Οι Χειμερινοί Κολυμβητές δεν είναι μια τυχαία μπάντα: Το μοναδικό ύφος του βορειοελλαδίτικου συγκροτήματος έχει κερδίσει με το σπαθί του εδώ και 40 χρόνια την αγάπη και την αφοσίωση χιλιάδων οπαδών, ενώ είναι μία από τις ελάχιστες περιπτώσεις που μπορεί κανείς στο κοινό τους να χαζέψει ταυτόχρονα περισσότερους από δύο γενιές ακροατών. Είναι έντεχνοι, είναι λαϊκοί, είναι λόγιοι, είναι ποπ, είναι απλά οι Χειμερινοί Κολυμβητές.

Ενώ όλα τα μέλη τους είναι απαραίτητα στοιχεία του ήχου τους, είναι η μορφή του Αργύρη Μπακιρτζή με την (τουλάχιστον) χαρακτηριστική φωνή που αποτελεί το άτυπο έμβλημα της μπάντας, καθώς εκτός από τη μουσική ο 71χρονος πλέον τραγουδιστής είναι και βασικό στέλεχος των αγαπημένων ταινιών του Σταύρου Τσιώλη.  Καθώς οι Χειμερινοί Κολυμβητές θα βρίσκονται στην Αθήνα αυτό το Σάββατο 30 Ιουνίου, για την πρώτη μέρα του Γιούργια Φεστιβάλ στο Παλιό Αμαξοστάσιο του ΟΣΥ (για περισσότερες πληροφορίες, αυτή είναι η fb σελίδα του φεστιβάλ και αυτή του event), είχαμε τη χαρά να μας απαντήσει ο κ. Μπακιρτζής μερικές διαχρονικές απορίες που είχαμε για τους Χειμερινούς Κολυμβητές:

O πρώτος δίσκος κυκλοφόρησε το 1981. Ποια είναι η ακριβής ιστορική στιγμή γέννησης του συνόλου «Χειμερινοί Κολυμβητές» και πως έδεσε το γλυκό;

– Πρώτη συνάντηση με τον 15χρονο τότε Ισίδωρο Παπαδάμου το 1965, σε πάρτυ της αδελφής του, οπότε μου χάρισε το ένα απ’ τα δυο του μπουζούκια. Γνωριμία με Κώστα Σιδέρη λίγο μετά. Παρέα, παλιατζίδικα, δίσκοι 78 στροφών, πρόχειρες ηχογραφήσεις, μπουζουκτσίδικα για να ακούσουμε τους Μάρκο, Στράτο, Παπαιωάννου, Τσιτσάνη, Μπιθικώτση, Κυριαζή, Τσίτρα, Μπέλλου, Τσαουσάκη, Mαυράκη, Παπαγεωργίου (κλαρίνο) κ.ά. Απ’ τον Μάρκο, κατά το 66-67, στα «Ξημερώματα» ζητούσαν επιτυχίες της εποχής, να κλαις.

Ο Παπαϊωάννου, στο «Λουξ», μου αφιέρωσε ανοίγοντας το πρόγραμμά του, το «Πάνε τώρα έξι μήνες που σε παρακολουθώ», που το είχε ξεχάσει του το θύμισα στα καμαρίνια πριν βγει στο πάλκο, μοναδικός. Ο Κυριαζής είχε έρθει σπίτι, θα τραγουδούσε στον πρώτο μας δίσκο το «Τώρα που παντρεύεσαι» και το «Σε μια εκκλησιά». Δεν πρόλαβε. Το 1980 ηχογράφηση του πρώτου δίσκου με συμμετοχή των Μιχ.Σιγανίδη, Δημ.Πολυζωίδη και Γιώργου Ταμκατζόγλου.

Οι ταινίες του Σταύρου Τσιώλη, ιδιαίτερα το «Ας περιμένουν οι γυναίκες» έχουν αποθεωθεί από το ελληνικό κοινό. Ποια είναι η αντιμετώπιση του Αργύρη Μπακιρτζή από τον κόσμο ως μουσικού και καλλιτέχνη και ποια είναι η αντιμετώπιση του Αργύρη Μπακιρτζή ως Μιχάλη στο δρόμο για την Ασπροβάλτα; Είναι διαφορετική ή έχουν γίνει ένα;

– Αντιμετώπιση νορμάλ. Λίγο το ένα, λίγο το άλλο, δεν τα καλλιεργώ κι εγώ. Ένα δεν έχουν γίνει πάντως, νομίζω.

Η ιστορία, οι μύθοι και η λαϊκή κουλτούρα από τα Βαλκάνια μέχρι το Ιράν φαίνονται να είναι πολύ ενωτικά για όλους τους εμπλεκόμενους λαούς στη «Μαστοράντζα του Ερντεμπίλ». Πως μπορεί να σταθεί αυτό απέναντι σε όσους χρησιμοποιούν την παράδοση, τη λαϊκή ταυτότητα και την ιστορία για το μίσος, όπως στην περίπτωση των Ποντίων;

– Η «Μαστοράντζα» ανιχνεύει μύθους και ιστορίες που ενώνουν τους λαούς μας κι αν σκύψει κανείς στον κόσμο του Ζάχου, που έγραψε τα τραγούδια, θα βρει πολλά ακόμη που μας συνδέουν και φωτίζουν τις αιτίες των δεινών που μας ταλαιπωρούν.

Τι είναι πραγματικό DDT στις μέρες μας;

– Παντού DDT. Όμως, με τόσες μολύνσεις, τόσες χιλιετίες, δεν προχωράει ακόμη ο κόσμος; Η μόλυνση μοιάζει να απλώνεται παντού, ελπίζουμε στην ανοσία. Ξέρω κάποιον νεαρό 20 χρόνων, δεν διαβάζει σχεδόν τίποτα, μόνο στο κινητό και στον υπολογιστή, που έχει γράψει πολύ ωραία διηγήματα. Οπότε, δεν θέλω να λέω πολλά πολλά.

Γιατί πιστεύετε ότι σας αγαπάει τόσο ο νέος κόσμος; Επίσης, τι είναι αυτό που συγκινεί κόσμο που μεγάλωσε με μια πολυκατοικία στην Αθήνα σε τραγούδια που λένε για άγνωστα καφέ και παραλίες της Βόρειας Ελλάδας που ποτέ δεν επισκέφτηκε και μπορεί ποτέ να μην επισκεφτεί;

– Ίσως βρίσκουν κάποια αλήθεια στα τραγούδια και τις εμφανίσεις μας κι αυτό τους επιτρέπει να ταξιδεύουν μαζί μας ή και μόνοι τους στους δρόμους που μας μάγεψαν ή σε άλλους δικούς τους δρόμους.

Ποιο είναι το πιο σουρεαλιστικό περιστατικό που έχετε ζήσει σε ζωντανή εμφάνιση; Θα περιοδεύετε μέχρι τον επόμενο αιώνα;

– Ένα απ’ τα πολλά: Μιλούσα σε μια συναυλία μας στο Δίον της Πιερίας και η κόρη του Σιδέρη και νονά του μικρού μου γιού άκουσε κάποιον κύριο να λέει στη γυναίκα του: «Καίτη, πάρε το παιδί και πάμε, θα μας τρελάνει αυτός». Περιοδείες δεν κάνουμε, συναυλίες ναι, όσο νιώθουμε τι μας γίνεται.

Θα μας πείτε αναλυτικά στην ιστορία της κυρά Τζένης;

– Η κυρά Τζένη απ’ το Δοξάτο παντρεύτηκε τον Γιώργο Μπίνο στον Θεολόγο της Θάσου. Τα καλοκαίρια πήγαιναν στην καλύβα τους στην Αλυκή, υπέροχο τόπο με σπουδαία λείψανα της κλασσικής και της βυζαντινής αρχαιότητας, κι ένα ξακουστό αρχαίο λατομείο μαρμάρου στη χερσόνησο που σαν γλώσσα εισχωρεί στη θάλασσα σχηματίζοντας τους δυο υπέροχους κόλπους, που όταν στον έναν έχει καιρό, στον άλλον επικρατεί νηνεμία. Χρόνια πριν ενσκήψει ο μαζικός τουρισμός, πήγαινα συχνά τα καλοκαίρια στην Αλυκή. Υπήρχαν λιγοστές καλύβες ελαιοσυλλογής, σκεπασμένες με σχιστόπλακες. Στις εκλογές του ’85 δόθηκε πράσινο φως από ντόπιο κομματάρχη, έτσι έλεγαν, να χτίσουν ό,τι δεν τους άφηνε η Αρχαιολογία. Τότε άρχισε η καταστροφή της Αλυκής που συνεχίζεται με γεωμετρική πρόοδο με την πίεση του τουρισμού.

Παρόλ’ αυτά και σήμερα διατηρεί ο τόπος τη μαγεία του. Ο Γιώργος καθόταν στις φτέρνες του για ώρες και αγνάντευε τη θάλασσα. Όταν τον ρώτησα γιατί μάζευε τόσους άχρηστους τενεκέδες, κυρίως κομμάτια τενεκέδων, μου είπε «είδαν εμάς τα μάτιά μας». Είχαν μια μεγάλη μουριά με άσπρα μούρα πάνω απ’ το υπαίθριο μεγάλο κρεβάτι τους, μικρό μπαξέ, τρώγαμε ωραία, καμιά φορά τραγουδούσαμε, είχαμε κάθε καλοκαίρι και μερικούς Ιταλούς απ’ την Πάδοβα. Η κυρά Τζένη ήταν πολύ μεγαλύτερή μου. Όταν πέθανε ο Γιώργος, η μάνα μου, πειραχτήρι Μπαλτζανό (Μπάλτζα = Μελισσοχώρι, το χωριό της, που βγάζει ξακουστά πειραχτήρια, τον γιο μου τον μεγάλο τον αποκαλούμε Μπαλτζανό), που ‘χε καημό που δεν παντρευόμουνα, μου ‘λεγε: «γιατί δεν παντρεύεσαι την Τζένη;». Τα υπόλοιπα τα λέει το τραγούδι.

Όλοι ξέρουν τις ιστορίες που αφηγείται επί σκηνής ο Αργύρης Μπακιρτζής στις συναυλίες και ο κόσμος φαίνεται να τις απολαμβάνει είτε είναι άσχετες είτε είναι σχετικές με το θέμα κάθε φορά. Ήρθε η ώρα να λυθεί η απορία: Οι ιστορίες αυτές ανακυκλώνονται ή γεννιούνται συνέχεια καινούριες;

– Πολλές ιστορίες αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι των τραγουδιών, χωρίς αυτές σα να υπάρχει ένα κενό αφού τα περισσότερα τραγούδια αναφέρονται σε πολύ προσωπικές εμπειρίες. Μερικές που μ’ αρέσουν πολύ ή μου τις ζητούν, ανακυκλώνονται, άλλες γεννιούνται στη σκηνή ή λίγο πριν.

Τι σημαίνει αναγνώριση για τους Χειμερινούς Κολυμβητές;

– Από ποιόν; Άλλοτε αδιάφορη, άλλοτε συγκινητική.

Κοντεύουν 10 χρόνια από το «23 Κόκκινα Φώτα». Θα βγει κάποια στιγμή νέος δίσκος από τους Χειμερινούς Κολυμβητές ή θα είναι κι αυτό στους πέντε ανέμους;

– Μόλις περισσέψουν λίγα χρήματα για το στούντιο. Τώρα μας κατεβάσανε κι απ’ το Youtube, αυτά που είχαν πολλά χτυπήματα, από 200.000 μέχρι 1.300.000, ποιος ξέρει γιατί, ποιος θα μας ενημερώσει; Λυπάμαι που δεν αποθήκευσα μερικά σχόλια. Σα να σου σβήνουν την ιστορία σου για κάποιους οικονομίστικους λόγους, συμφερόντων δεν ξέρω ποιων.

Είχαμε ακούσει κάποτε στο ραδιόφωνο ένα τραγούδι σας στα γαλλικά, το οποίο μάλιστα είχατε αφιερώσει στην κόρη σας αν δεν με απατά η μνήμη μας. Θα μας πείτε τον τίτλο του γιατί το ψάχνουμε καιρό;

– Το τραγούδι “Στην τσουλήθρα” έχει ένα στίχο στα γαλλικά (j’ ai un bisou rouge pour toi), είναι απ’ τον δίσκο “Από το πάρκο στη Μυροβόλο” του 1985. Γράφτηκε στο Βελιγράδι την επομένη του Τσερνομπίλ. Τη μέρα εκείνη, του Τσερνομπίλ, είμασταν σε μια τσουλήθρα σχετικά μεγάλου μήκους, που ξεκινούσε απ’ το στόμα ενός δράκου (γλυπτό μεταλλικό). Μπαίναμε απ’ την κοιλιά του. Aπέναντι από τη  Geode στην περιοχή  Villette του Παρισιού. Η ανεψιά μου Φανή, 2 ετών τότε, φώναζε encore-encore και  μας κράτησε εκεί ως τις 12 το βράδυ. Και το  encore χρησιμοποιήθηκε στο τραγούδι. Έχω κι ένα ακόμη τραγούδι στα γαλλικά, το Solitaire ou solidaire; στον δίσκο 23 κόκκινα φώτα, που αναφέρεται σε μια φίλη μου. Κόρη, απ’ ότι ξέρω, μάλλον δεν έχω. Επισυνάπτω φωτό της τσουλήθρας: