Quantcast

Όλοι οι Δράκουλες που έχουμε δει στη μικρή και τη μεγάλη οθόνη, από τον χειρότερο στον καλύτερο

Με αφορμή φυσικά τη νέα βαμπιρική σειρά του Netflix

Αλέξανδρος Παπαγεωργίου

10 Ιανουαρίου 2020

Υπάρχουν μύθοι που είναι κουρασμένοι, ψόφιοι, ταλαίπωροι. Υπάρχουν και μύθοι που είναι ακούραστοι, απέθαντοι, αιώνιοι. Ανάμεσά τους, υπάρχει κι ένας μύθος που ακροβατεί σε μια λεπτή γραμμή: ο Δράκουλας. Το ομώνυμο μυθιστόρημα του Bram Stoker εκδόθηκε το 1897, λίγο πριν τη στροφή του αιώνα, κι έκτοτε αποτελεί μια από τις μεγαλύτερες σταθερές της λαϊκής κουλτούρας των τελευταίων 120 χρόνων. Δεν είναι μόνο ότι ο Κόμης του Stoker γέννησε ή σχηματοποίησε πολλές από τις συμβάσεις της βαμπιρικής μυθολογίας. Όχι ότι ο Stoker επινόησε την μετατροπή του βρικόλακα σε λογοτεχνικό σύμβολο. Αυτό το μεταφυσικό προϊόν του ευρωπαϊκού folklore ήδη εμφανιζόταν σε πολλά έργα του 19ου αιώνα, από την γέννηση του χαρισματικού και σοφιστικέ μυθοπλαστικού βρικόλακα με το Vampyre του John Polidori μέχρι το έργο του Karl Marx όπου το κεφάλαιο παρομοιάζεται με βαμπίρ που ζει μόνο απομυζώντας την ζωντανή εργασία.

Βέβαια, υπάρχει επίσης κάτι ξεχωριστό και μοναδικό σ’ αυτήν βικτωριανή ιστορία γοτθικού τρόμου με τον Κόμη της Τρανσυλβανίας, τον φυλακισμένο Άγγλο δικηγόρο, την δασκάλα αρραβωνιαστικιά του και τον Ολλανδό βαμπιρολόγο δόκτορα. Πώς αλλιώς μπορεί να ερμηνευθεί αυτή η ανεξάντλητη δρακουλιάρικη υποκουλτούρα που συνεχίζει ακάθεκτη εδώ και πάνω από έναν αιώνα να σαγηνεύει τα πλήθη; Αυτός ο συνδυασμός βαθέως μεσαιωνικού μύθου, εκλεπτυσμένης βικτοριανής επιτήδευσης, αθάνατης ρομαντικής αγάπης και υπαινισσόμενης σεξουαλικής έντασης κάνει διαχρονικά τον Δράκουλα υπερβολικά πρόσφορο έδαφος για ανακαλύψεις, επανεκτιμήσεις, παραλλαγές, διασκευές, αποδομήσεις και αναβιώσεις.

Ταυτόχρονα όμως, εδώ που τα λέμε, είναι και μια μυθολογία που εν πολλοίς έχει κουραστεί ακριβώς επειδή η μεγάλη πλειοψηφία των νέων προσεγγίσεων σε αυτήν έχει αποδειχτεί τραγικά κατώτερη των περιστάσεων. Για να το πούμε αλλιώς, η μυθολογία του Δράκουλα έχει ξεζουμιστεί τόσο πολύ, έχει στραγγίξει σε τέτοιο βαθμό που είναι σαν κάποιος να της έχει ρουφήξει το αίμ- oh wait. Ας πούμε, για να καταλάβουμε το μέγεθος της μανίας, έχουν φτιαχτεί συνολικά πάνω από 200 ταινίες με τον Κόμη Δράκουλα. Κι όπως εύλογα φαντάζεστε, οι περισσότερες από αυτές είναι από μέτριες μέχρι απαράδεκτες. Κι όμως, εκείνη η χούφτα εμβληματικών ενσαρκώσεων του Δράκουλα είναι τόσο λατρεμένη που κάνει την μυθολογία να αντέχει. Κυρίως, δηλαδή, κάνει εμάς να δίνουμε ξανά και ξανά ευκαιρίες στο σινεμά και την τηλεόραση ώστε να μας προσφέρουν μια νέα εκδοχή του Κόμη.

Όλα αυτά, φυσικά, τα λέμε με αφορμή την πιο πρόσφατη επιστροφή του Δράκουλα στη μικρή οθόνη, δηλαδή την παραγωγή του BBC και του Netflix που έκανε πρεμιέρα ανήμερα πρωτοχρονιά του 2020. Κι ενώ εν γένει οι τελευταίες δύο δεκαετίες έχουν φερθεί πολύ σκάρτα στον μύθο του Δράκουλα, εδώ ήμασταν λίγο παραπάνω πρόθυμοι να δώσουμε μια ευκαιρία στη σειρά λόγω των ονομάτων που εμπλέκονταν στην δημιουργία της. Συγκεκριμένα, το νέο Dracula δημιουργήθηκε από τον Mark Gatiss και τον Steven Moffat, δύο πολύ βαριά ονόματα της βρετανικής τηλεόρασης. Ο πρώτος ήταν ένας εκ των δημιουργών της εξαίρετης κωμικής ομάδας The Leage of Gentlemen, ενώ ο δεύτερος δημιούργησε το ιστορικό βρετανικό sitcom Coupling. Τα πράγματα για τα οποία είναι πιο γνωστοί, όμως, τα έφτιαξαν μαζί. Αρχικά, συνεργάστηκαν για πάνω από μια δεκαετία στην αναβιωμένη εκδοχή του Doctor Who από το 2005 μέχρι το 2017. Έπειτα, δημιούργησαν από κοινού τον τηλεοπτικό Sherlock με τον Benedict Cumberbatch.

ΟΚ, ας σημειώσουμε για αρχή ότι κατά πώς φαίνεται οι άνθρωποι σκοπεύουν να πάρουν αμπάριζα όλους τους εμβληματικούς χαρακτήρες της βικτωριανής λογοτεχνίας του φανταστικού, οπότε μετά τον Sherlock και τον Dracula λογικά περιμένουμε να τους δούμε και σε κανένα Dr. Jekyll ή Invisible Man. Πέραν αυτού όμως, το γεγονός ότι οι Gatiss και Moffat θα έφτιαχναν ένα νέο Dracula μας έκανε συγκρατημένα αισιόδοξους για το αποτέλεσμα. Αν μη τι άλλο, πρόκειται για δύο γραφιάδες πολύ έξυπνους και με ιδιαίτερα καλή αντίληψη για το τι σημαίνει ποιοτική pop τηλεόραση. Με την υπέροχα ταιριαστή αρχιδόφατσα του Claes Bang (από το The Square, αν θυμάστε), το Dracula βάλθηκε να εκπληρώσει μια δύσκολη αποστολή: να καταφέρει ταυτόχρονα να δοξάσει και να αποδομήσει την εικονογραφία και μυθολογία του κεντρικού χαρακτήρα του. Και, σα να μην έφτανε αυτό, να το κάνει επιστρατεύοντας ένα προσεγμένο, σκοτεινό, χιουμοριστικό, σαρδόνιο, παιχνιδιάρικο, επεξεργασμένο campy ύφος.

Δύσκολο; Πολύ. Για την ακρίβεια, αυτή η προσέγγιση είναι πολύ πιο απαιτητική και ζόρικη από το να κάνεις άααλλη μία dark and gritty τηλεοπτική παραγωγή που θα αναμασάει με αφόρητη σοβαροφάνεια τα σύγχρονα κλισέ της μοντέρνας χρυσής εποχής της τηλεόρασης. Βέβαια, το γεγονός ότι το Dracula απομακρύνθηκε από το “σκοτεινό και σοβαρό” ύφος στο οποίο είναι τόσο πολύ μαθημένο το τηλεοπτικό κοινό της post-HBO εποχής έκανε πολύ κόσμο να ξενερώσει με την πάρτη του ή να το αντιμετωπίσει ως τρολιά. Έτσι κι αλλιώς, για να πούμε την αλήθεια, μας έχει κουράσει αρκετά ο grimdark ψυχρός κυνισμός που διεκδικεί για τον εαυτό του έναν «σκοτεινό» και «σοβαρό» χαρακτήρα χρησιμοποιώντας τον πόνο σαν ένα φτηνό κι επιφανειακό σύμβολο για το βάθος, με τρόπο σε τελική ανάλυση πορνογραφικό ή ηδονοβλεπτικό. Αντίθετα, αν θέλουμε να μιλήσουμε με όρους αμερικάνικης τηλεόρασης του φανταστικού, η σειρά των Gatiss και Moffat επικοινωνεί περισσότερο με το ύφος ενός Buffy, ενός Firefly ή ενός Carnivale. Και, για να είμαστε ειλικρινείς, ελπίζουμε αυτό το ύφος να γίνει ξανά της μόδας γιατί μας έχει λείψει.

Αποτιμώντας λοιπόν θετικά το νέο Dracula παρά τις κατά τόπους αδυναμίες του, αποφασίσαμε να ξεχωρίσουμε τις 25 πιο εμβληματικές αναπαραστάσεις του Κόμη Δράκουλα στη μικρή και τη μεγάλη οθόνη και να τις βάλουμε στη σωστή σειρά. Δηλαδή από την χειρότερη στην καλύτερη. Ναι, το ξέρουμε ότι υπάρχουν πολλές περισσότερες, δεν τις έχουμε δει κι όλες, άνθρωποι είμαστε, έχουμε και δουλειές. Απολαύστε ψύχραιμα και υπεύθυνα, λοιπόν, με το κατάλληλο soundtrack πάντα.

25. Dracula Untold (2014)

Αίσχος, απαράδεκτο reboot, χαιρόμαστε τα μάλα που απέτυχε το Dark Universe της Universal.

24. Dracula 2000 (2000)

OK, είχανε την ένοχη γλύκα τους αυτές οι millennium Y2K φάσεις, αλλά δεν βλέπονται αυτά τα πράγματα.

23. Hotel Transylvania (2012)

Εχμ, ναι, όχι. Σόρι Sony, δεν είσαι Pixar.

22. Blade: Trinity (2004)

Τόσες πολλές δυνατότητες αυτό το franchise, κι άλλες τόσες πολλές χαμένες ευκαιρίες.

21. Van Helsing (2004)

Γενικά, τα early 00s ήταν μια δύσκολη εποχή, ας το αποδεχτούμε.

20. Dracula (2013-2014)

Βρίσκεται εδώ μόνο και μόνο λόγω του λατρεμένου Jonathan Rhys Meyersκατά τ’ άλλα κρίμα που κόπηκε αλλά ΟΚ δεν θα κλάψουμε κιόλας.

19. Dracula A.D. (1972)

Ενδιαφέρουσα προσπάθεια για μεταφορά σε μοντέρνο setting, αλλά μάλλον από τις πιο αδύναμες ταινίες του χρυσού δίδυμου Christopher Lee και Peter Cushing.

18. Dracula: Dead and Loving It (1995)

Είναι απ’ τις καλύτερες ταινίες Mel Brooks; Ούτε καν. Μεγαλώσαμε όμως με αυτό; Αναμφίβολα.

17. Blacula (1972)

Πρόκειται για μια από τις απαρχές του 70s blaxploitation horror, και το αγαπάμε γι’ αυτό. Επίσης, τίμιο sequel.

16. Penny Dreadful (2014-2016)

Ο Δράκουλας ήταν η ψυχή της τρίτης (και καλύτερης) σεζόν της σειράς, πράγμα που το έκανε ακόμα πιο λυπηρό που κόπηκε αμέσως μετά.

15. Dracula (1979)

Μια από τις πιο ρομαντικές και γοτθικές μεταφορές αυτής της ρομαντικής γοτθικής ιστορίας, με πολύ καλό καστ.

14. Castlevania (2017-)

Τιμιότατη τηλεοπτική μεταφορά ενός λατρεμένου video game franchise.

13. Son of Dracula (1943)

Μάλλον το πιο αξιόλογο από τα sequel του κλασικού Δράκουλα της Universal, εν πολλοίς λόγω του σπουδαίου Robert Siodmak πίσω από την κάμερα.

12. Buffy the Vampire Slayer (1997-2003)

Ναι, μιλάμε για το κλασικό επεισόδιο Buffy vs. Dracula που έγραψε η Marti Noxon.

11. Prince of Darkness (1966)

Κι αυτό είναι μάλλον το πιο αξιόλογο sequel του Δράκουλα της Hammer, με τον Christopher Lee φυσικά.

10. Dracula (2020)

Η φετινή σειρά των Gatiss και Moffat, τα είπαμε, μην επαναλαμβανόμαστε.

9. Count Dracula (1970)

Ένας από τους απόλυτους άρχοντες του exploitation horror, o μεγάλος Jesus Franco, με τους Christopher Lee και Klaus Kinski να πρωταγωνιστούν.

8. Ο Δράκουλας των Εξαρχείων (1983)

Ε, ναι, δεν θα μπορούσε να λείπει. Απ’ τα Καρπάθια στα Εξάρχεια, quelle decadence!

7. Blood for Dracula (1974)

Andy Warhol. Paul Morrisey. Udo Kier. Vittorio de Sica. Δεν περιγράφουμε άλλο.

6. The Fearless Vampire Killers (1967)

Μια από τις καλύτερες και πιο υποτιμημένες του Roman Polanski, αν μας ρωτάτε.

5. Bram Stoker’s Dracula (1992)

Η τελευταία καλή ταινία του Francis Ford Coppola. Φουλ παραφουσκωμένη, αλλά με την καλή έννοια.

4. Dracula (1958)

Η πρώτη φορά που ο Christopher Lee έγινε Δράκουλας για λογαριασμό της Hammer. Ατόφια κινηματογραφική ιστορία.

3. Nosferatu the Vampyre (1979)

Όταν ο Werner Herzog αποφασίζει να κάνει ταινία Δράκουλα, παίρνει μουσική Popol Vuh και βάζει τους Klaus Kinski, Isabelle Adjani και Bruno Ganz να πρωταγωνιστήσουν. Γι’ αυτό είναι ο Werner Herzog.

2. Dracula (1931)

Bela Lugosi is not dead. Τέλος.

1. Nosferatu (1922)

Η σπουδαιότερη μεταφορά του Δράκουλα δεν είχε πάρει καν τα δικαιώματα του μυθιστορήματος. Ο Κόμης λέγεται Orlok κι η λέξη βαμπίρ δεν αναφέρεται πουθενά μέσα στην ταινία. Το δικαστήριο διέταξε να καταστραφεί κάθε κόπια, αλλά ευτυχώς το εξπρεσιονιστικό αριστούργημα του F.W. Murnau επέζησε. Μια αληθινή συμφωνία τρόμου.

Best of internet