Θυμάμαι όταν ήμουν μικρός την ταράτσα του σπιτιού μας να βλέπει Ακρόπολη και Λυκαβηττό. Λόγω του ότι οι γονείς μας δούλευαν εξωφρενικά ωράρια, στην κύρια ανάμνηση που έχω από τα αθηναϊκά βράδια των 90ς είμαστε εγώ και ο αδερφός μου με τον παππού μου και τη γιαγιά μου στην εν λόγω ταράτσα να μας μεταλαμπαδεύουν την ικανότητα να διακρίνουμε τους αστερισμούς στον ουρανό.

 Μέχρι τους Ολυμπιακούς, η ταράτσα είχε σταματήσει να βλέπει κάποια θέα και έναν χρόνο μετά, ο παππούς μου έφυγε απ’ τη ζωή. Η Αθήνα είχε αλλάξει, οι καιροί είχαν αλλάξει, εγώ είχα αλλάξει και όλοι περνούσαμε καλά σε μια γυαλιστερή κόλαση. Δεν με ένοιαζε πια να βλέπω τον Λυκαβηττό και η γειτονιά είχε γεμίσει με το πιο αηδιαστικό είδος νεοπλουτισμού. Η γκριζαρία της ταράτσας και ο άναστρος ουρανός ταίριαζαν γάντι στην εποχή που οι φίλοι μου κι εγώ ήμασταν απασχολημένοι να συμπληρώνουμε τον ανάλαφρο ηδονισμό μας με μια ανόητη υπαρξιακή μελαγχολία, ανίδεοι ακόμα για το τι θα ακολουθούσε τα επόμενα χρόνια.

 Τη σήμερον ημέρα, πολλοί ζουν στην αυταρέσκεια κάποιας υποτιθέμενης αφύπνισης. Όπως επεσήμανε και η Έφη Ζαρατούστρα, ο “Ξυπνηστεπρόβατας” έχει γίνει η νέα μόδα των Social Media. Κανείς μας όμως δεν “ξύπνησε”, με την έννοια του να δει το Θείο Φως που θα του αποκαλύψει όλη την αλήθεια του κόσμου – κάτι τέτοιο είναι ανέφικτο. Η κατοικίδια οικονομία που χαϊδεύαμε έβγαλε νύχια και δόντια, άρχισε να γδέρνει και να δαγκώνει κι εμείς το μόνο που κάναμε ήταν να αρχίσαμε να προβληματιζόμαστε για το πώς θα αντιμετωπίσουμε τον τέτανο.

 “Εμείς”. Ποιοί “εμείς”; Η ίδια η ανθρωπιά είναι που απαγορεύει στα σημερινά ρήγματα να γεφυρωθούν. Ούτε απ’ την επιστήμη της Βιολογίας δεν θα δεχόμασταν να ταυτιστούμε με κτήνη που σκοτώνουν για διασκέδαση ή που αφήνουν οικογένειες στον δρόμο και βροντοφωνάζουν με τον αισχρότερο των κυνισμών “στ’ αρχίδια μου”. Η αμηχανία μας έχει κατακυριεύσει και προσπαθούμε όλοι να βρούμε έξοδο απ’τον πλανήτη. Κάποιοι την βρίσκουν στις θηλιές και στα άλματα απ’ το μπαλκόνι. Από κάποια τραγική ειρωνεία, ο πρώτος που το δοκίμασε ήταν ο Ζαχόπουλος πριν αρχίσει το trend να κυλάει στα κατώτερα οικονομικά στρώματα.

  Άραγε πριν τα 90ς είχε υπάρξει ποτέ τέτοια αγορά αχρηστίας; Αυτές τις μέρες κάναμε απέραντες λίστες με παιχνίδια, σνακ, τηλεοπτικές σειρές, μουσική και η αίσθηση που μένει είναι ότι όσο κι αν τις διευρύναμε, οι λίστες θα παρέμεναν αριθμήσιμες άπειρες. Με τη μαθηματική έννοια: μπορούμε να ξεκινήσουμε να μετράμε, αλλά αν υπάρχει κάποιο τέρμα στον αριθμό, αυτό δεν μπορεί να το βρει ο ανθρώπινος νους.

 Περάσαμε μία ολόκληρη εβδομάδα που οι αναμνήσεις μας δεν αφορούσαν κοντινά μας πρόσωπα και ιστορικά γεγονότα, τόπους και συνήθειες αλλά πράγματα, ευτελή πλαστικά, βρώσιμα επισήμως ή καταχρηστικά. Είναι πιο εύκολο να θυμηθούμε τη Μπαμπαλού από τη σφαγή πληθυσμών μια χώρα παραδίπλα. Απ’το συλλαλητήριο για τη Βοσνία που με πήγε ο πατέρας μου, η μόνη μου ανάμνηση είναι αγορασμένη: ένα μπλουζάκι με έναν στόχο και ένα ερωτηματικό στο κέντρο του.

 Στο ερωτηματικό της μπλούζας απάντησε εξαιρετικά ο Costinho: “μόνο πάρτι και εμφυλίους γνωρίσαμε”. Διατυπωνόταν συνεχώς η πανηλίθια απορία “γιατί να μην περνάμε όλοι καλά;”, “γιατί τα άλλα παιδάκια δεν κάνουν όπως εμείς;”. Η μικροαστική παραζάλη της δεκαετίας του ’90 είναι αυτή που μέχρι σήμερα ουρλιάζει τα λάθος ερωτήματα και έχει επικολλήσει για τα καλά τους ψευδοπροφήτες σε θρόνους χωρίς υπηκόους. Η πεφωτισμένη δεσποτεία του κάθε Μαυρογυαλούρου είναι πια περιστασιακή και βιώνει τη μοναξιά της μεγαλομανίας σαν τον Βασιλιά Ληρ. Όλοι μαχαιρώνουν με μανία ξεφτισμένα ειδωλάκια, τοτέμ-μπρελόκ.

 Γιατί όλοι χαράχτηκαν από τη δεκαετία του ’90. Όλοι ένιωσαν στο πετσί το ερώτημα που τέθηκε στην αρχή της: Κωστόπουλος και αγρανάπαυση στην εθνική μας μαλακία ή η δυνατότητα μιας κοινωνίας; Εκ των πραγμάτων, το στοίχημα ήταν χαμένο στην τότε εποχή. Ανάγκη δεν υπήρχε· οι λιγοστοί που την είχαν ήταν αόρατοι στα μάτια της ευδαιμονίας. Η παλάντζα έγειρε προς την πρώτη επιλογή που θα στιγμάτιζε την επόμενη δεκαετία. Και φτάνουμε στο σήμερα να κατηγορείται αναίσχυντα το γεγονός ότι οι άνθρωποι κάποτε δεν ήταν τελείως εξαθλιωμένοι οικονομικά. Λες κι εκεί είναι το πρόβλημα.

 Όμως η περιόδος της πρώτης απάντησης τελείωσε. Τώρα συζητάμε μόνο για τη δεύτερη. Ο φιλόσοφος Giorgio Agamben ανέσυρε απ’ το ρωμαϊκό δίκαιο την έννοια του Homo Sacer, αυτού που βρίσκεται έρμαιο στη βούληση του πολίτη και που έχοντας μείνει γυμνός από κάθε δικαίωμα, μπορεί μέχρι και να φονευθεί ατιμωρητί. Η σκουριά του χρόνου πάνω στην Ιστορία των 90ς ήταν που γονιμοποίησε τον Homo Sacer και σήμερα εκατομμύρια απόγονοί του ζουν στην επισφάλεια. Η κυκλοφορία των εμπορευμάτων μειώνεται, μαζί και η κυκλοφορία των ανθρώπων, διδάσκοντας σε όλους ότι και στη μετα-μεταμοντέρνα κόζα νόστρα, η προστασία αγοράζεται. Όλοι αυτοί οι φορείς της “γυμνής ζωής” είναι αυτοί που πια καλούνται να σκοτώσουν τον συμβολικό Πατέρα των 90ς, να νυμφευθούν την ηττημένη πτυχή της δεκαετίας και να κυοφορήσουν τα άπειρα σπέρματα των κοινωνιών του αύριο.

 Πάντως καλά περάσαμε αυτή την εβδομάδα, να τα λέμε κι αυτά.