Όταν λέμε ότι η pop κουλτούρα είναι μια γιγάντια βιομηχανία, δεν υπερβάλλουμε καθόλου. Με άλλα λόγια, οι ταινίες κι οι σειρές που βλέπουμε δεν είναι απλά ο κυρίαρχος τρόπος πολιτισμικής επικοινωνίας στον κόσμο. Είναι επίσης μια από τις μεγαλύτερες μπίζνες στον πλανήτη, ακόμα κι όταν βρίσκεται σε κρίση. Ας μιλήσουμε με νούμερα. Μόλις χθες, η Motion Picture Association των ΗΠΑ δημοσίευσε την ετήσια οικονομική της έκθεση για την κατάσταση του παγκόσμιου οπτικοακουστικού ψυχαγωγικού τομέα, τόσο στις κινηματογραφικές αίθουσες όσο και στην οικιακή διασκέδαση. Σύμφωνα με αυτήν την έκθεση, λοιπόν, οι παγκόσμιες εισπράξεις για το 2019 έφτασαν τα 101 δις δολάρια. Απ’ αυτά, τα 42,2 προέρχονται από τα σινεμά και τα υπόλοιπα 58,8 από τις οικιακές και κινητές συσκευές. Πρόκειται για μια συνολική αύξηση της τάξεως του 8% σε σχέση με το 2018, ενώ είναι η πρώτη φορά που το ετήσιο revenue της βιομηχανίας του θεάματος σπάει το φράγμα των 100 δισεκατομμυρίων. Όλα καλά και ανθηρά, έτσι;
Όχι, λάθος. Γιατί υπάρχει πάντα ο λεγόμενος αστάθμητος παράγοντας, δηλαδή η πραγματική πλην απρόβλεπτη ιστορική κίνηση. Και τις τελευταίες εβδομάδες αυτή η κίνηση έχει το όνομα κορονοϊός. Γιατί μπορεί μεγάλο μέρος αυτού του θεάματος να καταναλώνεται πλέον ατομικά και οικιακά, αλλά η παραγωγή του παραμένει μια κατεξοχήν συλλογική και μαζική διαδικασία. Και, βέβαια, το σινεμά αποτελεί έναν κατεξοχήν κοινωνικό χώρο συνάθροισης – πράγμα που δεν αλλάζει εύκολα, όσο κι αν ανέβει το streaming. Έτσι, δεδομένου πως η τάση επέκτασης του κορονοϊού βασίζεται στην κοινωνική συναναστροφή και ανακόπτεται από την οικιακή καραντίνα, καταλαβαίνουμε ότι τα πράγματα για το παραδοσιακό σκέλος αυτής της ψυχαγωγικής βιομηχανίας προβλέπονται αρκετά σκούρα. Ήδη διανομές αναβάλλονται, παραγωγές ακυρώνονται, γυρίσματα σταματούν, φεστιβάλ εξαφανίζονται, κινηματογράφοι κλείνουν. Ουσιαστικά, οι τελευταίες δέκα μέρες έχουν επιφέρει σημαντικές ανακατατάξεις στο πεδίο του σινεμά και της τηλεόρασης. Κι αυτή η τάση θα ενισχυθεί φοβερά το επόμενο διάστημα. Με το μέλλον να παραμένει απρόβλεπτο, υπολογίζεται ότι σε άμεσο επίπεδο και σε πρώτο χρόνο οι οικονομικές απώλειες έχουν φτάσει ήδη τα 5 δις δολάρια.
Φυσικά, οι επιπτώσεις στην ψυχαγωγική βιομηχανία αυτές καθ’ αυτές δεν είναι ούτε κατά διάνοια το πρωτεύον ζήτημα εδώ. Η επέκταση του ιού θα δοκιμάσει σημαντικά τις αντοχές και τα όρια της παγκόσμιας οικονομίας, των συστημάτων υγείας, των κοινωνικών υποδομών και της συλλογικής ψυχικής υγείας. Ήδη έχουμε γνωστές φωνές της αριστερής διανόησης (σαν τον Slavoj Zizek και τον Mike Davis) να προειδοποιούν για την πιθανότητα κατάρρευσης σε μικρότερη ή μεγαλύτερη κλίμακα. Με άλλα λόγια, υπάρχει ένα εντελώς ρεαλιστικό σενάριο ο κόσμος να μοιάζει με ένα λίγο ή πολύ διαφορετικό μέρος το επόμενο διάστημα. Όσον αφορά τα οικονομικά μεγέθη της pop κουλτούρας, ενδεικτικά, η πρόσφατη ανάλυση του Variety μας ενημέρωσε ότι απ’ όταν εμφανίστηκε ο ιός στην Κίνα οι μετοχές της Disney έπεσαν περίπου 23%, ενώ οι μετοχές του “οικιακού” Netflix αυξήθηκαν κατά 12,5%. Στο μεταξύ όμως, επειδή εμείς σε αυτήν εδώ τη γωνιά του site ασχολούμαστε με ταινίες και σειρές, αποφασίσαμε να βάλουμε κάτω τα στοιχεία που έχουμε μέχρι στιγμής στη διάθεσή μας (εντός κι εκτός χώρας) και να κάνουμε μια σούμα με τους βασικούς τρόπους κατά τους οποίους έχει επηρεαστεί η βιομηχανία του θεάματος αυτό το διάστημα από την έκρηξη του κορονοϊού μέχρι σήμερα. Συνεχίστε με ψυχραιμία και να πλένετε τα χέρια σας.
Η πρώτη σημαντική παύση μεγάλης κινηματογραφικής παραγωγής ήταν αυτή του Blossoms του Wong Kar-Wai που σταμάτησε στις 15 Φεβρουαρίου λόγω της αύξησης κρουσμάτων του ιού στην Κίνα. Αντίστοιχα, ο Jia Zhangke αποφάσισε να αναβάλει επ’ αόριστον τα γυρίσματα της νέας του ταινίες που επρόκειτο να ξεκινήσουν σύντομα.
Μακριά από την Κίνα, στην ταλαιπωρημένη Ιταλία, η πρώτη χολιγουντιανή παραγωγή που σταμάτησε τα γυρίσματά της ήταν το Mission Impossible 7 στις 27 Φεβρουαρίου. Η ταινία γυριζόταν στη Βενετία, στο βόρειο μέρος της χώρας που υπέφερε περισσότερο από την επέκταση του ιού.
Έπειτα, ξεκίνησαν οι ακυρώσεις κυκλοφορίας ταινιών στην κινεζική ή την παγκόσμια αγορά, αφού το ρίσκο της εμπορικής αποτυχίας και των κλειστών αιθουσών είχε μεγαλώσει σημαντικά πλέον. Έτσι, ο νέος James Bond πήγε για το φθινόπωρο, ενώ Sonic the Hedgehog και Mulan ακύρωσαν την κινεζική πρεμιέρα τους. Αντίστοιχα, σε νέες ημερομηνίες θα μετακινηθούν επίσης τα Α Quiet Place II και Fast and Furious 9 που επρόκειτο να κυκλοφορήσουν μέσα στην άνοιξη.
Τελικά, η Mulan άλλαξε εντελώς την ημερομηνία κυκλοφορίας της, αναβάλλοντας την επ’ αόριστον, ενώ η Marvel αποφάσισε να ακυρώσει τα γυρίσματα του Shang-Chi And The Legend Of The Ten Rings, καθώς ο σκηνοθέτης μπήκε οικειοθελώς σε καραντίνα όσο περιμένει το τεστ του κορονοϊού.
Όπως καταλαβαίνετε, αμφότερες αυτές οι δύο τάσεις θα γιγαντωθούν όσο και περισσότερο όσο περνούν οι εβδομάδες.
Το πρώτο σημαντικό πλήγμα στην αμερικάνικη τηλεόραση ήρθε στις 28 Φεβρουαρίου, όταν το CBS αποφάσισε να ακυρώσει την 33η (!) σεζόν της εκπομπής The Amazing Race. Λίγο αργότερα, αποφασίστηκε πως το Survivor θα αναβάλλει επίσης επ’ αόριστον την 41η (!) σεζόν του.
Ο μεγαλύτερος τηλεοπτικός μπελάς βέβαια είναι το live audience των εκπομπών, τηλεπαιχνιδιών και talk shows της αμερικάνικης TV. Όπως είναι λογικό, λοιπόν, οι ιστορικές εκπομπές Wheel of Fortune και Jeopardy ανακοίνωσαν πως θα κάνουν τα γυρίσματά τους χωρίς κοινό στο στούντιο, κάτι στο οποίο έπειτα προχώρησαν τα late night shows των τηλεοπτικών δικτύων.
Ήδη βέβαια ο κορονοϊός έχει χτυπήσει και τις παραγωγές που είχαν βάλει μπροστά οι μεγάλοι παίχτες του streaming. Για την ακρίβεια, μέσα στις δύο τελευταίες μέρες η Disney σταμάτησε τα γυρίσματα του The Falcon and the Winter Soldier και το Netflix τα γυρίσματα του Riverdale. Παρόμοια ακύρωση γυρισμάτων είδε και το The Morning Show της Apple.
Κι όσο επεκτείνεται ο ιός, θα επηρεαστούν όλο και περισσότερο κι αυτές οι “οικιακές πλατφόρμες”.
Όπως καταλαβαίνετε, η ψυχαγωγική βιομηχανία εν γένει βασίζεται εν πολλοίς σε μεγάλα events, συναθροίσεις και ταξίδια – δραστηριότητες που προφανώς επηρεάζονται έντονα από την επιδημία του κορονοϊού.
Ήδη από τις 3 Μαρτίου, η Disney ακύρωσε την ευρωπαϊκή καμπάνια λανσαρίσματος της streaming πλατφόρμας της κι αποφάσισε να την πραγματοποιήσει ιντερνετικά, ενώ τα press events που ακυρώθηκαν αυτές τις μέρες είναι πραγματικά αμέτρητα.
Στις 4 Μαρτίου, Apple, Netflix και Amazon αποσύρθηκαν από το φετινό SXSW, ενώ δύο μέρες αργότερα ακυρώθηκε ολόκληρη η διοργάνωση – το πρώτο μεγάλο φεστιβάλ που έφαγε πιστόλι λόγω του ιού. Έπειτα, προχτές είχαμε την σχεδόν ταυτόχρονη ακύρωση τριών μεγάλων events: του Coachella, του Series Mania και του E3.
Και τώρα, το βλέμμα όλων είναι στραμμένο στις Κάννες, οι οποίες κατά ισχυρή πιθανότητα επίσης θα ακυρωθούν, όπως δείχνουν τα πράγματα. Ταυτόχρονα, το φεστιβάλ της Tribeca είναι το πρώτο μεγάλο αμιγώς κινηματογραφικό φεστιβάλ που αποφάσισε αναβολή της φετινής διοργάνωσης.
Προφανώς, η αύξηση των κρουσμάτων εντός της χώρας άρχισε να επηρεάζει αρνητικά το ελληνικό box office, με αποτέλεσμα το περασμένο τετραήμερο να κινηθεί αρκετά χαμηλά σε εισιτήρια (55.464 συνολικά). Βέβαια, για να είμαστε ειλικρινείς, η πλειοψηφία των ντόπιων σινεμά είναι συνήθως τόσο αραιή σε πληθυσμό που είναι μάλλον ένα από τα αρκετά ασφαλή μέρη για συναθροίσεις.
Σε κάθε περίπτωση, τα πρώτα έντονα σημάδια στην κινηματογραφική αγορά άρχισαν να φαίνονται χτες, Πέμπτη, μέρα που παραδοσιακά βγαίνουν οι νέες ταινίες στην χώρα. Έτσι, εκεί η εγχώρια διανομή όοολο το προηγούμενη διάστημα δεν σταμάταγε να ξεφορτώνει ταινίες με το κιλό στις αίθουσες, χτες είχαμε μόνο 1 (μία) νέα ταινία. Το γαλλικό Μάντεψε Ποιος Ηρθε Για τα Γενέθλιά Σου. Που παίζει να είναι λίγο χειρότερο από τον κορονοϊό.
Όσον αφορά την αναβολή κινηματογραφικών διοργανώσεων, είχαμε φυσικά την ακύρωση του φετινού Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης, ενώ σήμερα ανακοινώθηκε επίσης πως αναβάλλονται τα βραβεία της Ένωσης Ελλήνων Κινηματογραφιστών. Επίσης, συνεχίζοντας στα events, το Midnight Express που στεγάζεται στον κινηματογράφο Ααβόρα επίσης ανέστειλε την δράση του.
Κατά τ’ άλλα, αναμένουμε να δούμε πώς θα επηρεαστεί η ελληνική τηλεόραση, ενώ σήμερα κιόλας αποφασίστηκε κλείσιμο των κινηματογράφων για 15 μέρες. Αυτά προς το παρόν, θα επανέλθουμε με updates στη συνέχεια.
