Κατερίνα Έσσλιν – Γαμ., Εκδόσεις Απόπειρα, 2012

Λένε πως δεν πρέπει να κρίνεις ένα βιβλίο από το εξώφυλλό του, αλλά το εξώφυλλο ήταν αυτό που έκανε το μάτι μου να ξεχωρίσει το βιβλίο της Κατερίνας Έσσλιν από τα υπόλοιπα βιβλία του πάγκου. Ήταν παράδοξο, ένα φανταχτερό κίτρινο χρώμα, χωρίς εικόνα, που διακόπτετο μόνο από τον τίτλο του βιβλίου, τη συντομευμένη εκδοχή μίας πιθανής βρισιάς. Φαινόταν υβριδικό, διασταύρωση βιβλίου και παιχνιδιού, σ’ ένα ιδιαίτερα δελεαστικό, πλην αλλόκοτο πακέτο. Η ποιότητα ενός βιβλίου δεν φαίνεται απ’ το εξώφυλλο, αλλά αποτελεί κοινό τόπο πια η απόφανση πως η τέχνη της γραφιστικής μπορεί να μαρτυρήσει κάποια πράγματα για τις λέξεις που κρύβονται ανάμεσα στο χαρτόνι.

Αυτή η πρώτη εκτίμηση του εξωφύλλου έγινε βεβαιότητα με την ανάγνωση του βιβλίου. Τα «μυθιστορήματα του ενός λεπτού» που απαρτίζουν αυτό το θελκτικό τομίδιο περιγράφονται όντως ιδανικά με τον όρο «παιχνιδιάρικα». Γρήγορες αφηγήσεις χωρίς ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τη δομή, επικλήσεις σε παιδικές, ερωτικές ή άλλες εμπειρίες που θυμίζουν το πέρασμα απ’ την αμπάριζα στο κρυφτό (ή απ’ το Logo Game στο Criminal Case στην πιο μοναχική εκδοχή). Λόγια, ταυτότητες και αφηγητές που μπλέκονται μεταξύ τους, παράγραφοι συχνά εσκεμμένα ασυνάρτητες – γιατί η καλή δόμηση ανήκει στη στριφνή αυστηρότητα που θα ήταν καταστροφική σ’ ένα παιχνίδι – αλλά και μία άναρχη περιπλάνηση στις σελίδες του βιβλίου, όπου το ένα μυθιστόρημα γεννιέται από μία τσάντα που μας απασχόλησε αρκετές σελίδες νωρίτερα.

Όπως όμως τα παιδικά παιχνίδια – τα καλύτερα παιχνίδια – καταλήγουν σε γρατζουνιές, χτυπήματα, καυγάδες και τιμωρίες, έτσι και οι παρτίδες του «Γαμ.» κουβαλάνε το βάρος αυτών των παράπλευρων απωλειών, χωρίς να καταλήγουν ποτέ στο δράμα (άλλωστε το παιδάκι που κλαίει με το γδαρμένο γόνατο δεν θα έβγαζε ποτέ μία τραγική ιστορία). Η σκοτεινή πλευρά των ιστοριών του «Γαμ.» είναι αυτό το ανάθεμα, το αγγλικό “damn”, το «γαμώτο» (!) του νόμου του Μέρφι ή η γνωστή ρήση του Τζον Λέννον “ζωή είναι αυτό που σου συμβαίνει όταν όλα πάνε καλά”, με τις ιστορίες να καταλήγουν με μαθηματική βεβαιότητα σε ένα τέλος που συχνά δεν κάνει καν τη χάρη στον παθόντα να είναι η χειρότερη δυνατή συντριβή που θα τον ηρωοποιήσει. Στο σύνολό του, το «Γαμ.» θυμίζει τα animation του Τέρρυ Γκίλιαμ την εποχή των Μόντι Πάιθον: σουρρεαλιστικά, διασκεδαστικά, κακότυχα και γκροτέσκα αλλά ευχάριστα.

Αν το στάνταρ του Έλληνα λογοτέχνη όταν πιάνει το θέμα του καλοκαιρινού camping είναι η χαρά των διακοπών ή η λαγνεία της παραλίας, το «Γαμ.» θα προτιμήσει να ασχοληθεί με το ενοχλητικό μυστήριο των γειτόνων της διπλανής σκηνής. Αν το μπαλκόνι βλέπει σε θερινό κινηματογράφο, θα σχολιάσει την παραβιαστικότητα του κινηματογράφου στο σπίτι, όχι με την λύπη του καταραμένου που τον έδειρε η μαύρη μοίρα, αλλά με την αυτοσαρκαστική ψευδο-γκρίνια στην οποία οφείλεται συχνά το γέλιο στις παρέες. Η σύσταση του Αχιλλέα Κυριακίδη στο οπισθόφυλλο – μία σφραγίδα ποιότητας που υπερβαίνει κάθε βιβλιοκριτική σαν αυτή – αντιμετωπίζει ως σύμπτωμα νόσου την απόρριψη αυτού του βιβλίου απ’ το φαντασιακό της σοβαροφάνειας. Το «Γαμ.» στήνει ένα πλαίσιο παιχνιδιού με τους αναγνώστες, απευθυνόμενο στο κοινό που έχει όρεξη ενίοτε να βάζει σε κίνηση το θυμικό αντί για τη λογική του.

Κατά τη γνώμη του γράφοντος, διαβάζεται ιδανικά σε ΜΜΜ και πάρκα. Ας σημειωθεί ότι λίγο καιρό μετά την κυκλοφορία του, εμφανίστηκε η θεατρική μεταφορά του για δύο μαγιάτικες βραδιές στο Bios και ότι την Κυριακή 2 Ιουνίου, στην Έκθεση Βιβλίου στο Πεδίον του Άρεως, η συγγραφέας θα βρίσκεται στο περίπτερο των Εκδόσεων Απόπειρα για να το υπογράψει. Περισσότερα εδώ.