Σήμερα μιλάμε για τα μπλουζ. Εγώ (και η παρέα μου) συμφωνούμε γενικά με την παρακάτω ατάκα του George Carlin:
White people have no business playing the blues ever, at all, under any circumstances. Ever, ever, ever. What the fuck do white people have to be blue about? “The espresso machine is jammed”?
Η λέξη μπλουζ είναι αρκετά φθαρμένη. Χρησιμοποιείται κατά κόρον για να περιγράψει ό,τι παίζεται στις μπλουζ κλίμακες, για τα τραγούδια που χορεύαμε στο γυμνάσιο και πιάναμε πρώτη φορά το άλλο φύλo, για ότι έχει 12μετρο beat, για τυχαίες αμερικάνικες βλαχιές (στηρίζω γενικά), για βαρετά blues rock κομμάτια με ατελείωτα ανούσια σόλο, για μουσική που βασικά κολλάει γάντι σε strip clubs ή αντίστοιχα μέρη.
Έχουν οι λευκοί δικαίωμα στη μελαγχολία; Ας πούμε πως ναι. Υπάρχουν και τρομερά αντιπαραδείγματα έτσι κι αλλιώς. Όμως φίλε λευκέ κιθαρίστα και γενικά καλλιτέχνη πιστεύω ακράδαντα αυτό: δεν μπορείς να παράγεις αυτή τη μουσική. Μπορείς να την ξαναπαίξεις, μπορείς να την αποθεώσεις, αλλά όχι να την παράγεις. Δε φταις εσύ, απλά έτυχε να γεννηθείς ασπροκώλης όπως λέει και στην αγαπημένη μου σειρά, το The Wire.
Τα μπλουζ είναι μια μουσική άρρηκτα δεμένη με την ιστορία των αμερικάνων μαύρων. Και άλλες μουσικές δηλαδή, αλλά ειδικά τα μπλουζ είναι αδύνατο να διαχωριστούν από τις φυτείες, την καταπίεση, τη δουλεία, το μαστίγιο. Και πιο μετά ιστορικά: τη φτώχεια, την αθλιότητα, το ρατσισμό, την έλλειψη προοπτικής. Έχει αναφορά στην ανέχεια του Νότου, παίχτηκε από ανθρώπους άστεγους, λαθρεπιβάτες των τραίνων, παίχτηκε στις φυλακές, στα καταγώγια, κάθε βράδυ και σε διαφορετικό πεζοδρόμιο για να βγει το μεροκάματο. Εκφράζεται σχεδόν σαν κομμάτι της θρησκευτικής πίστης: οι μαύροι στις ΗΠΑ πιστεύαν βαθιά στο Θεό. Είναι συνήθως ούτως ή άλλως οι πιο απελπισμένοι που πιστεύουν περισσότερο στο Θεό. Κι αν όλα αυτά δεν υπάρχουν μέσα στον καλλιτέχνη, δεν μπορεί να βγει η ουσία αυτής της μουσικής: blues, I’ve got the blues, έχω τις μαύρες μου (no pun intended). Kαι η μουσική που βγαίνει είναι ένα κενό κέλυφος χωρίς ουσία: σωστό ίσως τεχνικά, αλλά χωρίς ψυχή, αυτό που κάνει αυτή τη μουσική να τραβάει τους ανθρώπους να ασχοληθούν μαζί της τα τελευταία 90 χρόνια.
Νομίζω το point του παρόντος άρθρου έχει γίνει κατανοητό: δεν είναι κάποιου είδους μάθημα και ούτε μπορεί να είναι, οι γνώσεις μου για το θέμα έτσι κι αλλιώς είναι στην καλύτερη εισαγωγικές. Σίγουρα ήθελα να κάνω ένα μικρό ελιτίστικο, πιουρίστικο και άλλα τέτοια εις –ίστικο, σχόλιο πάνω στο τι είναι πραγματικά τα μπλουζ και πως γίνονται κυρίως (δυστυχώς) αντιληπτά. Κυρίως όμως, ήθελα να προσπαθήσω να μιλήσω για το πόσο πηγαία, βαθιά, συγκλονιστική και τελικά διαχρονική είναι αυτή η μουσική. Παρότι από τους αυθεντικούς μπλουζ μουσικούς, μετά τον ‘Honeyboy’ Εdwards δε ζει πια κανένας και το μόνο που έχει μείνει πια είναι οι σκονισμένες ηχογραφήσεις ηλικίας λίγων, στην καλύτερη, δεκαετιών. Και επειδή ένας ήχος αξίζει όσο εκατομμύρια λέξεις, έφτιαξα μια συλλογή: από το ’30 ως το ’60, σε διάφορα στυλ, από διάφορες περιοχές κι από καλλιτέχνες διαφορετικούς μεταξύ τους, μουσική όμως κατευθείαν από την πηγή. Ελπίζω να σας αρέσει.
