Κάτι που δεν σκεφτόμαστε συχνά σαν κάτοικοι της Ελλάδας είναι η ιδιόμορφη σχέση μας με τον κινηματογράφο. Είμαστε αρκετά τυχεροί γιατί έχουμε τόσο multiplex με 3D οθόνες, εντυπωσιακό ήχο και τεράστιες κοκακόλες, όσο και παραδοσιακά σινεμά με βυσσινάδα, κακιές κόπιες που καίγονται, θερινά μέσα στο πράσινο και θέα από τις διπλανές πολυκατοικίες. Αυτό που κερδίζουμε έχοντας πρόσβαση και στους δύο κόσμους είναι η δυνατότητα να τους συγκρίνουμε. Και από αυτή τη σύγκριση, το πιο σημαντικό διαφοροποιητικό στοιχείο είναι το διάλειμμα, που πολλές φορές είναι αυτό που διαμορφώνει την εμπειρία μιας ταινίας και των στιγμών που την απαρτίζουν.

Παραδοσιακά, το διάλειμμα υπήρξε υποχρεωτικό, αφού χρειαζόταν ώστε να αλλαχθεί η πρώτη μπομπίνα, και μετέπειτα, για να υπηρετήσει και την έννοια της λέξης, έγινε η ώρα της επιστροφής στο μπαρ του σινεμά. Οι ταινίες είχαν μέσα τους το διάλειμμα σαν έννοια, τελειώνοντας μια σκηνή στην κατάλληλη στιγμή. Δεν ήταν λοιπόν, μια απόφαση του κινηματογράφου, αλλά του ίδιου του δημιουργού, που πολλές φορές είχε και περιεχόμενο, με σκοπό να διατηρήσει την ατμόσφαιρα της ταινίας, όπως έκανε ο Kubrick στο Space Odyssey:

Και ο Coppola στο Godfather με την Cavaleria Rusticana:

Το διάλειμμα λοιπόν έχει δύο πλευρές. Η πρώτη είναι αυτή της ανάπαυλας, της ξεκούρασης του κοινού και της επιστροφής του στην πραγματικότητα, η επίσκεψη στο κυλικείο και το χτύπημα των τριών κουδουνιών. Η δεύτερη, είναι μια ευκαιρία ανασυγκρότησης των σκέψεων και κριτικης συζήτησης για την ταινία και τα μηνύματά της, μια δράση που πολλοί δημιουργοί λάμβαναν υπόψιν τους στο παρελθόν.

Ο Hitchcock είχε πει:

“The length of a film should be directly related to the endurance of the human bladder” (Το μήκος μιας ταινίας πρέπει να σχετίζεται άμεσα με το μέγεθος της ουροδόχου κύστης).

Με την εποχή του multiplex, το διάλειμμα παραμερίστηκε για να μειώθει ο χρόνος προβολής, και μαζί με αυτό παραμελήθηκε και η δυνατότητα που αυτό παρείχε στις μακροσκελείς ταινίες: το να μη γίνονται κουραστικές. Ο Λόρενς της Αραβίας είναι μια τεράστια ταινία, που όμως περιλάμβανε στο σωστό σημείο, την ανάσα του διαλείμματος. Παρακολουθώντας το πρόσφατο δεύτερο Hobbit, η αναγκαιότητα του έγινε αισθητή, καθώς οι επιλογές μου ήταν δύο: ή θα έβλεπα μια κουραστικά μακροσκελή ταινία μονοκοπανιά, είτε αυτή θα κοβόταν σε ένα άκαιρο σημείο και επιλεγμένο από τον εκάστοτε κινηματογράφο.

Μια σκέψη είναι ότι το διάλειμμα είναι μια ελπίδα του σινεμά στον πόλεμο των torrent και του DVD, γιατί είναι αυτό το στοιχείο που δεν μπορεί να υπάρξει σε μια ιδιωτική προβολή: Η συναίσθηση της ύπαρξής μας στον κόσμο μιας ταινίας γίνεται συνειδητή όταν αυτή διακόπτεται για να επιστρέψουμε παροδικά στον δικό μας κόσμο και να κρίνουμε απο απόσταση τα όσα βλέπουμε και ακούμε.

διαλειμμα