Φωτογραφία: Social Waste

Μετράμε ήδη πέντε χρόνια από την επίθεση της Χρυσής Αυγής στους αιγύπτιους αλιεργάτες και σε μέλη του ΠΑΜΕ , τέσσερα χρόνια από τη δολοφονία του Παύλου Φύσσα και δύο από την έναρξη της δίκης της Χρυσής Αυγής. Μίας δίκης της οποίας η έκβαση θα καθορίσει σε μεγάλο βαθμό την παρουσία της νεοναζιστικής οργάνωσης στην ελληνική κοινωνία το επόμενο διάστημα. Και, όμως, ένα από τα βασικά προβλήματα που αντιμετωπίζει η Πολιτική αγωγή, σχεδόν από την αρχή της δίκης,  είναι η ελιπής κάλυψή της από τα μέσα και, επομένως, η ελιπής ενημέρωση του κόσμου γύρω απο τις  νέες εξελίξεις.

Ζητήσαμε από την Ελευθερία Κουμάντου, μέλος του Παρατηρητηρίου «Golden Dawn Watch» και δημοσιογράφο στον «Αθήνα 9,84», να μας μιλήσει για όσα συμβαίνουν εντός της δικαστικής αίθουσας, για τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει η Πολιτική Αγωγή,  καθώς και για τις καταθέσεις που έχει ξεχωρίσει από την αρχή της δίκης.

Βρισκόμαστε ήδη στις 182 δικάσιμους και η δίκη απ’ ότι φαίνεται μπαίνει στην τελική της ευθεία. Ποια είναι τα βασικά στοιχεία που κρατάμε μέχρι στιγμής;

Η δίκη μπαίνει όντως στην τελική της ευθεία. Νομίζω αυτό που πρέπει να κρατήσουμε κατά βάση είναι οι καταθέσεις των θυμάτων των επιθέσεων της Χρυσής Αυγής, όπως και το γεγονός ότι περισσότεροι από 120 άνθρωποι έχουν φτάσει στην αίθουσα και έχουν καταθέσει όσα έχουν υποστεί, έχουν δει ή γνωρίζουν λόγω της επαγγελματικής τους ιδιότητας για τη δράση της οργάνωσης. Και βέβαια την πρόσφατη κατάθεση του πρώην μέλους της Χρυσής Αυγής Ηλ. Σταύρου.

Ποιες είναι οι δυσκολίες που αντιμετωπίζετε αυτή τη στιγμή; 

Η διεξαγωγή της δίκης στην ειδικά διαμορφωμένη αίθουσα των Γυναικείων Φυλακών Κορυδαλλού – που μόνο ειδικά διαμορφωμένη δεν είναι- είναι από μόνη της πρόβλημα: από την απόσταση που θα πρέπει να κάνουμε για να φτάσουμε στον Κορυδαλλό, μέχρι το γεγονός ότι τους τελευταίους έξι μήνες δεν λειτουργούν ούτε τα μικρόφωνα. Έτσι, δεν ακούμε καθόλου τι λένε οι μάρτυρες, ούτε οι δικηγόροι της ΧΑ, οι οποίοι έτσι και αλλιώς απέφευγαν να μιλούν σε αυτά. Αναγκαζόμαστε να καθόμαστε στα έδρανα της πολιτικής αγωγής για να μπορούμε στοιχειωδώς να παρακολουθούμε τη διαδικασία. Κατά τα λοιπά, έχουμε ζήσει στο παρελθόν ακόμη και νερά να τρέχουν στους τοίχους κατά τη διάρκεια νεροποντής, αλλά και ένα χαστούκι από δικηγόρο της υπεράσπισης σε μια κοπέλα από το ακροατήριο που έσπευσε να υπερασπιστεί ένα γερμανότουρκο freelancer δημοσιογράφο ο οποίος είχε σταθεί σε σημείο που ανήκει στη Χρυσή Αυγή .

Πώς συμπεριφέρονται οι χρυσαυγίτες εντός της δικαστικής αίθουσας απέναντι στους μάρτυρες της πολιτικής αγωγής, και μάλιστα απέναντι σε αυτούς που ήταν παλιότερα μέλη της ΧΑ;

Η συμπεριφορά των δικηγόρων υπεράσπισης προς τους μάρτυρες κατηγορίας είναι τις περισσότερες φορές απαξιωτική, προκλητική ενώ σε πολλές περιπτώσεις έχουν ζητήσει από την έδρα να διατάξει την κράτηση μάρτυρα λόγω ψευδορκίας. Τον Αμπουζιντ Εμπάρακ, Αιγύπτιο αλιεργάτη, τον ρώτησαν γιατί έκανε 2 παιδιά μετά την επίθεση αφού ήταν φτωχός και μετανάστης. Σε αρκετούς από τους μάρτυρες της υπόθεσης της δολοφονίας του Π. Φύσσα, και κυρίως τους φίλους του, αμφισβήτησαν το αν μπορούν να κατανοήσουν τις ερωτήσεις που τους έκαναν λόγω του χαμηλού -όπως υποστήριζαν- μορφωτικού του επιπέδου. Σε μάρτυρες μετανάστες που δεν μιλούσαν ελληνικά ή καλά ελληνικα διατυπώθηκε, με αρκετή ειρωνεία και χαζά γελάκια, ότι απαιτούν να χρησιμοποιούν την ελληνική γλώσσα για την κατάθεσή τους.

Εώς τώρα από παλαιότερα μέλη της Χρυσής Αυγής έχει καταθέσει μόνο ο Ηλίας Σταύρου, υποψήφιος βουλευτής και επιστημονικός συνεργάτης της οργάνωσης στη Βουλή. Πριν ακόμη από την κατάθεσή του, οι δικηγόροι της ΧΑ προσπάθησαν να τον αποδομήσουν εμφανίζοντάς τον ως ψυχοπαθή, βρωμιάρη και αλκοολικό.

Το κοινό των χρυσαυγιτών, αποτελείται από μέλη Τ.Ο όπως του Πειραιά, καθώς και από άτομα της προσωπικής ασφάλειας του Μιχαλολιάκου. Συνήθως αντιδρά περιπαιχτικά. Ειρωνεύεται τους μάρτυρες, ενώ όταν υπάρχει και κοινό της άλλης πλευράς, πολλές φορές τους έχουμε δει να σηκώνουν κινητά και να φωτογραφίζουν. Δεν είναι λίγες οι φορές που έχουν προκληθεί επεισόδια, με αποκορύφωμα αυτά της 14ης Φεβρουαρίου που ακούστηκε και η φράση προς την Μάγδα Φύσσα «που είναι ο Παύλος σου, τώρα». Στην κατάθεση του Ηλία Σταύρου δεν υπήρχε κοινό από την πλευρά των χρυσαυγιτών.

Πώς αντιδρά το δικαστήριο ή αστυνομία απέναντι στις προκλήσεις τους;

Το δικαστήριο προσπαθεί να επιβάλλει την τάξη, συνήθως κάνοντάς τους παρατηρήσεις. Τον τελευταίο καιρό, με το που υπάρχει προοπτική έντασης, το δικαστήριο διακόπτει τη διαδικασία και αποχωρεί. Η αστυνομία σε όλες τις περιπτώσεις έχει σταθεί με το μέτωπο προς την πλευρά του κοινού της Πολιτικής Αγωγής, δηλαδή των αντιφασιστών. Ξέρουμε, επίσης, για τουλάχιστον δύο περιπτώσεις ανθρώπων που ήθελαν να μπουν στην αίθουσα και η αστυνομία τους έλεγε στην είσοδο ότι δεν υπάρχουν θέσεις . Μπόρεσαν να μπουν γιατί το μάθαμε και μαζί με δικηγόρους της πολιτικής αγωγής, πιέσαμε τους αστυνομικούς να τους επιτρέψουν να μπουν.

Γενικά πώς κρίνετε την πορεία της δίκης μέχρι στιγμής; Μπορούμε να είμαστε αισιόδοξοι για τη θετική έκβασή της ή είναι πολύ νωρίς για να καταλήξουμε σε αυτό το συμπέρασμα;

Ο ρυθμός της δίκης ειναι πλέον ικανοποιητικός, καθώς γίνονται πια 10-12 δικάσιμοι τον μήνα. Στην αρχή υπήρχε πρόβλημα, όπου γινόταν μόλις μια δικάσιμος ανά περίπου δέκα μέρες. Κατά τ’ άλλα, εκτιμώ ότι οι καταθέσεις των μαρτύρων είναι συντριπτικές για τους κατηγορούμενους. Σύμφωνα με τους δικηγόρους της Πολιτικής Αγωγής, με τις εώς τώρα καταθέσεις στοιχειοθετείται περίτρανα και η κατηγορία της εγκληματικής οργάνωσης. Το αμέσως επόμενο διάστημα θα αρχίσει και η διαδικασία των αναγνωστέων, των στοιχείων δηλαδή βάσει των οποίων έχει συνταχθεί το βαρύ κατηγορητήριο.

Τι πιστεύεις ότι θα σημάνει ενδεχόμενη αθώωση της Χρυσής Αυγής για την κοινωνία την επόμενη μέρα;

Όποια και να είναι η απόφαση του δικαστηρίου θα είναι σημαντική σε κοινωνικό και πολιτικό επίπεδο. Σίγουρα μια αθώωση της ηγετικής ομάδας θα κάνει τους χρυσαυγίτες να νιώθουν δικαιωμένοι και θα αρχίσουν να μιλούν ξανά για πολιτικές διώξεις που έπεσαν στο κενό. Επίσης,  ψηφοφόροι της Χ.Α. που είχαν απομακρυνθεί λόγω της δολοφονίας του Π. Φύσσα και των διώξεων δεν αποκλείεται να επιστρέψουν.

Πες μας κάποια πράγματα για το Παρατηρητήριο και την καμπάνια ευαισθητοποίησης που έχετε βάλει μπροστά. 

Το Golden Dawn Watch είναι μια πρωτοβουλία για την παρακολούθηση της δίκης της Χρυσής Αυγής που συγκροτήθηκε από την Ελληνική Ένωση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, το Παρατηρητήριο για τον Φασιστικό και Ρατσιστικό λόγο στα ΜΜΕ που λειτουργεί υπό το Μορφωτικό Ίδρυμα της ΕΣΗΕΑ, τον Αντιφασιστικό Συντονισμό Αθήνας-Πειραιά και το Συμβούλιο Ένταξης Μεταναστών του Δήμου Αθηναίων. Κύρια έκφανση της πρωτοβουλίας αυτής είναι η ιστοσελίδα Golden Dawn Watch, για το περιεχόμενο της οποίας είναι υπεύθυνη συντακτική ομάδα.

Μέσω διαπιστευμένων συνεργατών μας,  παρακολουθούμε κάθε μέρα τη δικαστική διαδικασία μέσα από την αίθουσα διεξαγωγής της δίκης, από την αρχή ως το τέλος της. Βασικός κορμός της δουλειάς μας είναι η συνεχής παρακολούθηση, από την οποία προκύπτει η μετάδοση της πληροφορίας από την αίθουσα σε πραγματικό χρόνο, η δημοσίευση, έπειτα από κάθε δικάσιμη μέρα, μια συνοπτικής αναφοράς καθώς και η μετάφραση της αναφοράς αυτής στα αγγλικά, ώστε να ενημερώνεται και το διεθνές κοινό.

Μια μεγάλη ομάδα καλλιτεχνών και διαφημιστών ένωσαν τις δυνάμεις τους μαζί μας ώστε να ευαισθητοποιηθεί ακόμη μεγαλύτερο μέρος της κοινής γνώμης. Εώς τώρα το μήνυμά μας έχει φτάσει σε εκατοντάδες χιλιάδες μάτια σε όλη τη χώρα και θα συνεχίσουμε εώς τις αρχές Οκτωβρίου και με νέα βίντεο.

Υπάρχει κάποια στιγμή από τη δικαστική αίθουσα που να ξεχωρίζεις;

Νομίζω ότι όλη η διαδικασία είναι ξεχωριστή ως εμπειρία. Σίγουρα θα ξεχώριζα την κατάθεση της μητέρας του Π. Φύσσα. Εκείνη την ημέρα το δικαστήριο ήταν γεμάτο. Την ώρα που μιλούσε επικρατούσε απόλυτη σιωπή. Το μόνο που άκουγες, ήταν η φωνή της, τα πληκτρολόγια των δημοσιογράφων και πίσω από εμάς, πίσω από τις θέσεις των δημοσιογράφων, κόσμο να κλαίει.

Επίσης συγκλονιστικές στιγμές για μένα, αλλά για διαφορετικούς λόγους, είναι δυο από τις αναγνωρίσεις αυτόπτων μαρτύρων. Θυμάμαι την ημέρα που η Δήμητρα Ζώρζου, μια νέα κοπέλα που βρέθηκε τυχαία είκοσι μόλις μέτρα από το σημείο που ο Παύλος δεχόταν επίθεση,  αναγνώρισε στο Δικαστήριο τον σωματότυπο του κατηγορουμένου ανάμεσα από άλλους 18.  Μάλιστα, ο Καζαντζόγλου, ο άνδρας που αναγνώρισε, της είπε «πάμε έξω να σου δείξω τι θυμάσαι από εκείνο το βράδυ». Επίσης δύσκολη στιγμή ήταν αυτή της αναγνώρισης των χρυσαυγιτών που επιτέθηκαν στον αιγύπτιο ψαρά Αμπουζιντ Αμπάρακ, από τον αδελφό του .

Θυμάμαι επίσης το θυμό που ένιωσα την πρώτη μερα της διεξαγωγής της δίκης στο Εφετείο, όταν οι αστυνομικοί  είχαν προβλέψει κοινές θέσεις για το ακροατήριο. Μάλιστα, ο υπεύθυνος αξιωματικός εκείνη την ημέρα είπε στην μητέρα του Π. Φύσσα ότι θα πρέπει να καθίσει εκεί που κάθονταν όλοι, δηλαδή και οι χρυσαυγίτες. Αυτό άλλαξε μόνο μετά από την παρέμβαση των δημοσιογράφων και των δικηγόρων. Και βέβαια, δεν θα ξεχάσω τα επεισόδια της 14ης Φεβρουαρίου που αναφερθηκαμε και προηγουμένως.