγγελματίες ηθοποιούς που δίνει την αίσθηση μιας αυθεντικότητας και αμεσότητας. Το ακόμα καλύτερο The Florida Project του 2017 έδωσε ακόμα μεγαλύτερη ώθηση στον Baker, εδραιώνοντας την θέση του ως σκηνοθέτη ενός ευαίσθητου, τρυφερού, sex-positive, white-trash (υπό)προλεταριακού ρεαλισμού. Και έπειτα, το 2021 γύρισε την κατ’ εμέ καλύτερη ταινία του μέχρι τώρα, το Red Rocket, που κατ’ εμέ αποτελεί ένα από τα σπουδαιότερα character studies συμπύκνωσης της σύγχρονης αμερικάνικης πραγματικότητας που μας έχει δώσει ο 21ος αιώνας.

Είναι λοιπόν μετά να μην είσαι θετικά προκατειλημμένος; Γυρνώντας προς τα πίσω στην φιλμογραφία του, έβλεπα αυτά τα στοιχεία να αναπτύσσονται σπερματικά σε ταινίες σαν το Prince of Broadway και το Starlet, αποδεικνύοντας πως πρόκειται για έναν δημιουργό πολύ σταθερό στα ενδιαφέροντα και στις εμμονές του – ανοιχτό μεν προς νέα ερεθίσματα και νέες εκφραστικά μέσα, και με αυτιά-μάτια πάντα ανοιχτά προς το πραγματικό έδαφος της εμπειρικής καθημερινότητας, αλλά και ακλόνητο στην δική του θεματολογική και κινηματογραφική τροχιά. Η επόμενη ταινία του, το Anora, έγινε έτσι εύλογα μία από τις πιο πολυαναμενόμενες ταινίες του 2024. Ας σημειωθεί πως επρόκειτο να αποτελέσει, για τα δεδομένα του Baker, το “μεγάλο” φιλμ του. Μπορεί το μπάτζετ να ήταν μόλις 6 εκ. δολάρια, αλλά πρόκειται για το τριπλάσιο του μέχρι πρότινος μεγαλύτερου προϋπολογισμού του, που ήταν τα 2 εκ. του The Florida Project, ενώ το Tangerine είχε γυριστεί με 3 iPhone 5s για 100.000 δολάρια. Επίσης, κεφαλαιοποιώνοντας το μέχρι τώρα hype του ως δημιουργός αλλά και την παρουσία της Mikey Madison στο Anora (το star-power της οποίας ξεπερνούσε κατά πολύ το σύνηθες των πρωταγωνιστών των ταινιών Baker, έστω και με τους ρόλους στο τηλεοπτικό Better Things και το κινηματογραφικό reboot του Scream), η ταινία εξασφάλισε μεγάλες συμφωνίες για ευρεία παγκόσμια διανομή από την Focus Features της Universal – στοχεύοντας βεβαίως στα μεγάλα φεστιβάλ και τα μεγάλα βραβεία.

Μέχρι στιγμής, βρίσκεται σε πολύ καλό δρόμο όσον αφορά αυτήν την κατεύθυνση. Το Anora έκανε παγκόσμια πρεμιέρα τον περασμένο Μάιο στο Φεστιβάλ Καννών και κέρδισε τον Χρυσό Φοίνικα, αποσπώντας αποθεωτικές κριτικές. Έκτοτε, κυριαρχεί στην awards season μαζεύοντας μεγάλες υποψηφιότητες για όλα τα μείζονα κινηματογραφικά βραβεία: 5 στις Χρυσές Σφαίρες, 7 στα Critics’ Choice Awards, 5 στα Independent Spirit Awards, με τα Όσκαρ φυσικά να περιμένουν στη γωνία. Όλα λοιπόν έχουν εξελιχθεί με τον κατάλληλο τρόπο ώστε το Anora να αναδυθεί στην “break out” ταινία του Baker, αυτήν που θα τον μεταφέρει από την “indie” συνομοταξία (όσο ρευστός, θολός και σε τελική ανάλυση ανούσιος κι αν είναι ο όρος “indie” ως απόλυτη-κάθετη διάκριση από το mainstream) και το κύκλωμα των festival darlings στο μαζικό σινεμά, τις στουντιακές παραγωγές και την λαϊκή απήχηση. Στα χαρτιά, η ιστορία που αφηγείται το Anora μοιάζει ιδανική για ένα τέτοιο crossover εγχείρημα: η Anora είναι μια σεξεργάτρια από τη Νέα Υόρκη που γνωρίζει έναν γόνο μεγαλοαστικής ρωσικής οικογένειας και, αφού έχει υπάρξει επί-πληρωμή-κοπέλα-του για μερικές βδομάδες, τον παντρεύεται κατά τη διάρκεια ενός ξέφρενου ταξιδιού στο Λας Βέγκας. Οι γονείς του Vanya δεν παίρνουν καθόλου καλά τα νέα του γάμου, και στέλνουν μπράβους ώστε να τους αναγκάσουν να τον ακυρώσουν – κι εκείνος τρομοκρατείται και το σκάει. Η Anora λοιπόν μένει με τους μπράβους και αναζητά τον Vanya στη Νέα Υόρκη (μια ευχάριστα διαφορετική Νέα Υόρκη σε σχέση με την κινηματογραφική λάμψη στην οποία την έχουμε συνηθίσει ντυμένη), ένα ταξίδι που αποτελεί και την έξοδό της από το παραμυθένιο όνειρο στο οποίο είχε παραδοθεί.

Επί της αρχής, το Anora μοιάζει να πατάει τόσο τα κουμπιά του μπεϊκερικού σινεμά όσο και τα κουμπιά του mainstream crossover. Από τη μία, έχουμε μια ταινία με επίκεντρο μια σεξεργάτρια σε μια μεγάλη αμερικάνικη πόλη που παραδίδεται σε ένα όνειρο παραμυθένιου έρωτα και ταξικής ανέλιξης, από το οποίο την ξυπνάει η σκληρή πραγματικότητα. Από την άλλη, έχουμε μια θεματολογία που κοιτάει προς την επικαιρότητα, τόσο μέσω της ρώσικης πλουτοκρατικής/μαφιόζικης παρουσίας όσο και μέσω της glossy/girlboss/τικτοκικής ματιάς της ηρωίδας προς τον κόσμο, η οποία δυνητικά την καθιστά μία αρκετά πιο topical εκδοχή των παραδοσιακών στοιχείων του σινεμά του Baker. Μια στροφή προς την “μεγάλη εικόνα” της κοινωνικής πραγματικότητας, αν θέλετε, σε σχέση με την πιο μικρή κλίμακα των προηγούμενων ταινιών του, στις οποίες η καθολικότητα των θεμάτων προέκυπτε μέσα από την εις βάθος επεξεργασία ενός πολύ ειδικού περιβάλλοντος, κοινότητας ή χαρακτήρα. Προσωπικά μιλώντας, πάντως, δεν αμφέβαλα καθόλου ότι ο Baker θα κατάφερνε να κάνει αυτόν τον συνδυασμό να δουλέψει. Και γι’ αυτό η στιγμή της πρώτης προβολής του Anora ήταν κάπως αμήχανη για μένα.

Δεν περίμενα ότι οι χαρακτήρες θα φανούν χάρτινοι και κενοί, χωρίς να προβληματοποιείται καθόλου κινηματογραφικά η κενότητά τους, παρά μόνο να θεωρείται δεδομένη και να παρουσιάζεται ως στατική. Αντίστοιχα δεν περίμενα από έναν τόσο κασαβετικό σκηνοθέτη, που δίνει τέτοια προσοχή στον διάλογο και την ερμηνεία, να παρουσιάσει ερμηνείες υπερβολικές και κατικαρουρίστικες. Επίσης, παρόλο που πάντα οι ταινίες του Baker είχαν μια κωμική φλέβα, δεν περίμενα το χιούμορ της ταινίας να είναι τόσο κυρίαρχο, επεκτατικό και επαναληπτικό, διερωτώμενος πόσες φορές μπορείς να γελάσεις με τα ίδια αστεία ξανά και ξανά απλά επειδή λέγονται με ανατολικοευρωπαϊκή προφορά. Και τέλος, δεν περίμενα πως το φινάλε της ταινίας, εκεί που ο Baker ομολογουμένως παίζει το τελευταίο και δυνατότερο χαρτί του, θα ήταν τόσο unearned αφηγηματικά και ψυχολογικά, εισάγοντας μια ξαφνική βλοσυρή σοβαρότητα και μια επιδίωξη συνθετότητας εκεί που μέχρι στιγμής υπήρχε ελαφρότητα και επιφάνεια – πράγμα που στα μάτια μου συχνά διαχωρίζει την σοβαροφάνεια από την σοβαρότητα.

Πρόκειται για αυτές τις περιπτώσεις – και αυτό επιβεβαιώθηκε και από την δεύτερη θέαση πριν από λίγες μέρες – που δεν παίρνεις κανενός είδους απόλαυσης από το γεγονός ότι δεν σου αρέσει μία ταινία. Δεν είναι κάτι που νιώθεις ότι επιβεβαιώνει την αισθητική σου κρίση απέναντι σε ένα έργο που δεν στέκεται αντάξιό της, αλλά κάτι που σε γεμίζει με μια μικρο-στεναχώρια γιατί ήθελες αυθεντικά να σου αρέσει αυτή η ταινία. Δεν πιστεύω πως ήταν απαραίτητα η κάπως μεγαλύτερη παραγωγική κλίμακα που εμπόδισε το Anora να σταθεί στο ύψος των προηγούμενων ταινιών του Baker, τουλάχιστον για τα δικά μου γούστα, αν και η δουλειά με τη μικρή κλίμακα αποτελούσε επίσης αισθητική και ηθική ποιότητα για τον σκηνοθέτη, μια δουλειά με το “περιθώριο” μέσα από το περιθώριο της μεγάλης κινηματογραφικής παραγωγής, ένας καλώς εννοούμενος ερασιτεχνισμός που αφήνει χώρο στο αυθεντικό και στο απρόβλεπτο, στον αντίποδα της υπερ-επαγγελματικότητας μιας μεγάλης κυριλέ παραγωγής. Δεν πρέπει όμως να απολυτοποιήσουμε και να ρομαντικοποιήσουμε αυτήν την μικρή κλίμακα. Προφανώς και τα θέματα ή οι χαρακτήρες του Baker θα μπορούσαν, υπό προϋποθέσεις, να δουλέψουν και στην μεγάλη κλίμακα, με ηθοποιούς-σταρ, με αυξημένα μπάτζετ, με ευρεία διανομή. Κάτι άλλο είναι που μου φάνηκε ότι έλειπε, κάτι στο ύφος, στην προσέγγιση του θέματος και των χαρακτήρων.

Ο Baker ξεχώριζε από σύγχρονο σινεμά του “κοινωνικού ρεαλισμού” γιατί δεν επέλεγε την αναπαράσταση των φτωχών και των καταφρονεμένων με τον χλιαρό, ανάλατο, μη-αιχμηρό ανθρωπισμό που μας έχει συνηθίσει πολύ συχνά το φεστιβαλικό ρεαλιστικό σινεμά. Ούτε όμως έκανε μια ρομαντικοποίηση του περιθωρίου, μια αισθητικοποίηση του περιθωριακού στυλ με μποέμικο τρόπο, ώστε να του προσδώσει έναν εκ των υστέρων και απροϋπόθετα “επαναστατικό” χαρακτήρα. Αντιθέτως, η αναπαράσταση των περιθωριακών ηρώων έβγαζε μια ζωντάνια, μια ευαισθησία και μια αυθεντικότητα. Δινόταν μεγάλη προσοχή στην γλώσσα, στην κίνηση, στο περιβάλλον – και η καθημερινότητα περιείχε όλη την αντιφατικότητα της ζωής των κατώτερων τάξεων: και την χαρά, και την λύπη, και την αξιοπρέπεια, και την υποκρισία, και την αγάπη, και την βία. Με εντυπωσίασε λοιπόν που στο Anora τέτοιοι ήρωες ήταν είτε αδιάφοροι είτε καρικατούρες, με τον ρυθμό της κινηματογραφικής ζωής τους να αντιστοιχεί στο φρενήρες μιας φαρσοκωμωδίας που υπερ-προσπαθεί διαρκώς να είναι αστεία. Η στάση του απέναντι στα θέματα της ταινίας, το πώς βλέπει κοινωνικο-πολιτικά την σεξεργασία, την ταξική διαφορά και την γυναικεία καταπίεση παραμένει συνεκτική και ευθυγραμμισμένη με τις προηγούμενες ταινίες του και το είδος sex-positive υπο-προλεταριακού ρεαλισμού που εκπροσωπεί. Η διαφορά είναι ότι εδώ κατά τη γνώμη μου αυτές οι ιδέες δεν ενσωματώνονται οργανικά στους χαρακτήρες ώστε να αποκτήσουν λεπτές αποχρώσεις, συναισθηματικό βάθος και ουσιαστική κατανόηση της θέσης τους μέσα στο σύμπαν της ταινίας.

Θεωρητικά, η ματιά του προς το θέμα της σεξεργασίας (μάλλον το κατεξοχήν θέμα του) παραμένει ακέραια. Έχει γραφτεί το πολύ χαριτωμένο ότι ο Sean Baker έχει κάνει για τους sex workers περίπου ότι το σινεμά του Martin Scorsese για τους γκάνγκστερς. Πέρα από το χαριτωμένο της διατύπωσης, όμως, αξίζει να δούμε σε ποια κινηματογραφική γενεαλογία εγγράφεται το σινεμά του Baker στο συγκεκριμένο ζήτημα. Μπορούμε εδώ να διακρίνουμε δύο κινηματογραφικές παραδόσεις στις οποίες πατάει ο Baker όσον αφορά την αναπαράσταση της σεξεργασίας. Η μία, και βασικότερη, είναι η παράδοση του ιταλικού ρεαλισμού που είδε τις πόρνες ως κατεξοχήν ταξικά και κοινωνικά σύμβολα του διαλυμένου μεταπολεμικού κόσμου, μέσα στον οποίο στέκονται με μελαγχολία, χαρά και αξιοπρέπεια, γεμάτες από τακτικές και κόλπα επιβίωσης σε μια απολύτως αντίξοη πραγματικότητα. Το βλέπουμε σε ταινίες όπως Paisan του Roberto Rossellini από το 1946, το Nights of Cabiria του Federico Fellini από το 1957 ή το Mamma Roma του Pier Paolo Pasolini από το 1962. H δεύτερη παράδοση είναι αυτή του γαλλικού καλλιτεχνικού σινεμά που ακολουθεί τις δεκαετίες του ’60 και του ’70, στο οποίο η πορνεία δείχνει να αποτελεί μία από τις διαθέσιμες επιλογές του “ελεύθερου” μεταπολεμικού κόσμου της ευημερίας αλλά και της απουσίας νοήματος, η οποία μπορεί να είναι προϊόν casual τυχαιότητας όπως στο Ζούσε τη Ζωή της του Jean-Luc Godard από το 1962, τρόπος ικανοποίησης ανεκπλήρωτων φαντασιώσων όπως στην Ωραία της Ημέρας του Luis Bunuel από το 1967 ή μέρος μιας επαναληπτικής μουντής ρουτίνας όπως στο Jeanne Dielman, 23 quai du Commerce, 1080 Bruxelles της Chantal Akerman από το 1975.

Οι δύο πηγές αυτές του κινηματογράφου γύρω από την σεξεργασία έχουν μια κοινή απόληξη που είναι ορατή στο σινεμά του Baker: ένας συνδυασμός τρυφερής αναπαράστασης και βαθιάς κατανόησης, μαζί με μια κοινωνική κριτική (αλλά χωρίς ξύλινο ηθικίστικο καταγγελτικό τόνο) στις συνθήκες που παράγουν σεξεργασία ως καταναγκαστική επιλογή, ως υποτιμημένη εργασία και ως περιθωριοποιημένη μορφή ζωής. Έχω την εντύπωση πως σε αυτό το θέμα έχουμε μια μικρή τομή με το Anora, καθώς νιώθω ότι αυτή η ματιά του Baker γίνεται πιο μονοδιάστατη. Ίσως να είναι η προσπάθειά του να φανεί “επίκαιρος” με πιο άμεσο και μεταδοτικό τρόπο που οδήγησε τον Baker να αναπαραστήσει την σεξεργασία με glow-up yassified τρόπο, να εδραιώσει μια τόσο μονοδιάστατα ινσταγκραμική αισθητική της σεξεργασίας και έπειτα να την ανατρέψει απότομα και άγαρμπα με ύφος υπερ-βλοσυρής συνειδητοποίησης που τα ανατρέπει όλα μονομιάς. Χωρίς δηλαδή λεπτότητα, χωρίς αποχρώσεις, χωρίς οργανική ροή – αλλά με ένα ξαφνικό ξύπνημα από το παραμύθι που μοιάζει σαν απρόσμενο ηθικό δίδαγμα από ένα σκηνοθέτη που μας είχε συνηθίσει σε πιο αμφίσημες και λεπτές αναπαραστάσεις. Σε έναν βαθμό, η προσέγγιση του Baker εδώ μου θύμισε το Euphoria, αυτόν τον συνδυασμό glorification και ηθικού πανικού που θα έπρεπε να είναι παράδειγμα προς αποφυγή, ειδικά για 40ρηδες-50ρηδες άντρες που θέλουν να καταπιαστούν με “νεανικά” και “γυναικεία” θέματα.

Αυτός που βγαίνει χαμένος, αν με ρωτάτε, είναι ο ρεαλισμός του Baker. Γιατί αν από τον σεξεργατικό ρεαλισμό βγάλεις τον ρεαλισμό, τότε τι μένει στην θέση του; Απ’ ό,τι φαίνεται, μένει αυτό που μάλλον ήθελε να κάνει ο δημιουργός: μία screwball κωμωδία παρεξηγήσεων με κοενικό ύφος και ταραντινικό ρυθμό, κάτι σαν βρώμικο Pretty Woman για την γενιά του TikTok και των identity politics. Ο ρεαλισμός του Baker όμως εξυπηρετούσε μια πολύ σημαντική καλλιτεχνική λειτουργία, τον εντοπισμό της οποίας χρωστάμε στο μαρξιστή φιλόσοφο Gyorgy Lukacs που από τις αρχές του 20ού αιώνα είχε γράψει εκτενώς πάνω στο ρεαλιστικό μυθιστόρημα. Για τον Lukacs ο ρεαλισμός έφερνε την αισθητή ζωή σε επαφή με την κοινωνικο-ιστορική ολότητα, και επέτρεπε να δημιουργηθούν καλλιτεχνικά διαχρονικά και πολιτικά προοδευτικά έργα. Ο Lukacs εκτιμούσε τους ρεαλιστές συγγραφείς επειδή είχαν την ικανότητα να αναπαριστούν κοινωνικούς τύπους (όριζε τον ρεαλισμό ως “αναπαραγωγή τυπικών ανθρώπων υπό τυπικές συνθήκες”), κι έτσι συνδέανε εξατομικευμένες ιστορίες με την κοινωνική ολότητα. Σε τελική ανάλυση, ο ρεαλισμός επέτρεπε να αναπαραστηθεί και να οριστεί η αλλοτρίωση ως συγκεκριμένο κοινωνικο-ιστορικό φαινόμενο και όχι ως μια αφηρημένη και καθολική κατάσταση. Στο Anora, υπάρχει ο κόσμος του φαντασιωτικού παραμυθιού και ο κόσμος της σκληρής πραγματικότητας, χωρίς να υπάρχουν ανάμεσά τους συνδέσεις, ενδιάμεσα στάδια και ρευστές καταστάσεις. Έτσι, μοιάζει με μια εντελώς αμερικανο-ονειρική ανατροπή του αμερικάνικου ονείρου, όπου πρέπει πρώτα να το πάρουμε σοβαρά και να το πιστέψουμε, και μετά να μας “ξυπνήσει” η κατάρρευσή του. Η διαδικασία της πίστης στο όνειρο όμως, οι όροι της παραγωγής του σαν ψευδαίσθηση και σαν αλλοτρίωση, παραμένουν ανέγγιχτοι – κάτι που δεν συνέβαινε στις προηγούμενες ταινίες που πατούσαν πιο στιβαρά σε ρεαλιστικές βάσεις.

Αυτό πουθενά δεν είναι πιο εμφανές απ’ ό,τι στο φινάλε της ταινίας, και ειδικότερα την τελευταία σκηνή. Ας σημειωθεί εδώ πως βρίσκω την Madison καλή γενικά στον ρόλο, απλά η ερμηνεία της είναι αναγκαστικά μονότονη γιατί κι ο χαρακτήρας της είναι αρκετά one-note κι ο ίδιος, μέχρι που ξαφνικά κι απότομα σταματάει να είναι τέτοιος στο φινάλε. Σε μεγάλο βαθμό το πρόβλημά μου με τον χαρακτήρα της Ani είναι ότι ο οπορτουνισμος της στην σχέση της με τον Vanya πλαισιώνεται και φωτίζεται από τις προκείμενες που θέτει η ταινία ως μοναδική διέξοδος/ευκαιρία για ταξική ανέλιξη, αλλά ο τρόπος που επιμένει σε αυτήν την μυθική έξοδο η Ani ως ρομαντικό παραμύθι είναι πολύ μονοδιάστατος, χωρίς στιγμές αμφιβολίας ή αμφισημίας, χωρίς συναισθηματικές αποχρώσεις, χωρίς εσωτερικές συγκρούσεις – πράγμα που μετά με τη σειρά του κάνει το φινάλε να φαίνεται σα να ανήκει σε άλλη ταινία και άλλο χαρακτήρα στην πραγματικότητα. Μοιάζει να θέλει να λειτουργησει σαν epiphany, σαν αποκάλυψη, και άρα και εκ των πραγμάτων κάτι ξαφνικό, αλλά το βρήκα ασύνδετο και ατσουμπαλο. Κι αυτό είναι κάτι που δεν περίμενα από τον Baker, έναν τέτοιο μάστορα στην δημιουργία αυθεντικών χαρακτήρων, και γι’ αυτό η Ani του Anora δεν θα σταθεί δίπλα στην Sin-Dee Rella του Tangerine, την Halley του The Florida Project και τον Mikey του Red Rocket – τρεις χαρακτήρες που πιστεύω ότι στο μέλλον θα βλέπουμε σαν ορόσημα του σεξεργατικού ρεαλισμού στον οποίο μας είχε καλομάθει ο Baker, και στον οποίο ελπίζω να επιστρέψει με την επόμενη ταινία του, όποτε κι αν είναι αυτή, καθώς θα μπαίνω σινεμά για να την δω θετικά προκατειλημμένος.

anora