Quantcast

Get Out: Τρόμος για τον πόνο του Άλλου

Προεδρία Τραμπ, άνοδος της ακροδεξιάς και συνεχείς δολοφονίες μαύρων πολιτών από την αστυνομία: Tο Get Out δεν είναι απλά μια ταινία τρόμου

Το γεγονός ότι στις ταινίες τρόμου οι μαύροι χαρακτήρες είναι αυτοί που έχουν τις περισσότερες πιθανότητες να πεθάνουν πρώτοι βρίσκεται αναμφίβολα μέσα στα θεμελιώδη στερεότυπα της μυθολογίας του είδους. Ακόμα κι αν το στερεότυπο αυτό δεν είναι απόλυτα ακριβές, το ποσοστό κινηματογραφικής θνησιμότητάς τους παραδοσιακά είναι δυσανάλογα μεγάλο και η ανάπτυξή τους συνήθως περιορισμένη. Καθόλου παράξενο, αν αναλογιστούμε ότι συχνά οι mainstream slasher ταινίες τρόμου έμοιαζαν με υστερικές παρωδίες της πραγματικότητας όπου λευκά μεσοαστικά πιτσιρίκια κινούνταν μέσα σε ένα απειλητικό περιβάλλον με αμφίβολα ένστικτα αυτοσυντήρησης.

Ο κωμικός Jordan Peele (γνωστός από το sketch show Key & Peele), ο οποίος έκανε φέτος το κινηματογραφικό του ντεμπούτο με το Get Out μπαίνοντας έτσι στην εξαιρετικά μικρή λίστα μαύρων horror σκηνοθετών, γνωρίζει καλά ότι η τοποθέτηση ενός μαύρου χαρακτήρα στον πρωταγωνιστικό ρόλο μιας ταινίας τρόμου θέτει εξαρχής το ζήτημα της απειλής του θανάτου σε ένα διαφορετικό πλαίσιο. Η προεδρία Τραμπ, η άνοδος της ακροδεξιάς και οι συνεχείς δολοφονίες μαύρων πολιτών από την αστυνομία δεν αφήνουν περιθώρια παρανόησης του Get Out απλώς ως μιας ταινίας τρόμου.

Η ταινία ξεκινάει με τον Chris (Daniel Kaluuya) και την φίλη του Rose (Allison Williams) να επισκέπτονται τους πλούσιους λευκούς γονείς της (Bradley Whitford και Catherine Keener), θυμίζοντας το κλασικό Guess Who’s Coming to Dinner, ενώ καθώς ο Chris αρχίζει να υποψιάζεται ότι τα πράγμα δεν είναι όσο ρόδινα φαίνονται, το Get Out αρχίζει να εξελίσσεται σε μια παραλλαγή του επίσης κλασικού The Stepford Wives. Η σαφής παραπομπή του Peele στις δύο ταινίες δεν είναι καθόλου τυχαία: ο συνδυασμός κοινωνικής σάτιρας φυλετικών ρόλων και μυστηρίου κοινωνικής μηχανικής βρίσκεται στον πυρήνα του Get Out.

Η αξιοποίηση του κωμικού ή του πολιτικού στοιχείου στο horror cinema δεν αποτελεί από μόνο του κάποιου είδους πρωτοτυπία. Από τη μία πλευρά, το ίδιο το γεγονός της φιλοδοξίας πρόκλησης τρόμου συχνά οδηγεί σε μια κωμική ματιά από την πλευρά των δημιουργών, είτε ως ειρωνικό παιχνίδι με το genre και τις σταθερές του, είτε ως έμφαση στο campiness που περιέχει το splatter – για να μην αναφέρουμε τις αμέτρητες κακές παρωδίες γνωστών ταινιών τρόμου. Παρ’ όλα αυτά το Get Out διαφέρει από αντίστοιχες πρόσφατες (και επιτυχημένες ομολογουμένως) απόπειρες όπως τα Cabin in the Woods, What We Do in the Shadows και The Love Witch. Ο Peele, όντας έμπειρος κωμικός κι ο ίδιος, υπερασπίζεται την αυτονομία του κωμικού στοιχείου και δεν το περιορίζει σε σατιρικό σχολιασμό του ίδιου του horror genre, καθώς το χιούμορ της ταινίας (άλλοτε λιγότερο κι άλλοτε περισσότερο πετυχημένο) αναπτύσσεται παράλληλα με την ανάπτυξη των χαρακτήρων της.

Από την άλλη πλευρά, ο Peele δεν χρησιμοποιεί τα εργαλεία της κοινωνικής κριτικής ώστε να κατασκευάσει μια μεγάλη και γενική πολιτική αλληγορία, όπως συνήθιζαν συχνά οι δάσκαλοι του πολιτικοποιημένου τρόμου από τα 60s κι έπειτα. Αντίθετα, προσπαθεί να καταστήσει το Get Out πολιτική ταινία με συγκεκριμένο τρόπο, ώστε να μιλήσει όσο πιο συγκεκριμένα μπορεί για την μαύρη εμπειρία στην Αμερική του 21ου αιώνα: το συνεχές, ορατό ή αόρατο, αίσθημα απειλής ακόμα και σε ένα φαινομενικά ασφαλές ή φιλικό πλαίσιο, όπως το υποκριτικά φιλελεύθερο και αντιρατσιστικό οικογενειακό περιβάλλον που δεν χάνει ευκαιρία να δηλώσει ότι “θα ξαναψήφιζε Ομπάμα” ή ότι “το μαύρο είναι στη μόδα”.

Η αλήθεια είναι ότι το δεύτερο μέρος της ταινίας, όπου εκτυλίσσεται η κυρίως horror πλοκή και αποκαλύπτεται το ψευδο-επιστημονικό σχέδιο αθανασίας και αιώνιας νεότητας (παραπέμποντας μ’ έναν τρόπο στο εξαιρετικό Seconds), είναι μάλλον το πιο αδύναμο, αφού ο Peele μοιάζει να κινείται πιο άνετα στις λεπτές προσωπικές και κοινωνικές ισορροπίες του πρώτου μισού. Η σκηνή που συνοψίζει καλύτερα την ταινία βρίσκεται μάλλον κάπου στη μέση, όταν οι λευκοί καλεσμένοι της οικογένειας καταφθάνουν για το υποτιθέμενα χαρμόσυνο γεγονός της συνάντησής τους μέσα σε μια απειλητική πομπή μαύρων πολυτελών αυτοκινήτων. Αυτός είναι ο τρόμος τον οποίο συλλαμβάνει καλύτερα το Get Out: η κρυμμένη μοχθηρή δυναμική των κοινωνικών σχέσεων – με αστεία στο ενδιάμεσο.

Best of internet