Κάτι συμβαίνει τις τελευταίες μέρες με τη λέξη “φιλότιμο”.

Το πρώτο σύμπτωμα ήταν ένα βίντεο επιφανών ελληνοαμερικάνων, στο οποίο προσπαθούν να αποδείξουν πως ~~τα αγγλικά με ελληνική προφορά ακούγονται πάντα σαν να μιλάει ο Μπόρατ~~ κάθε ευγενής έννοια είναι ανακάλυψη και αποκλειστικό franchise των Ελλήνων, αφού προϋπάρχει στην έννοια του Φιλότιμου, δηλαδή του “Ελληνικού Μυστικού”.

Στον πρόλογό του το βίντεο λέει πως οι αρχαίοι Έλληνες ανακάλυψαν τα ξυπνητήρια και οι σύγχρονοι Έλληνες προστάτεψαν Εβραίους από τους Ναζί, οπότε κάπως δημιουργεί αμφιβολίες για τη σοβαρότητά του.

Αμφιβολίες οι οποίες ενισχύονται όταν σκάει μύτη το εξής τραγανό αγνοούμενο αγόρι:

… και γίνονται αδυσώπητες όταν εμφανίζεται ο μίστερ Ανθόλις(;)

Είναι απολύτως βέβαιο πως η προπέλα του μίστερ Ανθόλις στριφογυρίζει κάθε φορά που λέει ένα αστείο.

Το βίντεο των μπρούκληδων δεν μπορούμε να πούμε ότι συγκλόνισε ιδιαίτερα την υφήλιο, αλλά υπενθύμισε κάτι που ήδη είχαμε υποψιαστεί: πως, ανάμεσα στις ερμηνείες που έχουν δωθεί στη έννοια “φιλότιμο”, κυρίαρχη είναι η εξής: φιλότιμο είναι αυτό που επικαλούνται κατά βάση αστείοι τύποι για να δανειστούν λίγη γαματοσύνη.

Δηλαδή εν συντομία, Αντώνης Σαμαράς:

"Φιλότιμο είναι να σέβεσαι την ορθοδοξία" είπε ο Σαμαράς. Μιας και μιλάμε με θρησκευτικούς όρους, η μαλακία είναι καθολική.

— Manolis Grigorakis (@mgrigorakis) September 6, 2014

“Φιλότιμο είναι να σέβεσαι την Ορθοδοξία”!

Με τη λέξη φιλότιμο και τη φευγαλέα της έννοια να είναι λοιπόν στην επικαιρότητα και να συνεχίζει να αμολάει πορδίτσες εθνικής ανωτερότητας δεξιά-αριστερά, είναι ώρα για το Luben να αναλάβει καθήκοντα mythbusting και να επαληθεύσει αν όντως είμαστε ο πιο τούμπανο λαός του γαλαξία ή όχι.

Φορέστε γάντια και άσπρες φόρμες επειδή παρακάτω θα κάνουμε μερικά πειράματα.

ΠΕΙΡΑΜΑ 1

ΥΠΟΘΕΣΗ: “Το φιλότιμο δεν μεταφράζεται σε άλλες γλώσσες”

ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΠΕΙΡΑΜΑΤΟΣ: Πάμε στο Google Translate να ρωτήσουμε.

– Google Translate, μεταφράζεται το φιλότιμο στα Γαλλικά, ας πούμε;

ΟΚ εντάξει είναι γλωσσάρα τα γαλλικά: ένας Ουγκό, ένας Μπαλζάκ, ένας Ολιβιέ Καπό, θα το είχανε το φιλότιμο στη λογοτεχνική φαρέτρα τους, όντως.

– Να δοκιμάσουμε άλλη γλώσσα. Γερμανικά πχ;

Κι όμως δεν είναι λέξη με 47 γράμματα. Στολτς λέει, οκ.

– Κάτσε να πάμε σε γλώσσα που κάνει τζιζ: στα Σλαβομακεδονικά υπάρχει έννοια “φιλότιμο”; Τι μας έχεις Google Translate;

Χμ.

– Στα… ερμμμ δε ξέρω, στα Μογγόλικα ας πούμε;

– Στα Ζουλού;

– Στη γλώσσα των Μαορί;

“Στη δική σου την καρδιά, α-γουακαπεχάπεχη” (Στράτος Διονυσίου καθώς κάνει “χάκα”)

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ ΠΕΙΡΑΜΑΤΟΣ 1:

Ο μύθος δεν καταρρέει επειδή το Google Translate στην πραγματικότητα μεταφράζει τη λέξη “περηφάνια”, που φυσικά υπάρχει σε κάθε γλώσσα.

Μα το “φιλότιμο” είναι μια έννοια πιο σύνθετη από τη σκέτη “περηφάνια”. Και άρα αφού μόνο στην Ελλάδα υπάρχει η λέξη φιλότιμο, μόνο οι Έλληνες έχουμε φιλότιμο, σωστά;

ΠΕΙΡΑΜΑ 2

ΥΠΟΘΕΣΗ: “Μόνο στην Ελλάδα υπάρχει η λέξη φιλότιμο, άρα μόνο οι Έλληνες έχουμε φιλότιμο”

ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΠΕΙΡΑΜΑΤΟΣ: Εδώ μπαίνουμε πιο βαθιά στον τύμβο του μύθου του Φιλότιμου. Για την ακρίβεια, μπαίνουμε στο ζουμί του βίντεο με τους Ελληνοαμερικάνους – αλλά και αρχίζουμε να πατάμε σε βαλτώδες γλωσσολογικά μέρος οπότε θέλει προσοχή και να το πάμε βήμα-βήμα.

Έστω λοιπόν ότι το “Η ‘Χ’ ΛΕΞΗ ΥΠΑΡΧΕΙ ΜΟΝΟ ΣΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ” ισούται με το “ΜΟΝΟ ΕΛΛΗΝΕΣ ΜΠΟΡΟΥΝ ΝΑ ΕΙΝΑΙ ΑΥΤΟ ΠΟΥ ΠΕΡΙΓΡΑΦΕΙ Η ‘Χ’ ΛΕΞΗ”.

Άρα (αντίστροφα) όποια λέξη μας πει το Translate πως δεν υπάρχει στις άλλες γλώσσες, σημαίνει πως μόνο στην Ελλάδα είμαστε αυτό που λέει η λέξη.

Ας το δοκιμάσουμε πειραματικά:

ΛΕΞΗ: “ΜΑΛΑΚΟΚΑΥΛΗΣ”

Δεν υπάρχει σε άλλη γλώσσα

ΜΟΝΟ Ο ΕΛΛΗΝΑΣ ΕΙΝΑΙ ΜΑΛΑΚΟΚΑΥΛΗΣ

ΛΕΞΗ: “ΓΑΜΟΣΠΙΤΟΣ”

Δεν υπάρχει σε άλλη γλώσσα

ΜΟΝΟ Ο ΕΛΛΗΝΑΣ ΕΙΝΑΙ ΓΑΜΟΣΠΙΤΟΣ

ΛΕΞΗ: “ΞΙΝΟΜΟΥΝΑ”

Δεν υπάρχει σε άλλη γλώσσα

ΜΟΝΟ ΟΙ ΕΛΛΗΝΙΔΕΣ ΕΙΝΑΙ ΞΙΝΟΜΟΥΝΕΣ

ΛΕΞΗ: “ΛΑΜΟΓΙΟ”

Δεν υπάρχει σε άλλη γλώσσα

ΜΟΝΟ ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΕΙΝΑΙ ΛΑΜΟΓΙΑ

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ ΠΕΙΡΑΜΑΤΟΣ 2:

Όλα τα παραπάνω συμπεράσματα ισχύουν στο ακέραιο, επομένως ο μύθος επαληθεύεται. Μα για να είμαστε απολύτως βέβαιοι πως δεν κάνουμε λάθος, ας το τεστάρουμε κι από την ανάποδη.

ΠΕΙΡΑΜΑ 3

ΥΠΟΘΕΣΗ: “Λέξη που δεν υπάρχει στα Ελληνικά, είναι πράγμα/έννοια που δεν υπάρχει στην Ελλάδα”

ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΠΕΙΡΑΜΑΤΟΣ: Εδώ θα το πιάσουμε από την άλλη. Εφόσον σύμφωνα με τον “Κανόνα του Φιλότιμου” (για συντομία ΚτΦ) οι μη-μεταφράσιμες λέξεις κάθε γλώσσας αφορούν μόνο το συγκεκριμένο λαό που μιλάει αυτή τη γλώσσα, δεν θα ‘πρεπε να ισχύει και το αντίθετο; Δηλαδή αν μια γλώσσα δεν έχει λέξη για κάποια έννοια, δεν θα έπρεπε αυτή η έννοια να απουσιάζει από τη ζωή του συγκεκριμένου λαού;

Για παράδειγμα να κάποιες λέξεις που δεν μεταφράζονται στα Ελληνικά, όσο Λιακόπουλος και να είσαι:

– Η λέξη “φλερτ”:

Σημαίνει αυτό πως ο Έλληνας δεν φλερτάρει; Χμ…

– Η λέξη “ριμπάουντ”:

Άρα ο Έλληνας δεν παίρνει ριμπάουντ; Ε, ξεκωλιάρη Κουφέ, γιατί δεν απαντάς;

– Το “σάντουιτς”:

Καθώς επίσης και το “τοστ”, το “χάμπουργκερ”, το “μπέικον”, και το “κέτσαπ”. Σύμφωνα με το “ΚτΦ”, τίποτα από αυτά δεν υπάρχει στην Ελλάδα. Ούτε βέβαια κρουασάν, κέικ, κοκτέιλ ή μπαρ.

– Το “σαμπουάν”:

– Αλλά και το “ντους”:

“Επί αιώνες ο ελληνικός λαός υπήρξε ένας βρόμικος λαός. Τα δημοτικά τραγούδια λένε ότι οι νεοέλληνες τρώγανε κρέας κάθε Πάσχα και Χριστούγεννα. Εξίσου σπάνιο ήταν και το λούσιμο. Δεν θέλω να υπενθυμίσω τα τούρκικα χαμάμια ή τα πεντακάθαρα κατάλευκα σαρίκια των τούρκων. Απλώς θα τονίσω την πασίγνωστη συνήθεια των τούρκων να πλένονται μετά την αφόδευση. Αυτή τη συνήθεια οι νεοέλληνες τη θεωρούσαν θηλυπρεπή” (Ηλ. Πετρόπουλος “Υπόκοσμος και Καραγκιόζης”, εκδ. Νεφέλη)

– Επίσης στα Ελληνικά δεν υπάρχει λέξη για το χανγκόβερ:

Πράγμα φυσικό αφού οι Έλληνες μετά από ένα γερό μεθύσι απλά πίνουμε μια γουλιά μέλανα ζωμό με λίγη ζέα και προσευχόμαστε στην Παναγία την Ασπιρινιώτισσα και άρα πώς να σε πιάσει έτσι χανγκόβερ;

– Και, τέλος, στα Ελληνικά δεν υπάρχει λέξη για το “σεξ”:

Υπάρχει το “γαμήσι” (= fuck) και η “συνουσία” (= coitus) αλλά μια λέξη ενδιάμεση για να μιλήσεις πολιτισμένα για το σεξ δεν υπάρχει. Σημαίνει αυτό πως στην Ελλάδα μόνο γαμάμε και δεν κάνουμε ποτέ σεξ; ´Η μήπως ότι στην Ελλάδα δεν κάνουμε αρκετό σεξ ώστε να βρούμε μια λέξη για αυτό;

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ ΠΕΙΡΑΜΑΤΟΣ 3:

Confirmed, το ρωτάς;