Μόλις χτες, γράφοντας αναλυτικά για το νέο The Batman του Matt Reeves με τον Robert Pattinson ως Bruce Wayne, αναφέραμε πως μοιάζει σα να έχει περάσει πολύς καιρός απ’ όταν είδαμε τον Σκοτεινό Ιππότη για τελευταία φορά στη μεγάλη οθόνη. Κι όμως, όταν ολοκληρώθηκε η ταινία της Warner, είχαν περάσει μόλις 4 χρόνια από το Justice League και 5 από το Batman v Superman: Dawn of Justice – όσο δηλαδή πήρε κι από το φινάλε της τριλογίας του Christopher Nolan μέχρι την είσοδο του Ben Affleck στο DC Extended Universe (για όσους θυμόυνται “τα παλιά”, έπρεπε να περιμένουμε σχεδόν μια δεκαετία από τις campy ταινίες του Joel Schumacher στα 90s μέχρι την σκοτεινή επάνοδο του χαρακτήρα με τον Nolan). Βέβαια, στην εποχή της απεριόριστης επέκτασης των franchises σε κάθε πλατφόρμα και της ξεζουμίσματος του fan service που έχουμε συνηθίσει να παίρνουμε κι έναν νέο τίτλο (sequel, prequel, requel, reboot, spinoff, τα πάντα) κάθε βδομάδα, 4-5 χρόνια μπορεί πράγματι να μοιάζουν με μια αιωνιότητα. Έτσι κι αλλιώς, αν ο αιώνας μας έχει ένα χαρακτηριστικό, αυτό είναι ότι τα πάντα κινούνται σε υπερ-ταχύτητες, κι η οικονομία της προσοχής μας προσπαθεί να ακολουθήσει λαχανιασμένη.
Κι όμως συνέβησαν πολλά στον κινηματογραφικό Batman και στην κινηματογραφική DC αυτά τα 4-5 χρόνια. Οι larger-than-life ταινίες του Zack Snyder που ξεκίνησαν με το Man of Steel το 2013 ώστε να προσομοιώσουν την επιτυχία του Marvel Cinematic Universe με την απόπειρα δημιουργίας ενός κινηματογραφικού μεγα-οικοδομήματος στο οποίο θα συγκλίνουν σταδιακά όλοι οι επί μέρους τίτλοι δεν κατάφεραν να στήσουν το DCEU στα πόδια του. Το BvS και το Justice League δεν απέδωσαν τα αναμενόμενα, ο Snyder αποχώρησε και τα σχέδια για μια solo ταινία Batman μπήκανε στο ράφι μετά την έξοδο του Batfleck. Έτσι, ο Σκοτεινός Ιππότης ξέμεινε με ένα half-assed reboot στο BvS και μια ensemble συμμετοχή στο Justice League – κι αυτό ήταν ένα νήμα που δεν είχε σκοπό να πιάσει κανένας ώστε να το συνεχίσει. Για την Warner, λοιπόν, η λύση ήταν η έξοδος από το DCEU μέσα από την ανάπτυξη αυτοτελών ιστοριών με διακριτό ύφος. Το κατάφερε στην εντέλεια με το Joker που αυτονομήθηκε σε κάθε επίπεδο, το επανέλαβε με το The Suicide Squad του James Gunn που ήταν ένα meta κωλοδάχτυλο στο ίδιο το DCEU κι ήταν βέβαιο πως σειρά θα έπαιρνε ένα κανονικό φουλ κομπλέ reboot του Batman σε εντελώς διαφορετική κατεύθυνση.
Δεν θα επεκταθούμε εδώ στα της νέας ταινίας, αφού το κάναμε υπερβολικά αναλυτικά άλλωστε στο προαναφερθέν κείμενο. Θα αρκεστούμε να σημειώσουμε πως η κατεύθυνση των αυτοτελών ταινιών δείχνει να δικαιώνεται, κι αυτό το αποδεικνύει μεταξύ άλλων κι η θερμότατη υποδοχή του The Batman εκ μέρους της κριτικής και του κοινού. Και δεν δικαιώνεται μονό η απόφαση τις Warner για stand alone ταινίες στο DCEU αλλά και όσον αφορά την επιστροφή στην κυκλοφορία ταινιών αποκλειστικά στις αίθουσες (τουλάχιστον για όσο διαρκεί το παράθυρο των 45 ημερών μέχρι το digital release) μετά την πειραματική φάση του 2021 όπου κυκλοφόρησε όλους τους τίτλους της ταυτόχρονα σε σινεμά και streaming. Πόσο καλά τα πήγε λοιπόν; Το The Batman ξεπέρασε τις προσδοκίες του στούντιο και έφτασε τα 128 εκ. δολάρια στο πρώτο του σαββατοκύριακο στις ΗΠΑ, ενώ το συνολικό άνοιγμα παγκοσμίως ήταν 258 εκ. δολάρια. Έτσι, έγινε εύκολα η μεγαλύτερη επιτυχία της Warner για τα τελευταία δύο χρόνια, ξεπερνώντας Dune, The Suicide Squad, Godzilla vs. Kong, The Matrix Resurrections κλπ που έκαναν ταυτόχρονη πρεμιέρα σε αίθουσες και HBO Max. Συνεχίζοντας στο πώς τοποθετείται το The Batman εντός της κινηματογραφικής οικονομίας της πανδημίας, αξίζει να σημειώσουμε πως είναι μόλις η δεύτερη ταινία απ’ όταν έσκασε ο covid που περνάει το φράγμα των 100 εκ. δολαρίων στο άνοιγμά της, με την πρώτη να είναι φυσικά το No Way Home. Ας σημειώσουμε πως και στην Ελλάδα το The Batman έκλεισε τη δεύτερη βδομάδα του στις αίθουσες με 158.314 εισιτήρια, έχοντας τα φόντα να τα πάει καλύτερα από το The Dark Knight Rises και το Batman v Superman: Dawn of Justice (δεν έχει νόημα να το συγκρίνουμε με τις ταινίες Batman των 90s και 00s, αφού προ οικονομικής κρίσης η ελληνικής κινηματογραφική αγορά ήταν ένα ριζικά διαφορετικό περιβάλλον).
Σε κάθε περίπτωση, η μοίρα των υπερηρώων, ως κομμάτια των λαϊκών μυθολογιών που συγκροτούν την pop κουλτούρα, είναι να γίνονται διαρκώς αντικείμενο επαναδιαπραγμάτευσης από τα κινηματογραφικά στούντιο. Το πώς θα μοιάζει αυτή η επαναδιαπραγμάτευση, και κυρίως το αν θα αποπνέει μια αίσθηση αυθεντικής δημιουργικής ανησυχίας ή αν θα είναι προϊόν βιομηχανικής ανακύκλωσης, εξαρτάται από διάφορους παράγοντες. Οι επιδιώξεις των στούντιο, οι προσδοκίες του κοινού και οι επιθυμίες των δημιουργών φτιάχνουν ένα πολιτισμικό/οικονομικό σύμπλεγμα που παράγει αποτελέσματα ικανά για το καλύτερο και για το χειρότερο. Ιστορικά μιλώντας πάντως, κι αφού η κινηματογραφική βιομηχανία μοιάζει καταδικασμένη στην ανακύκλωση των μύθων και των ειδώλων της, το επίδικο πλέον περιορίζεται όλο και περισσότερο στο αν οι ανακυκλώσεις που βλέπουμε θα είναι ποιοτικές ή όχι, αν θα παίρνουν έστω κάποια μίνιμουμ ρίσκα κι αν θα επιχειρούν να κάνουν κάτι στοιχειωδώς δημιουργικό με τους established ήρωες. Κι αν αντιμετωπίσουμε το superhero σινεμά σαν ένα καταστατικά ημι-αυτοτελές και υβριδικό genre που ισορροπεί ανάμεσα στις προερχόμενες από τα comics συμβάσεις και τα δάνεια της κινηματογραφικής ιστορίας, τότε πολύ συχνά ο make-or-break παράγοντας είναι το πώς θα καταφέρει να πετύχει αυτήν την ισορροπία με δημιουργικό τρόπο και προσωπική ταυτότητα ο κάθε σκηνοθέτης που αναλαμβάνει μια νέα ταινία Batman.
Έχουμε δει πολλούς Batman (Batmen; Batmans; Χμ) στη μεγάλη οθόνη λοιπόν, μιας και ο χαρακτήρας που ξεπήδησε από τα pulp ψευδο-hardboiled Detective Comics του μεσοπολέμου συνδέθηκε ήδη από νωρίς με την ακμάζουσα κινηματογραφική βιομηχανία της εποχής μέσα από τα κάμποσα Batman serials που προβάλλονταν στις αμερικάνικες αίθουσες της δεκαετίας του ’40. Έκτοτε, έχουμε δει τον Batman σε κάμποσες διαφορετικές κινηματογραφικές και τηλεοπτικές εκδοχές που λίγο πολύ ακολουθούσαν την πορεία του ήρωα από την Golden Age των αμερικάνικων κόμιξ (στην οποία αντιστοιχούσαν τα προαναφερθέντα serials) προς την αντίστοιχη Silver Age με την μεγάλη υπερηρωική αναγέννηση (η οποία γέννησε την κλασική campy Batman live-action σειρά και ταινία των 60s). Βέβαια, ο Batman που αποδείχτηκε ο ανδεκτικότερος στη μεγάλη οθόνη ήταν εκείνος που προέκυψε κατά την δεκαετία του ’80, όταν η αμερικάνικη βιομηχανία κόμιξ του ψυχρού πολέμου και του νεοφιλελεύθερου ριγκανισμού στράφηκε προς σκοτεινότερες ιστορίες με πιο πολύπλοκες και αντι-ηρωικές προσεγγίσεις στους διάσημους υπερήρωες. Φυσικά, ορόσημο αυτής της λεγόμενης Modern Age ήταν το The Dark Knight Returns του Frank Miller, το οποίο εγκαθίδρυσε την “dark-and-gritty” αισθητική και δραματουργική προσέγγιση στον Batman που με τη σειρά της αποτέλεσε την βάση για τις περισσότερες από τις κινηματογραφικές αναπαραστάσεις του Σκοτεινού Ιππότη τις τελευταίες 4 δεκαετίες που το superhero σινεμά πέρασε στην ώριμη βιομηχανική εποχή του.
Κατά μία έννοια, όλοι οι σκηνοθέτες που αναμετρήθηκαν με τον Batman κλήθηκαν αφενός να επεξεργαστούν την σχέση ανάμεσα στην “φωτεινή” Silver Age περίοδο και την “σκοτεινή” Modern Age περίοδο του χαρακτήρα κι αφετέρου να αποφασίσουν με ποια κινηματογραφικά genres θα μπολιάσουν την superhero αφήγησή τους. Για παράδειγμα, o Tim Burton έμοιαζε ο κατάλληλος άνθρωπος στα τέλη του ’80 για να συνδυάσει την κομιξάδικη ελαφρότητα με μια ιδιοσυγκρασιακή σκοτεινή ματιά, κι οι Batman ταινίες του πράγματι αποπνέουν ακόμα μια πολύ αναζωογονητική φρεσκάδα. Τον παραμυθένιο γοτθικό εξπρεσιονισμό του Burton διαδέχθηκε η camp πανδαισία του Joel Schumacher που θέλησε να φτιάξει μια blockbuster εκδοχή των μπατμανικών 60s, ενώ ο Christopher Nolan ήταν εκείνος που έβαλε για τα καλά τον χαρακτήρα στην εποχή των “σκοτεινών-σοβαρών-εγκεφαλικών” auteur blockbusters με την τριλογία του, για να έρθει στην συνέχεια ο Zack Snyder να δοκιμάσει μια πιο μυθική προσέγγιση με την αντιπαράθεση του ανθρώπινου και του θεϊκού στο DCEU. Μ’ αυτήν την έννοια, όπως σημειώσαμε και στην ανάλυση της ταινίας, το The Batman του Reeves μοιάζει να έχει λιγότερο αναγνωρίσιμο προσωπικό κινηματογραφικό αποτύπωμα, αλλά προτείνει έναν συγκεκριμένο δρόμο για το μπατμανικό σινεμά μέσα από την επικοινωνία του με την παράδοση των noir serial killer μυστηρίων, ακολουθώντας την πετυχημένη συνταγή του Joker του Todd Phillips που προσπάθησε να προσομοιάσει το αμερικάνικο New Hollywood των 70s.
Όλη αυτήν την μπατμανική κινηματογραφική ιστορία, λοιπόν, είπαμε να την βάλουμε σε μια σειρά με τον πιο νερντουλιάρικο τρόπο που γνωρίζουμε: κατατάσσοντας όλες τις Batman από την χειρότερη στην καλύτερη. Όλες-όλες; Εντάξει, όχι ακριβως. Ας πούμε, αφήσαμε απ’ έξω τα theatrical serials Batman του 1943 και Batman & Robin του 1949 γιατί η ίδια η μορφή του serial δεν αντιστοιχεί επακριβώς σε αυτό που γνωρίζουμε σήμερα ως κινηματογραφική ταινία. Αφήσαμε επίσης εκτός τις καθαρές ensemble εμφανίσεις του ήρωα όπως το Justice League και το The Lego Movie, ενώ συμπεριλάβαμε ημι-solo ταινίας σαν το Dawn of Justice. Επίσης, από τα πολλά animated films βασισμένα σε κόμιξ του Batman συμπεριλάβαμε μόνο ό,τι βγήκε σε αίθουσες και εξαιρέσαμε όσα κυκλοφόρησαν κατευθείαν σε home video. Τέλος, δεν συμπεριλάβαμε ούτε τις Batman-adjacent ταινίες για χαρακτήρες που σχετίζονται με τον Σκοτεινό Ιππότη, όπως για παράδειγμα το Catwoman και το Joker. Και πριν προχωρήσουμε επιτέλους στη λίστα, επιτρέψτε μας εν είδει honorable mentions να αποτίσουμε φόρο τιμής σε 3 ακόμα Batmen (Batmans; Χμ): στο ημι-χαμένο φιλμ Batman Dracula του Andy Warhol, στον Σκοτεινό Ιππότη του Abed από το Community και στον Άρη Μουγκοπέτρο. Προχωράμε στην κατάταξη, πάντα με σύνεση και ψυχραιμία.
Μη βιαστείτε να με κατατάξετε στους haters του SnyderVerse. Οκ, δεν είναι ότι μου αρέσει ο Snyder, ούτε ότι απολάμβανα ιδιαίτερα το DCEU, αλλά δεν είναι τόσο απλό. Ας πούμε, το Man of Steel μου αρέσει αρκετά και τελικά γλυκάθηκα με το Snyder Cut περισσότερο απ’ όσο περίμενα. Αλλά αυτή η ταινία ήταν κακή. Ακόμα και για τα δεδομένα ενός legit fan του SnyderVerse δε μπορώ να διανοηθώ να θεωρείται καλή από κάποιον. Δεν είναι μόνο οι (πολλές) κακές σεναριακές ιδέες κι η πλήρως αλλοπρόσαλλη μεταχείριση των χαρακτήρων. Είναι κι ότι η απουσία λογικής δομής, η απουσία έστω συνεκτικών σκηνών με αρχή-μέση-τέλος, κάνει το BvS βαθιά δύσκολο και αποπροσανατολιστικό στην παρακολούθηση.
Ναι, έχει πλάκα, και αγαπάω το camp και το cult όσο όλοι μας, αλλά είναι επίσης μια ταινία που δυσκολεύομαι να απολαύσω. Δεν ξέρω αν ο “σκοτεινοσοβαρός” Batman που μας μεγάλωσε ως παιδιά του ’90 μ’ έχει καταστήσε ανίκανο να εκτιμήσω στ’ αλήθεια αυτήν την 60s εκδοχή του ήρωα, αλλά οφείλω να είμαι ειλικρινής. Έχω δοκιμάσει και κλασμένος, σίγουρα πήγε καλύτερα, αλλά δεν θα το έβαζα και πιο πάνω στη λίστα (όπου -spoiler- έχω βάλει κάτι χειρότερο βέβαια).
Έχω σταθερά πολλές ενστάσεις στο σινεμά του Nolan, και τις έχω εκφράσει και μια και δυο φορές με άλλες αφορμές (παρότι αυτό δε με εμποδίζει από το να λατρεύω κάποιες ταινίες τ0υ), αλλά ακόμα κι έτσι θεωρώ πως το The Dark Knight Rises είναι με διαφορά η χειρότερη ταινία που έχει φτιάξει. Πέρα από τις κατασκευαστικές αδυναμίες της ταινίας, οι οποίες αφορούν κυρίως την σεναριακή συνοχή και την θορυβώδη φλυαρία (αμφότερα συμπτώματα του νολανικού μαξιμαλισμού), πρόκειται και για την ταινία Batman όπου ο συντηρητικός μηδενισμός/κυνισμός του Nolan παίρνει την πιο πολιτικά επικίνδυνη μορφή του, παρουσιάζοντας έτσι τον Σκοτεινό Ιππότη σε μια εντελώς βιτζιλάντικη/μισάνθρωπη εκδοχή που έρχεται σαν αντιδραστική χολιγουντιανή απάντηση από τη μεριά της υπεράσπισης του status quo απέναντι στο πνεύμα διεκδίκησης κοινωνικής δικαιοσύνης που εκφράστηκε με τη μορφή του κινήματος Occupy Wall Street στις ΗΠΑ.
Σίγουρα η πιο αδύναμη από τις Batman ταινίες των 90s, το Batman Forever του Joel Schumacher έπεσε κάπου μεταξύ κενού και αποβάθρας καθώς από τη μία πατούσε ακόμα εν μέρει στο ύφος του Tim Burton ενώ από την άλλη ανοιγόταν στην camp extravaganza του Schumacher, χωρίς όμως να παραδίνεται εντελώς ούτε στο ένα ούτε στο άλλο. Έτσι, όντας ούτε ακριβώς σοβαρό αλλά ούτε παντελώς ασόβαρο, κατέληξε ημίμετρο και χλιαρό.
Αρκετά gimmicky ιδέα μετά την απήχηση που είχε ο Lego Batman χαρακτήρας στο The Lego Movie, αλλά οφείλουμε να παραδεχτούμε πως η υλοποίηση ήταν φουλ απολαυστική. Τίμιο χιούμορ, εξαίρετος Will Arnett στον ρόλο, δυνατό rewatchability σε σάπια κυριακάτικα απογεύματα.
Παλιότερα ήμουν πιο φιλικός απέναντι στην ταινία, αλλά βλέποντάς την ξανά συμπτωματικά αυτές τις μέρες ένιωσα κάπως underwhelmed. Σίγουρα υπάρχουν κάποια πράγματα στην νολανική τριλογία του Σκοτεινού Ιππότη που δεν έχουν γεράσει καλά καθώς δυσκολεύονται πια να μας εντυπωσιάσουν όπως τότε (πόσο μάλλον να μας ψαρώσουν όπως έγινε το 2005 που νομίζαμε ότι οι superhero ταινίες φτάνουν μέχρι Spider-Man του Sam Raimi και X-Men του Bryan Singer σε σκοτεινότητα και σοβαρότητα), αλλά νομίζω πως το μεγαλύτερο πρόβλημα παραμένει η ίδια η αναπαράσταση του Batman/Bruce Wayne, αφού Christian Bale δεν κατάφερε να με πείσει πραγματικά σε καμία από τις δύο πλευρές του χαρακτήρα. Παρόλα αυτά, η δράση παραμένει απολαυστικότατη και ο Liam Neeson είναι φυσικά καταπληκτικός.
Συγνώμη, αλλά αυτός είμαι. Βάλε μου οποιαδήποτε στιγμή να δω το Batman & Robin κι εγώ θα κάτσω εκεί με ευλάβεια επαναλαμβάνοντας όλες τις κακίστες dad-joke ατάκες του Arnold Schwarzenegger ως Mr. Freeze και χαζεύοντας την Poison Ivy της Uma Thurman με την ίδια harder-mommy διάθεση όπως παλιά. Είναι camp, είναι extravaganza, είναι βεβήλωση του χαρακτήρα στα χέρια του Schumacher, έχει bat nipples, έχει bat credit card, έχει χίλια δυο στραβά αλλά είναι τρομερά διασκεδαστικό αν αφεθείς και απλά απολαύσεις τη διαδρομή.
Μπαίνουμε στο top-5, τα πράγματα σοβαρεύουν, και πάμε στην πιο ορθόδοξη ταινία Batman που έχουμε δει. Κακά τα ψέματα, αυτός ήταν ο Batman που μας μεγάλωσε, ο Batman του κλασικού animated series των 90s που βλέπαμε στην τηλεόραση. Το Mask of the Phantasm των Eric Radomski και Bruce Timm, έχοντας το πλεονέκτημα της οπτικής εγγύτητας με τα κόμιξ (πετυχαίνοντας διάνα την ατμόσφαιρα με την οποία είχαμε συνδέσει τη Gotham) και ένα πολύ σφιχτό και αποτελεσματικό σενάριο, αποτελεί χαλαρότατα μια από τις καλύτερες ταινίες του Σκοτεινού Ιππότη. Ας υπογραμμίσουμε επίσης τις εξαίρετες και αγέραστες φωνητικές ερμηνείες των Kevin Conroy και Mark Hamill.
Πρόκειται βεβαίως για την ταινία που, μαζί με το Superman του Richard Donner, γέννησε το σύγχρονο υπερηρωικό σινεμά πείθοντας το Hollywood πως το genre δεν έχει μόνο εμπορική βιωσιμότητα αλλά μπορεί να έχει και καλλιτεχνική αξία. Χρωστάμε πολλά στον Tim Burton λοιπόν, αφού η απόκοσμα παραμυθένια ατμόσφαιρά του Batman δημιούργησε μέσα μας ένα αποτύπωμα που παραμένει σαγηνευτικό από τα νεαρά μας παιδικα χρόνια μέχρι και σήμερα. Και βέβαια, όπως συνέβαινε σε κάθε ταινία Batman (με εξαίρεση την τελευταία), το πιο ενδιαφέρον στοιχείο είναι ο villain. Οπότε, ναι μεν καλός ο Michael Keaton αλλά το κυρίως πιάτο εδώ ήταν ο Jack Nicholson.
Εντάξει, είναι πολύ δύσκολο να αντισταθεί κανείς στην γοητεία αυτής της ταινίας. Το scope του υπερηρωικού genre δεν έμοιαζε ποτέ επικότερο, η προσέγγιση στους υπερηρωικούς μύθους δεν έμοιαζε ποτέ εγκεφαλικότερη, το υπερηρωικό σινεμά δεν έμοιαζε ποτέ κινηματογραφικότερο. Η συνταγή του Christopher Nolan έμοιαζε απλή αλλά το challenge ήταν μεγάλο: η μετατροπή του Batman σε ένα μαξιμαλιστικό σκοτεινό neo-noir crime thriller που χρωστάει περισσότερα στο Heat του Michael Mann παρά στην ίδια την ιστορία του υπερήρωρα. Υπάρχουν κάμποσα στοιχεία της ταινίας που έχουν γεράσει άσχημα κατ’ εμέ, αν δεν ήταν ήδη γερασμένα από τότε. Το The Dark Knight ήταν η ταινία που μετουσίωσε πληρέστερα την ιδέα της σκοτεινότητας για χάρη της σκοτεινότητας χωρίς απαραίτητα να μπορεί να την υποστηρίξει με ένα πραγματικό βάθος, ενώ το ιδεολογικό του περιεχόμενο πήρε την ηθική απολυτότητα του μπατμανικού βιτζιλαντισμού και την πάντρεψε με το πολιτικό κλίμα της εποχής του “πολέμου κατά της τρομοκρατίας” κατά την προεδρεία του George W. Bush στις ΗΠΑ – πράγμα προβληματικό από χίλιες διαφορετικές πλευρές. Παρόλα αυτά, ο Heath Ledger ήταν απίστευτος, τι να λέμε. Όσο κοινότοπο κι αν ακούγεται, ο Joker του απογείωσε την ταινία σε βαθμό που ακόμα και σήμερα καταφέρνει να σου προκαλέσει ένα δέος.
Τα είπαμε αναλυτικά, οπότε δεν θα επεκταθούμε εδώ περισσότερο απ’ όσο χρειάζεται. Διχάστηκα πραγματικά για το αν θεωρώ αυτήν την ταινία καλύτερη από το The Dark Knight, και μπορεί να αλλάξω γνώμη το επόμενο διάστημα, αλλά μετά από δύο προβολές τολμώ να πω πως την τοποθετώ στο νο.2 της λίστας. Ο βασικός λόγος, για να είμαι ειλικρινής, είναι ότι για πρώτη φορά ένιωσα πως το καλύτερο στοιχείο μιας ταινίας Batman είναι ο ίδιος ο Batman. Πρώτη φορά με κέρδισε πραγματικά σαν χαρακτήρας. Κι αυτό, όσο να πεις, μετράει. Βρίσκω πως η δουλειά που έκαναν σε αυτό το επίπεδο ο Matt Reeves κι ο Robert Pattinson είναι εντυπωσιακή, και μπράβο τους. Something in the way. Αυτό μόνο.
Η δεύτερη Batman ταινίες του Tim Burton δεν είναι απλά η καλύτερη ταινία του Σκοτεινού Ιππότη. Αν με ρωτάτε, είναι μία από τις καλύτερες superhero ταινίες ever (κατά πάσα πιθανότητα η καλύτερη, αλλά ας το αφήσουμε εκεί προς το παρόν) και μια από τις καλύτερες genre ταινίες των 90s. Εδώ, ο παραμυθένιος, γοτθικός, παιχνιδιάρικος, σκοτεινός εξπρεσιονισμός του Burton για τον οποίο μιλήσαμε παραπάνω βρίσκει την τελειότερη μορφή του, αφού συνδυάζεται αρμονικά με τις σταθερές θεματικές εμμονές του δημιουργού: την οικογενειακή παθογένεια, την ζωώδη μεταμόρφωση, τον γκροτέσκο ερωτισμό, τα φετίχ κάθε είδους και το νοιάξιμο για όλους τους απόκληρους και τα φρικιά αυτού του κόσμου. Όπως προείπαμε, το πιο δυνατό χαρτί της ταινίας δεν είναι ο Batman του Keaton αλλά η Catwoman της Michelle Pfeifer και φυσικά ο Penguin του Danny DeVito, δύο από τα ομορφότερα και ανθρωπινότερα τέρατα που έχουμε δει ποτέ στο σινεμά του φανταστικού.
Και, πάνω απ’ όλα, το Batman Returns είναι η καλύτερη ταινία Batman γιατί καταλαβαίνει:
