Τι έχει γίνει πάλι και όλοι οι haters από το εξωτερικό θέλουν να δυσφημίσουν την Ελλάδα μας; Γιατί τόσα διεθνή μέσα ασχολούνται με το ναυάγιο της Πύλου; Γιατί δεν αφήνουν το θέμα να ξεχαθεί και να γυρίσουμε στο Greek Summer mood;

Μάλλον γιατί δημιουργούνται συνεχώς νέα σοβαρά ερωτήματα. Τις πρώτες μέρες, η εκδοχή του Λιμενικού είναι ότι δεν έκανε τίποτα για να βοηθήσει το αλιευτικό που βυθίστηκε διότι οι επιβάτες του δεν ήθελαν να βοηθηθούν. Ο ισχυρισμός αυτός αμφισβητήθηκε από τις πρώτες κιόλας μέρες από φωνές όπως πρώην υψηλόβαθμα στελέχη του ΛΣ, που υπογράμμισαν ότι το Λιμενικό επιβάλλεται να επέμβει διασωστικά αν βλέπει ένα πλοίο να βρίσκεται ολοφάνερα σε κίνδυνο.

Σε κάθε περίπτωση, το Λιμενικό συνέχισε να κατηγορείται μοναχά για απραξία, κοινώς ότι δεν επενέβησαν αποτελεσματικά ενώ θα μπορούσαν. Το δικό τους επιχείρημα ήταν ότι το πλοιό ήταν αξιόπλωο και μπορούσε να συνεχίσει την πορεία του για την Ιταλία.

Air surveillance video made available from Frontex today showing the fishing vessel sailing at 09:49 a.m. UTC on 13 June 2023.#Greece #Pylos #shipwreck pic.twitter.com/fZUXo4LFLE

— Daphne Tolis (@daphnetoli) June 19, 2023

Όμως τις επόμενες μέρες, μια σειρά από δημοσιεύματα ξένων (και όχι μόνο) μέσων άρχισαν να αλλάζουν τα δεδομένα. Την αρχή έκανε το BBC, που αξιοποιώντας δεδομένα από την πλατφόρμα MarineTraffic και επικοινωνώντας με τα πλοία που έσπευσαν σε βοήθεια του αλιευτικού (το δεύτερο δεν είχε στίγμα στο MarineTraffic, αλλά τα σκάφη που πήγαν κοντά του είχαν), κατέληξε σε ένα πρώτο συμπέρασμα: όλα τα κοντινά πλοία μαζεύτηκαν και παρέμειναν για αρκετό διάστημα σε ένα συγκεκριμένο κομμάτι της ευρύτερης θαλάσσιας περιοχής. Όπως αναφέρει το ρεπορτάζ:

«Τα δεδομένα τους δείχνουν ώρες δραστηριότητας επικεντρωμένης σε μια μικρή, συγκεκριμένη περιοχή όπου αργότερα βυθίστηκε το σκάφος των μεταναστών.

…

Όλη η ναυτιλιακή δραστηριότητα των προηγούμενων επτά ωρών επικεντρώθηκε γύρω από ένα συγκεκριμένο σημείο, υποδηλώνοντας ότι το σκάφος μεταναστών δεν είχε σχεδόν μετακινηθεί.»

Άρα, ακόμη κι αν το μοιραίο σκάφος όντως κινούνταν, στην καλύτερη έπλεε ακυβέρνητο από τον άνεμο και τα ρεύματα. Αλλιώς, πως εξηγείται ότι τα διάφορα άλλα πλοία επί ώρες βρίσκονταν στο ίδιο χοντρικά σημείο;

Κάτι αντίστοιχο υποστηρίζει και ρεπορτάζ του Guardian, το οποίο χρησιμοποίησε την πλατφόρμα MariTrace. Όπως δείχνουν οι οπτικοποιημένες πορείες των πλοίων, τα Lucky Sailor και Faithful Warrior κινούνταν για αρκετές ώρες σε μια πολύ μικρή περιοχή:

Το ΛΣ απάντησε στα ρεπορτάζ με εκτενή ανακοίνωση όπου τονίζει ξανά ότι το αλιευτικό κινούνταν και δεν είχε ακινητοποιηθεί. Από την άλλη, ένα σημείο της ανακοίνωσης προκαλεί απορία:

«Από τη στιγμή που ολοκληρώθηκε η διαδικασία παροχής τροφοεφοδίων μέχρι την ακινητοποίησή του λόγω μηχανικής βλάβης, το Α/Κ σκάφος διήνυσε απόσταση περί τα 6 ν.μ. Συνολικά το συγκεκριμένο αλιευτικό σκάφος από την ώρα του εντοπισμού του μέχρι τη βύθισή του διήνυσε συνολικά περί τα 30 ν.μ.»

Για τόσες ώρες, ακόμα και με στάσεις, η απόσταση δε φαίνεται και πολύ μεγάλη. Παρακάτω βλέπουμε δύο βίντεο από την προσέγγιση που έγινε από το ελληνικών συμφερόντων δεξαμενόπλοιο «Lucky Sailor»:

Κάτι άλλο που μαθεύτηκε μια βδομάδα μετά το ναυάγιο είναι ότι ένα από τα δύο πλοία είχε ενημερώσει το Ελληνικό Κέντρο Έρευνας και Διάσωσης ότι το αλιευτικό ήταν τελείως ασταθές λόγω των εκατοντάδων επιβατών. Λίγα λεπτά μετά, το πλοίο του Λιμενικού θα το διαπίστωνε και μόνο του:

21.45. Ο ΠΛΟΙΑΡΧΟΣ ΕΚΑΝΕ ΑΝΑΦΟΡΑ ΣΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΔΙΑΣΩΣΗΣ (HELLENIC SEARCH AND RESCUE CENTER) ΟΤΙ ΤΟ ΣΚΑΦΟΣ ΚΛΕΙΔΩΝΙΖΟΤΑΝ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΑ ΛΟΓΩ ΤΩΝ ΥΠΕΡΑΡΙΘΜΩΝ ΑΤΟΜΩΝ ΣΕ ΟΛΑ ΤΑ ΚΑΤΑΣΤΡΩΜΑΤΑ ΚΑΙ ΕΝΗΜΕΡΩΣΕ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗΣ ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΑΣ ΠΑΡΟΧΗΣ ΕΦΟΔΙΩΝ ΚΑΙ ΟΛΩΝ ΤΩΝ ΤΕΚΤΑΙΝΟΜΕΝΩΝ,

21:51. ΟΙ ΕΠΙΒΑΤΕΣ ΤΟΥ ΣΚΑΦΟΥΣ ΑΡΧΙΣΑΝ ΝΑ ΠΕΤΟΥΝ ΣΤΗ ΘΑΛΑΣΣΑ ΤΑ ΕΦΟΔΙΑ ΠΟΥ ΤΟΥΣ ΔΩΣΑΜΕ ΚΑΤΑ ΜΑΡΤΥΡΙΑ ΤΟΥ ΠΛΗΡΩΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΙΔΙΟΙΣ ΟΜΜΑΣΙ ΤΟΥ ΠΛΟΙΑΡΧΟΥ, ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΔΙΑΣΩΣΗΣ ΕΝΗΜΕΡΩΘΗΚΕ ΑΠΟ ΤΟΝ ΠΛΟΙΑΡΧΟ ΣΧΕΤΙΚΩΣ ΚΑΙ ΤΟ ΠΛΟΙΟ ΕΛΑΒΕ ΕΝΤΟΛΗ ΝΑ ΠΑΡΑΜΕΙΝΕΙ ΣΤΑ 5 Ν.Μ. ΔΥΤΙΚΑ ΤΟΥ ΑΛΙΕΥΤΙΚΟΥ ΣΚΑΦΟΥΣ ΕΝΩ ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΩΡΑ ΣΚΑΦΟΣ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΛΙΜΕΝΙΚΟΥ ΣΩΜΑΤΟΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕ ΤΟ ΣΚΑΦΟΣ ΜΕ ΤΟΥΣ ΥΠΕΡΑΡΙΘΜΟΥΣ ΕΠΙΒΑΤΕΣ ΣΕ ΑΠΟΣΤΑΣΗ ΠΑΡΟΧΗΣ ΒΟΗΘΕΙΑΣ ΟΠΩΣ ΦΑΝΗΚΕ ΣΤΑ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΑ ΟΡΓΑΝΑ ΝΑΥΣΙΠΛΟΟΙΑΣ ΤΟΥ ΠΛΟΙΟΥ ΛΟΓΩ ΚΑΙ ΤΟΥ ΠΡΟΧΩΡΗΜΕΝΟΥ ΤΗΣ ΩΡΑΣ (ΕΙΧΕ ΠΕΣΕΙ ΠΙΑ ΓΙΑ ΚΑΛΑ ΤΟ ΣΚΟΤΑΔΙ)

Από την άλλη, αυτός δεν είναι ο μόνος ισχυρισμός του Λιμενικού που φαίνεται αμφισβητήσιμος. Ένα άλλο περίεργο σημείο της ιστορίας έχει να κάνει με το αν το σκάφος του ΛΣ που τελικά προσέγγισε το πλοίο προσπάθησε να δέσει το αλιευτικό με σχοινί ή κράτησε τις αποστάσεις του. Οι πρώτες ανακοινώσεις δεν ανέφεραν κάτι σχετικό:

«Δεν έγινε ποτέ οποιαδήποτε διαδικασία πρόσδεσης ούτε από εμάς ούτε από κάποιο άλλο πλοίο. Το μόνο που θα μπορούσε να προσιδιάζει σε αυτό που λέει η εφημερίδα είναι ότι για την παροχή τροφοεφοδίων όταν πλησίασε το φορτηγό πλοίο κατέβασε, λόγω διαφοράς ύψους, σκοινιά για να μεταφερθούν τα τρόφιμα.»

Όμως εντέλει και μετά από σχετικό ρεπορτάζ της εφημερίδας Καθημερινή, το τροπάριο άλλαξε:

«Για αυτά τα λίγα λεπτά που διήρκεσε η προσέγγιση τα σκάφη ως είθισται κάνουν κράτει τις μηχανές, εξού και δέθηκαν με ένα σχοινί για να μην απομακρυνθούν όσο υπήρχε η επικοινωνία μεταξύ του καπετάνιου του ΠΠΛΣ με τους μετανάστες στο εξωτερικό κατάστρωμα.»

Η αντίφαση αυτή γέννησε πολλές απορίες, τόσο που να την αναφέρει μιλώντας στην ΕΡΤ (με τρόπο ισορροπιστικό η αλήθεια να λέγεται) ακόμη και ο αντιναύαρχος εν αποστρατεία και πρώην σύμβουλος Εθνικής Ασφάλειας του Κ. Μητσοτάκη, Αλέξανδρος Διακόπουλος:

«Έχουμε αντικρουόμενες πληροφορίες οι οποίες εκ των πραγμάτων είναι επιλεκτικές και αποσπασματικές. Στην αρχή είπε το Λιμενικό ότι δεν έδωσε σχοινί, μετά είπε ότι έδωσε αλλά δεν ήταν σκοινί για να ρυμουλκήσει αλλά για να μεταφέρει τρόφιμα. Επίσης, οι πρώτοι που βγήκαν από τους διασωθέντες δεν μίλησαν ποτέ για προσπάθεια ρυμούλκησης και εν συνεχεία μίλησαν.

Όλοι έχουν το κίνητρο να εμφανίσουν (σ.σ. τη δική τους εκδοχή), οι μεν διασωθέντες για να διεκδικήσουν αποζημιώσεις – το δε Λιμενικό για να πει “εμείς τα κάναμε όλα καλά”. Δεν μπορείς να στηριχτείς μόνο σε αυτά. Είναι τραγικό ότι χάθηκαν 500 άνθρωποι και γυναικόπαιδα, ας βάλουμε λίγο και το ανθρωπιστικό κομμάτι στη συζήτηση. Όποιος και να φταίει είναι μια τραγική είδηση η οποία εμένα με συγκλονίζει η σκέψη όλων αυτών των ανθρώπων και του φριχτού θανάτου τους.

Ο μόνος ο οποίος μπορεί να πλησιάσει στο τι πραγματικά έγινε είναι αυτός που κάνει τη δικαστική διερεύνηση, που θα έχει όλα τα στοιχεία, θα πάρει καταθέσεις από όλους τους εμπλεκόμενους και θα έχει όλο το οπτικοακουστικό υλικό.»

Σε ποιες μαρτυρίες αναφέρεται όμως; Μα στις πολλές μαρτυρίες επιζώντων που καταγράφτηκαν τις επόμενες μέρες από ελληνικά και ξένα (1, 2) ΜΜΕ που αναφέρουν όχι μόνο ότι το Λιμενικό προσπάθησε να δέσει το αλιευτικό με σχοινί, αλλά κι ότι οι λάθος χειρισμοί του οδήγησαν στους κλυδωνισμούς που αποδείχτηκαν ολέθριοι. Οι εν λόγω μαρτυρίες έχουν ήδη φτάσει στην ελληνική δικαιοσύνη, η οποία έχει ξεκινήσει τις δικές της έρευνες. Καταθέτοντας στην ανακρίτρια, ένας Παλαιστίνιος είπε τα εξής:

«Το ελληνικό πλοίο έδεσε σχοινί στο μπροστινό μέρος του πλοίου μας και ξεκίνησε να μας τραβάει αργά, όμως το σχοινί κόπηκε. Μετά έδεσαν άλλο σχοινί, το έδεσαν δύο φορές αυτό. (…) Τη δεύτερη φορά που το έδεσαν, στην αρχή αισθανθήκαμε ότι μας τραβάνε, μετά το πλοίο μας πήρε κλίση. Το ελληνικό πλοίο ανέπτυξε ταχύτητα, εμείς φωνάζαμε στα αγγλικά “STOP”, όλοι φωνάζαμε, αλλά αυτοί δεν μας καταλάβαιναν. Oταν αρχικά έριξαν το σχοινί, εμείς ήμασταν ήρεμοι γιατί νομίζαμε ότι θα μας πάνε στην Ιταλία. Η πρώτη κλίση ήταν αριστερά και μετά δεξιά και μετά γύρισε ανάποδα το πλοίο μας.»

Κάτι αντίστοιχο είπε κι άλλος ένας μάρτυρας:

«Προσπάθησε το ελληνικό πλοίο να μας τραβήξει, έκανε μια κλίση το δικό μας καράβι αναλόγως πού πήγαινε ο κόσμος. Κλίση αριστερά ο κόσμος δεξιά, στην άλλη κλίση δεξιά ο κόσμος πήγαινε αριστερά, άλλη μια κλίση και έφυγε το καράβι. Οταν έδεσε το ελληνικό πλοίο τα σχοινιά, ο κόσμος ηρέμησε. Πιστεύω ότι το τράβηξαν πιο γρήγορα και κουνήθηκε. Επεσα κάτω από το καράβι στη θάλασσα.»

Σύμφωνα με την Καθημερινή, λίγες μέρες ο ίδιος μάρτυρας δεν είχε αναφέρει τίποτα περί απόπειρας πρόσδεσης:

«Κάποια στιγμή το βράδυ ήρθε ένα πλοίο του Λιμενικού για βοήθεια και ξαφνικά το πλοίο τούμπαρε και βρεθήκαμε στο νερό. Τότε αυτοί μας έσωσαν με φουσκωτή βάρκα.»

Και ένας Παλαιστίνιος:

«Ημασταν πολλά άτομα για ένα τέτοιο πλοίο, ήταν παλιό και σκουριασμένο, δεν υπήρχαν σωσίβια και χαλούσε συνέχεια η μηχανή. Γι’ αυτό και τελικά τούμπαρε και βυθίστηκε.»

Τα ίδια αναφέρονται σε άλλο άρθρο της Κ:

Οι αφηγήσεις των τριών διασωθέντων στην «Κ» συγκλίνουν ως προς την αίσθηση ότι έγιναν απόπειρες ρυμούλκησης του σκάφους. «Προσπάθησαν να μας πάνε προς την Ιταλία», λέει ο ένας. «Στη βάρκα μάς έλεγαν ότι (το ελληνικό λιμενικό) θα μας βοηθήσει να πάμε προς την Ιταλία, αλλά δεν είμαστε σίγουροι», προσθέτει ο δεύτερος, ο οποίος μεταφέρει με επιφύλαξη όσα συζητιούνται από τους διασωθέντες αυτές τις ημέρες.

Η ανατροπή του σκάφους, σύμφωνα με τους επιζώντες, συνέβη λίγο μετά τη δεύτερη ρίψη του σχοινιού και την επιτυχημένη πρόσδεσή του στο αλιευτικό. Ενας από τους διασωθέντες περιγράφει την αναταραχή που προκλήθηκε στο νερό από το σκάφος του λιμενικού και την αποπειραθείσα ρυμούλκηση. «Υπήρχε ένα κύμα που πήγαινε και ερχόταν και τραβούσαν το πλοίο μέσα σε αυτό. Το τράβηξαν για δυο-τρία λεπτά δυνατά και όλοι σφύριξαν να σταματήσουν. Και δεν μας άκουσαν. Σφύριζαν όλοι και έκαναν νόημα να σταματήσει το λιμενικό να τραβάει. Γιατί τραβούσαν δυνατά και δημιουργούνταν όλα αυτά τα κύματα (και το πλοίο μπάταρε)», λέει. Κάποιος άλλος προσθέτει: «Τα πρώτα λεπτά προχωρήσαμε (προσδεδεμένοι στο σκάφος του λιμενικού), όμως στη συνέχεια το λιμενικό έστριψε δεξιά και έτσι γύρισε το πλοίο». Ο πρώτος συνεχίζει: «Οταν γύρισε η βάρκα, επί τόπου το λιμενικό έκοψε το σχοινί και προχώρησε μόνο του μπροστά. Απομακρύνθηκε και εμείς όλοι φωνάζαμε. Υστερα από 10 λεπτά γύρισαν με μικρά σκάφη για να πάρουν κόσμο, αλλά δεν έφτασαν εκεί που ήταν το σκάφος, πήραν μόνον όσους είχαν κολυμπήσει και απομακρυνθεί». Ενας από τους τρεις εκτιμά πως το λιμενικό ήθελε να τους βοηθήσει. «Εως τις 08.00 το πρωί μάζευε κόσμο (από τη θάλασσα)», λέει.

Βέβαια, αξίζει να σημειωθεί εδώ ότι αυτές οι πρώτες καταθέσεις έγιναν στο Λιμεναρχείο Καλαμάτας και σε αξιωματικούς του Λιμενικού, δηλαδή στο ίδιο Σώμα Ασφαλείας του οποίου οι πράξεις και οι δηλώσεις βρίσκονται υπό διερεύνηση. Μια λογική απορία είναι η εξής: Δεν υπάρχουν πουθενά οπτικά ντοκουμέντα της όλης διαδικασίας;

Η σχετική δήλωση στον RealFM του εκπροσώπου Τύπου του Σώματος Νίκου Αλεξίου προκαλεί ακόμη περισσότερες απορίες, καθώς τόνισε ότι οι κάμερες υπάρχουν και λειτούργησαν αλλά δεν κατέγραφαν:

«Δεν υπάρχει καμία καταγραφή της στιγμή της βύθισης από τις κάμερες του λιμενικού σκάφους. Δεύτερον δεν έχω εικόνα της προανακριτικής διαδικασίας. Κατά τη διάρκεια της παραμονής εκεί υπάρχει πιθανότητα το πλήρωμα να έχει τραβήξει βίντεο με τα κινητά τους σε στιγμές που υπήρχε ηρεμία και να έχουν δοθεί στις αρχές τα βίντεο.

Το πλήρωμα σε κατάσταση ηρεμίας μπορεί να έχει τραβήξει φωτογραφίες ή βίντεο, όπως η φωτογραφία που αναρτήσαμε. Με τα μέσα καταγραφής του σκάφους δεν έχει υπάρξει καταγραφή της βύθισης, εγώ αυτό σας απαντώ.

Εξ όσων γνωρίζω η θερμική κάμερα δεν έχει κάνει καμία καταγραφή.»

Αυτή είναι η γραμμή του Λιμενικού ως προς την καταγραφή:

Το σίγουρο είναι ότι τα περιπολικά όπως το 920 με το όνομα «Υποκελευστής Α’ ΛΣ ΜΟΥΡΜΟΥΡΗΣ Γρηγόριος» διαθέτουν σύγχρονο ηλεκτρονικό εξοπλισμό κι αισθητήρες ισραηλινής κατασκευή (και φυσικά και κάμερα) στον ιστό πάνω από την γέφυρα. Όπως δείχνει σχετικό άρθρο του in.gr:

Σύμφωνα με το ίδιο άρθρο, το υλικό από τις κάμερες έχει παραδοθεί από τις 15 Ιουνίου στις δικαστικές αρχές, όπως και ηχητικά ντοκουμέντα από τις επικοινωνίες του «Υποκελευστής Α’ ΛΣ ΜΟΥΡΜΟΥΡΗΣ Γρηγόριος» με το αλιευτικό, με τα άλλα σκάφη και με το επιχειρησιακό κέντρο του Λιμενικού. Θα έχει ενδιαφέρον να δούμε τι έχει γίνει τελικά – ακόμη κι αν διαπιστώσουμε ότι δεν υπάρχει ΚΑΘΟΛΟΥ υλικό.