Αυτό ήταν, αγαπητοί αναγνώστες κι αγαπητές αναγνώστριες. Οι Νύχτες Πρεμιέρας του 2018 ολοκληρώθηκαν, την Κυριακή για την ακρίβεια. Είτε ξεροσταλιάσατε μέσα στις αίθουσες βλέποντας ό,τι υπάρχει και φτύνοντας κατάμουτρα την κοινωνική σας ζωή αυτό το δεκαήμερο, είτε είδατε μερικές ταινίες έτσι για την φάση και για την τζούρα του φεστιβάλ, είτε δεν πήρατε πρέφα καν ότι γινόταν το φεστιβάλ και δεν καταλαβαίνετε για τι πράγμα μιλάμε – δεν πειράζει, είναι ΟΚ, όλα καλά, όλα χρειάζονται. [%contentAd%] Το Σάββατο, λοιπόν, στο θέατρο Παλλάς, το φεστιβάλ απένειμε τα βραβεία του, λίγο πριν από την προβολή του The Old Man and the Gun, δηλαδή της νέας ταινίας του David Lowery και τελευταίας (μάλλον) ταινία του Robert Redford. Εκεί ήταν που οι υπέροχες Κληρονόμοι του Μαρσέλο Μαρτινέσι βραβεύθηκαν με τη Χρυσή Αθηνά του διαγωνιστικού τμήματος και η Ανάσα Ελευθερίας της Ισολντ Ιγκατότιρ απέσπασε το Βραβείο Κοινού. Παράλληλα, το μεγάλο βραβείο ντοκιμαντέρ πήγε στο Μια Γυναίκα Αιχμάλωτη της Μπερναντέτ Τούζα-Ρίτερ, ενώ λίγες μέρες νωρίτερα ο Έκτορας Μαλό της Ζακλίν Λέντζου πήρε το βραβείο καλύτερης ελληνικής ταινίας μικρού μήκους. Εμείς βρεθήκαμε εκεί όλες τις μέρες του φεστιβάλ, σε όλες τις αίθουσες του φεστιβάλ, βλέποντας όσες περισσότερες ταινίες του φεστιβάλ μπορούσαμε. Όχι μόνο γιατί ενδέχεται να έχουμε μια παθολογική εμμονή με τη σκοτεινή αίθουσα, αλλά και γιατί αυτό μας φέρνει στην ιδιαίτερα ευχάριστη θέση να σας μιλήσουμε γι’ αυτά που είδαμε και να σας παρουσιάσουμε τις 10 ταινίες που λατρέψαμε περισσότερο από το φετινό πρόγραμμα των 24ων Νυχτών Πρεμιέρας. Να έχετε το νου σας, λοιπόν, γιατί κάμποσες απ’ αυτές αναμένεται να κυκλοφορήσουν σύντομα και στους σινεμάδες της χώρας. 10. The Mountain (Rick Alverson) Μ’ αρέσει πολύ ο Rick Alverson. Ίσως δεν θα έπρεπε, με την έννοια ότι συνήθως αυτό το είδος ψυχρού, χειρουργικού, άψυχου και συχνά μισάνθρωπου σινεμά δεν με αγγίζει και ιδιαίτερα. Παρ’ όλα αυτά, μου φαίνεται ότι οι ταινίες του Alverson έχουν μια ιδιαίτερη ιδιοσυγκρασία, έχουν μια εκκεντρικότητα αυθεντική, κάτι αληθινά άβολο στο να τις βλέπεις. Αυτό το ύφος ένιωσα ότι το απογείωσε πριν από 3 χρόνια με το Entertainment, οπότε περίμενα αρκετά πράγματα από το The Mountain. H αλήθεια είναι ότι ήμουν περίεργος να δω τον Jeff Goldblum να πρωταγωνιστεί σε μία τέτοιου είδους ταινία, και αποδείχθηκε ότι τελικά η παρουσία του σε έναν τέτοιο ρόλο περισσότερο αποσπούσε την προσοχή. Όπως και να ‘χει, όμως, το καστ περιείχε επίσης δύο σπουδαίους ανθρώπους του γαλλικού και του γερμανικού σινεμά (τον Denis Lavant και τον Udo Kier), ενώ κι ο πιτσιρικάς Tye Sheridan έχει αποδειχθεί τρομερά ακραίος στις επιλογές του, παίζοντας από τη μία πλευρά στα X-Men και Ready Player One, κι από την άλλη στα Tree of Life, Mud και τις ταινίες του Alverson. Ήταν αργό, ήταν λυρικό, ήταν σκατόψυχο, είχε υπέροχη μουσική από τον Oneohtrix Point Never – κι εικάζουμε ότι δεν θα κυκλοφορήσει στις ελληνικές αίθουσες. 9. The Seen and Unseen (Kamila Andini) Βασικά, με έπεισε μέσα σε κλάσματα δευτερολέπτων το παραπάνω screenshot της ταινίας που κυκλοφορούσε στο ίντερνετς. Η Ινδονήσια Kamila Andini είχε ήδη ακουστεί πολύ στα φεστιβαλικά κυκλώματα πριν από μερικά χρόνια με το ντεμπούτο της, The Mirror Never Lies, και τώρα ο Αόρατος Κόσμος υποσχόταν ένα πολύχρωμο ταξίδι στο παιδικό ασυνείδητο. Και πράγματι, δύσκολα πετυχαίνεις ταινίες που να φέρονται στους παιδικούς χαρακτήρες τους σαν να έχουν όλη την ψυχική και συναισθηματική πολυπλοκότητα ενός ενήλικα, αντί να αντιδρούν απλώς στον κόσμο των μεγάλων. Δεν γνωρίζουμε αν θα πάρει διανομή, αλλά το ελπίζουμε. 8. Hard Paint (Marcio Reolon & Filipe Matzembacher) Μια υπέροχη ταινία στην πόλη του Πόρτο Αλέγκρε στο βραζιλιάνικο νότο, γυρισμένη με αξιοζήλευτη ευαισθησία από τους Marcio Reolon και Filipe Matzembacher. Το εντυπωσιακό είναι ότι, αφηγούμενο την ιστορία του νεαρού συνεσταλμένου gay αγοριού που βγαίνει από το καβούκι του και έχει εμπιστοσύνη στον εαυτό του μόνο τις στιγμές που δίνει video performance σε chatrooms, το Hard Paint καταφέρνει να πιάσει πολύ καλά την διαλεκτική του κοινωνικού και του ιντερνετικού εαυτού στον ύστερο καπιταλισμό. Κι επίσης, ναι, οι σκηνές χορού με μπογιές και neon φώτα σε σκοτεινά δωμάτια είναι απίστευτες. Κι αυτό ελπίζουμε να πάρει διανομή, γιατί το αξίζει. 7. The Heiresses (Marcelo Martinessi) Ερχόμενο με φόρα από το Φεστιβάλ Βερολίνου, όπου και βραβεύθηκε, το μεγάλου μήκους ντεμπούτο του Marcelo Martinessi από την Παραγουάη δικαίως μάλλον βραβεύθηκε και με την Χρυσή Αθηνά του φετινού διαγωνιστικού τμήματος των Νυχτών Πρεμιέρας. Το The Heiresses αφηγείται την ιστορία ενός ζευγαριού μεσήλικων λεσβιών της αστικής τάξης που χωρίζονται προσωρινά, καθώς η μία μπαίνει φυλακή για οικονομικά εγκλήματα κι η δεύτερη ανακαλύπτει, στα 50τόσα της, τον πραγματικό κόσμο της αγωνίας, του ρίσκου, του κινδύνου, της επιβίωσης, της ελευθερίας. Ακόμα δεν έχει ημερομηνία διανομής για εδώ γύρω, αλλά πιστεύουμε ότι δεν θα αργήσει. 6. Mandy (Panos Cosmatos) Ω ναι, το Mandy. Του Πάνου Κοσμάτου, που μερικά χρόνια πριν γύρισε το υπέροχα μεταμεσονύκτιο Beyond the Black Rainbow. Με τον Νίκολας Κέιτζ, τον άνθρωπο που εξασκεί μια μοναδική μορφή τέχνης στη μεγάλη οθόνη. Ήταν σίγουρα η πιο εντυπωσιακή προβολή στο φεστιβάλ. Ήταν αργά τη νύχτα, η αίθουσα ήταν ασφυκτικά γεμάτη, το χειροκρότημα ήταν μεγάλο όταν εμφανίστηκε το όνομα του Κέιτζ στους τίτλους αρχής, με το Starless των King Crimson να παίζει για χαλί από κάτω. Το Mandy είναι ταυτόχρονα μια υπερβολικά εκλεπτυσμένη και μια ακραία υστερική ταινία. Είναι σαν κάποιος να πήρε τα sci-fi αποκαλυπτικά δράματα του Ταρκόφσκι και να ένωσε με έναν ψυχεδελικό χέβι μέταλ όλεθρο μυθικής βίας. Είναι ακριβώς αυτό το είδος ταινίας όπου μπορεί να ανθίσει πλήρως το εκτόπισμα του Νίκολας Κέιτζ ως αυτό που είναι: ένας άνθρωπος που κάνει κάτι, το οποίο δεν κάνει κανένας άλλος. Τα αλυσοπρίονα διασταυρώνονται στον αέρα, ο ουρανός κοκκινίζει από θάνατο, το Mandy θριαμβεύει στο είδος του. Έρχεται στις 25 Οκτωβρίου, δείτε το αργά τη νύχτα. 5. High Life (Claires Denis) Ήταν η ταινία-έκπληξη του φεστιβάλ, αφού ανακοινώθηκε μετά την έναρξή του και χώθηκε στην τελευταία μέρα των Νυχτών Πρεμιέρας. Βέβαια, ήταν σίγουρο θα γίνει χαμός, μιας και επρόκειτο για μια από τις πιο πολυ-αναμενόμενες ταινίες της χρονιάς. Είναι η πρώτη αγγλόφωνη ταινία της Claire Denis, στην οποία έκανε εκτενές αφιέρωμα πέρσι το φεστιβάλ κι η οποία μας έχει χαρίσει στο παρελθόν μερικά εκπληκτικά πράγματα σαν το Beau Travail και το The Intruder. Εκτός αυτού, είναι κι η πρώτη ταινία επιστημονικής φαντασίας της Denis, και κάτι τέτοια μας εξιτάρουν σε κλάσματα δευτερολέπτων. Παράλληλα, βέβαια, είναι κι η νέα ταινία του Robert Pattinson, ο οποίος τα τελευταία χρόνια κάνει υπέροχες επιλογές, αφού μ’ αυτά και μ’ εκείνα την τελευταία διετία τον έχουμε δει στα Childhood of a Leader, Good Time και Damsel. Το High Life, λοιπόν, είναι ομολογουμένως μια παράξενη και απαιτητική ταινία. Ζητάει υπομονή και προσήλωση, όμως δεν είναι σαφές πώς ακριβώς την επιβραβεύει. Αλλά υπάρχει κάτι βαθιά και τρομακτικά σαγηνευτικό σ’ αυτήν την σοφρωνιστική αποικία του διαστήματος με την άγρια σεξουαλικότητα και την ευαίσθητη οικογενειακή καρδιά. Λογικά θα το δούμε στα σινεμά το Νοέμβριο, και θέλουμε πολύ να του ρίξουμε άλλη μια ματιά. 4. Ash Is Purest White (Jia Zhangke) Δικαίως, ο Jia Zhangke θεωρείται ένας από τις σημαντικότερους εκπροσώπους του κινέζικου κινηματογράφου εδώ και 20 χρόνια. Δικαίως, λέμε, γιατί όσες ταινίες του έχουμε δει μας έχουν μαγέψει σχεδόν όλες, με αποκορύφωμα ίσως το A Touch of Sin του 2013. Φέτος ο Zhangke επέστρεψε με το Ash Is Purest White, το οποίο όσο βουτηγμένο είναι στην παραδοσιακή θεματολογία του σκηνοθέτη, άλλο τόσο ξεχωρίζει σε επίπεδο κινηματογραφικής φιλοδοξίας. Εν γένει, το σινεμά είναι γεμάτο από ερωτικές ιστορίες, ιστορίες ζευγαριών, ιστορίες όπου όλα τα υπόλοιπα πηγαίνουν στο φόντο και μένουν μπροστά δύο άνθρωποι. Σπάνια, όμως, βρίσκεις μια κινηματογραφική ερωτική ιστορία που να είναι τόσο μακρο-ιστορική και τόσο επεξεργασμένη, σε βαθμό που να θυμίζει περισσότερο ένα σπουδαίο κλασικό μυθιστόρημα που διασχίζει δεκαετίες, μητροπόλεις, πολιτικές ανακατατάξεις, κοινωνικές αντιθέσεις. Κι αυτό θα το δούμε κάποια στιγμή πριν το τέλος του χρόνου, λογικά. 3. In the Aisles (Thomas Stuber) Πέρσι είχαμε το On Body and Soul, φέτος έχουμε το In the Aisles. Θα εξηγήσουμε τι εννοούμε. Γενικά, έχουμε μια μεγάλη αδυναμία σε ταινία που βάζουν στο επίκεντρο την εργασία, την ζωή μέσα σε έναν εργασιακό χώρο. Όχι, όμως, εν είδει γενικόλογης καταγγελίας ή κοινωνιολογικής προσέγγισης, αλλά αντίθετα με μια φροντίδα για τον τρόπο που σχηματίζονται οι ανθρώπινες κοινότητες, οι ανθρώπινες σχέσεις γύρω από την εργασία. Το In the Aisles του Thomas Stuber, ο οποίος ήταν παρών στην προβολή και μας τα είπε πολύ ωραία, καταφέρνει να φτιάξει ένα ευαίσθητο προλεταριακό δράμα για τον τρόπο που παράγονται οι ταυτότητες, οι αντιθέσεις, οι ιεραρχίες, η κατανόηση, οι φιλίες και οι έρωτες σε ένα μαζικό χώρο δουλειάς, όπως το γιγάντιο σούπερ μάρκετ της ταινίας – με εξαιρετικές ερμηνείες από την Sandra Hüller του Toni Erdmann και τον Franz Rogowski του Happy End. Πιθανότατα θα προβληθεί στα ελληνικά σινεμά, ελπίζουμε σύντομα. 2. Madeline’s Madeline (Josephine Decker) Αυτή ήταν μια ταινία που μας άφησε, πραγματικά, με το στόμα ανοιχτό. Είχαμε, επίσης, ήδη τα μάτια μας ανοιχτά για την Josephine Decker, αφού η προηγούμενη ταινία της, Thou Wast Mild and Lovely, ήταν ένα ουσιαστικά καινοτόμο ανεξάρτητο φιλμ που μας εξέπληξε με την αμεσότητα της ιστορίας του και την πολυπλοκότητα της αισθητικής του. Τώρα, 4 χρόνια μετά, η Decker επιστρέφει με το Madeline’s Madeline, και φαίνεται ότι η προσέγγισή της έχει ωριμάσει σε πολύ μεγάλο βαθμό. Η Madeline, παιγμένη απίστευτα από τη νεαρή Helena Howard, είναι μια βασανισμένη κοπέλα που καταδιώκεται από την ψυχική της υγεία κι από την σκληρότητα του εφηβικού κόσμου. Καθώς εκφράζεται μέσω της performance, μπλέκεται σε μια ιστορία εγκεφαλικών παιγνίων και εξουσιαστικών δυναμικών ανάμεσα στη μητέρα της και την σκηνοθέτριά της. Το αποτέλεσμα γίνεται εκκωφαντικό και φαντασμαγορικό, με την Decker να δείχνει τρομερή ωριμότητα στον τρόπο επεξεργασίας των σχέσεων μεταξύ του δημιουργού και των «υποτελών» του, ανάμεσα στο καλλιτεχνικό προϊόν και την αόρατη διαδικασία παραγωγής του. Μας φαίνεται δύσκολο να πάρει διανομή, αλλά το ελπίζουμε. 1. In Fabric (Peter Strickland) Τι να πούμε τώρα, τα είπαμε αναλυτικά μαζί με τον ίδιο τον Peter Strickland πριν από μερικές μέρες. Η αλήθεια είναι πως ανυπομονούσαμε για τη νέα ταινία του Βρετανού, αφού η προηγούμενή του, το The Duke of Burgundy, είναι μια από τις αγαπημένες μας για την τρέχουσα δεκαετία. Το In Fabric, λοιπόν, είναι η ιστορία ενός ρούχου – ενός ρούχου καταραμένου που καταλήγει να οδηγεί τους ανθρώπους που το φοράνε στη σκλαβιά, τον θάνατο, την τρέλα. Ακόμα περισσότερο, όμως, το In Fabric είναι μια ταινία για αυτά που στοιχειώνουν ένα ρούχο: τα σώματα, τα συναισθήματα, τα υγρά των ανθρώπων. Φτιάχνοντας μια ταινία οργασμική, παθιασμένη και σατιρική από την αρχή μέχρι το τέλος, ο Strickland καταφέρνει να δέσει οργανικά την αγάπη του για τον ιταλικό τρόμο των 70s, το ευρωπαϊκό πειραματικό σινεμά και την pop θεατρικότητα ενός πολυκαταστηματος με ένα αυθεντικά προσωπικό σχέδιο για το πώς μπορεί να μοιάζει σήμερα ο καινοτόμος και προσβάσιμος κινηματογράφος. Είναι αστείο, κι είναι τραγικό. Είναι πυκνό, κι είναι και ανάλαφρο. Είναι οπτικά φανταστικό, κι είναι δομημένο, όμως, με κέντρο βάρους τον ήχο. Όπως μας είπε κι ο ίδιος: “η ταινία έχει κάθε είδους φετιχισμό” – κι εμείς αυτά τα πράγματα τα εκτιμούμε. Ας κάνει κάποιος αξιότιμος άνθρωπος και την καλή να το φέρει στα σινεμά.
