Όταν οι άνθρωποι περιγράφουν ποιος είμαι, αν δεν πουν “Άντι Γουόρχολ, ο ποπ καλλιτέχνης”, λένε “Άντι Γουόρχολ, ο underground κινηματογραφιστής”. . – Άντι Γουόρχολ (1934 – 1987) Το flix.gr μαζί με τη Στέγη Γραμμάτων και τεχνών μας φέρνουν άλλο ένα “Flix it στη Στέγη”, αυτή τη φορά με μια βουτιά διαρκείας στο κινηματογραφικό σύμπαν του Άντι Γουόρχολ: προβολές ταινιών του από κόπιες 16mm κατευθείαν από το ΜοΜΑ της Νέας Υόρκης, αυτοσχέδια screen tests, διαδραστικές συζητήσεις, μουσική από βινύλια, ολονύχτιο πάρτι. «12+ Ώρες με τον Άντι Γουόρχολ» στη Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση Με αφορμή τα 30 χρόνια από το θάνατό του, στις 22 Φεβρουάριου του 1987, το «Flix it στη Στέγη» αφιερώνει 12+ ώρες στο σκηνοθέτη ‘Αντι Γουόρχολ με την προβολή επτά ταινιών του και μια βουτιά διαρκείας στο κινηματογραφικό του σύμπαν. Ξεκινώντας από το απόγευμα του Σαββάτου 4 Φεβρουαρίου και τελειώνοντας το πρωί της Κυριακής 5 Φεβρουαρίου, ο πέμπτος όροφος της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση συναντά το ζωντανό σκηνικό του Factory, με προβολή ταινιών από μηχανές 16mm, αυτοσχέδια screen tests που θα εξασφαλίσουν στον καθένα τα δικά του 15 λεπτά δημοσιότητας, διαδραστικές συζητήσεις για το σινεμά του ‘Αντι Γουόρχολ, μουσική από βινύλια και ολονύχτιο πάρτι με μουσική της εποχής (Βέλβετ Αντεργκράουντ, Λου Ριντ, Νίκο, Τζον Κέιλ, Μπομπ Ντίλαν, Ρόλινγκ Στόουνς, Ντέιβιντ Μπόουι κ.ά.), αλλά και συγκροτήματα και καλλιτέχνες που επηρέασαν η επανάσταση του Factory και το glam rock ‘n’ roll μιας ολόκληρης γενιάς. Σε κόπιες 16mm, κατευθείαν από το The Circulating Film Library του Μουσείου Μοντέρνας Τέχνης (MoMA) της Νέας Υόρκης, οι σούπερ σταρ μιας ολόκληρης εποχής -από την “it girl” του Factory, Έντι Σέτζγουικ, μέχρι τους Βέλβετ Αντεργκράουντ, και από τον ποιητή Τζέραρντ Μαλάνγκα μέχρι τη θρυλική Βίβα- θα αφηγηθούν με το δικό τους τρόπο την ιστορία μιας ατόφιας επαναστατικής ιδέας που ήθελε το Factory να γίνεται το Χόλιγουντ του underground και τον ‘Αντι Γουόρχολ να ενσωματώνει στην υπερπαραγωγική του ιδιοφυία το σινεμά, έτσι όπως δεν το είχε δει κανείς πριν (και μετά) από αυτόν. Το εξάωρο Sleep (η πρώτη ταινία που γύρισε ο Γουόρχολ σε 16mm), το Poor Little Rich Girl (η γνωστότερη ταινία με την Έντι Σέτζγουικ, το κορίτσι που αγάπησε πιο πολύ ο ‘Αντι Γουόρχολ), το Vinyl (το Κουρδιστό Πορτοκάλι του ‘Αντονι Μπέρτζες σε πρώιμη μεταφορά του στο σινεμά), το Kitchen (γυρισμένο εξολοκλήρου στα λίγα τετραγωνικά μιας νεοϋορκέζικης κουζίνας), το The Nude Restaurant (η απάντηση του Γουόρχολ στη μόδα της βιομηχανίας πορνό), το σπάνιο The Life of Juanita Castro (μια πολιτική δήλωση πάνω στο φασισμό) και το The Velvet Underground and Nico (το σημαντικότερο ντοκουμέντο που γύρισε ο ‘Αντι Γουόρχολ για το συγκρότημα), όλες οι ταινίες που θα προβληθούν σε ενιαίο πρόγραμμα στο αφιέρωμα του «Flix it στη Στέγη» αναδεικνύουν με τον καλύτερο τρόπο την ουσία του σινεμά όπως το όρισε ο ‘Αντι Γουόρχολ. Εξίσου συναρπαστικό σήμερα, όπως και τη στιγμή που γεννιόταν, το σινεμά του ‘Αντι Γουόρχολ είναι πρωτίστως ένα σινεμά βαθιά ανθρωποκεντρικό, βασισμένο στην παρατήρηση, την ηδονοβλεψία, τον αυτοσχεδιασμό -τόσο στη δράση όσο και στην κινηματογράφησή της- και, φυσικά, την επανάληψη. Σε απόλυτη συνέπεια με το ποπ της τέχνης του, ο ‘Αντι Γουόρχολ επιμηκύνει το χρόνο, παίζει με την έννοια της «ανίας», αρνείται ότι ο σκηνοθέτης πρέπει να βρίσκεται συνεχώς πίσω από την κάμερα και σπρώχνει τα όρια του mainstream, απλώς και μόνο για να επαληθεύσει τη φιλοσοφία του, που ήθελε τις ταινίες του να προβάλλονται διαρκώς μέσα στο Factory, ή και έξω από αυτό, χωρίς απαραίτητα κάποιος να τις βλέπει: «Φοβάμαι πως αν κοιτάξεις ένα πράγμα για πολλή ώρα, χάνει όλο το του νόημα». ΟΙ ΤΑΙΝΙΕΣ ΤΟΥ ΑΦΙΕΡΩΜΑΤΟΣ Poor Little Rich Girl, 1965, Ασπρόμαυρο, 66′ To «Poor Little Rich Girl» – με τίτλο αναφορά στην ομώνυμη ταινία από το 1936 με τη Σίρλεϊ Τεμπλ που λάτρευε ως παιδί ο Άντι Γουόρχολ – ήταν αρχικά μέρος μιας σειράς ταινιών με πρωταγωνίστρια τo θρυλικό «it girl» του Factory, Έντι Σέτζγουικ, που με τον γενικό τίτλο «The Poor Little Rich Girl Saga» θα περιλάμβανε ακόμη τα «Restaurant», «Face» και «Afternoon». Πιο διάσημο από τα τέσσερα, το «Poor Little Rich Girl» γυρίστηκε στο διαμέρισμα της νεαρής μούσας του Άντι Γουόρχολ στη Νέα Υόρκη με τον ποιητή και σούπερσταρ του Factory Τζέραρντ Μαλάνγκα και τον Άντι Γουόρχολ να γυρίζουν ο καθένας από μια μπομπίνα 16mm με την Εντι να ξυπνάει, να παραγγέλνει καφέ και πορτοκαλάδα, να καπνίζει κάνοντας τις ασκήσεις της, να παίρνει χάπια και να μακιγιάρεται στην απόλυτη σιωπή, με μοναδικό soundtrack ένα δίσκο των Everly Brothers, να μιλάει στο τηλέφωνο, να περπατάει στο δωμάτιό της, να δείχνει τα ρούχα της, να περιγράφει πως ξόδεψε όλη της την περιουσία μέσα σε έξι μήνες, να μιλάει με έναν άντρα που δεν τον βλέπουμε ποτέ on camera. Οταν τα φιλμ τυπώθηκαν, όλο το γύρισμα ήταν φλου εξαιτίας ενός προβλήματος με τους φακούς. Ετσι ο Άντι Γουόρχολ ξαναγύρισε δύο μονοπλάνα και τα πρόσθεσε στην πρώτη μπομπίνα, την οποία και θεώρησε απόλυτα φυσικό να αφήσει τελείως φλου. Αναδεικνύοντας με αυτόν τον τρόπο τη φιλοσοφία του για ένα σινεμά που αρνείται με άποψη να ακολουθήσει τους κανόνες, που αναδύει ομορφιά ακόμη και όταν δεν δείχνει τίποτα, που αποθεώνει την απόλυτη “Youthquaker” (όπως ονόμασε τη Σέτζγουικ η Vogue) μιας ολόκληρης γενιάς και που αποτυπώνει με τον πιο νεταρισμένο τρόπο την απαρχή μιας νέας μοντέρνας ποπ εποχής. The Life of Juanita Castro, 1965, Ασπρόμαυρο, 66′ Οταν ο Άντι Γουόρχολ γνώρισε τον Γουάλντο Ντιάζ-Μπάλαρτ, η αδερφή του οποίου είχε παντρευτεί τον Φιντέλ Κάστρο πριν αυτός γίνει ηγέτης της Επανάστασης, η συζήτηση γύρω από ένα τραπέζι στο δυτικό Village έφτασε αναπόφευκτα στο μίσος του καθεστώτος για τους ομοφυλόφιλους, τα βασανιστήρια, τους εξόριστους καλλιτέχνες και τις θυελλώδεις σχέσεις του Κάστρο με τα αδέρφια του, ειδικότερα τη Χουανίτα Κάστρο. Η τελευταία είχε αντιταχθεί φανερά στις πρακτικές του αδερφού της, λέγεται – όπως αποκαλύφθηκε στη συνέχεια – ότι συνεργάστηκε με τη CIA για να φυγαδεύει όσους ήθελαν να ξεφύγουν από την Κούβα, μέχρι που και η ίδια έφτασε στην Αμερική. Ο Άντι Γουόρχολ γοητεύτηκε τόσο από την ιστορία της που αποφάσισε να κάνει τη ζωή της ταινία. Και το έκανε, φυσικά, με τον δικό του τρόπο. Βάζοντας γυναίκες να παίξουν όλους τους αντρικούς ρόλους (τον Φιντέλ και τον Ραούλ Κάστρο, αλλά και τον Τσε Γκεβάρα) και δίνοντας οδηγίες στους σούπερσταρ του να κοιτάζουν την κάμερα, αλλά αυτός τους τραβούσε με άλλη κάμερα απ’ όπου και προέκυψαν οι τελικές λήψεις της ταινίας. Ο αναπόφευκτός αυτοσχεδιασμός, που εξαντλείται στο ότι ο θεατρικός συγγραφέας και μόνιμος συνεργάτης του Γουόρχολ στα σενάρια, Ρόναλντ Τάβελ, διαβάζει τα λόγια στους σταρ που τα επαναλαμβάνουν και η camp σάτιρα, ανυψώνονται εδώ σε ένα σχεδόν ισοπεδωτικό μανιφέστο κατά του φασισμού και της κάθε μορφής λογοκρισίας. Ταυτόχρονα και κατά όλων των συμβάσεων που θα ήθελαν μια βιογραφία φτιαγμένη με προσήλωση στην λεπτομέρεια της αναπαράστασης εποχής και των πραγματικών γεγονότων και όχι παραδομένη στην απόλυτη αναρχία. The Nude Restaurant, 1967, Έγχρωμο, 100′ Η απάντηση του Άντι Γουόρχολ στην επέλαση του πορνό στα τέλη των 60s διαδραματίζεται σε ένα εστιατόριο, όπου θαμώνες και εργαζόμενοι – όλοι άντρες εκτός από μια γυναίκα – φοράνε στρινγκ ή είναι τελείως γυμνοί. Και αυτό είναι όλο το «σεξ» που μπορεί να βρει κανείς στα 100 περίπου λεπτά που διαρκεί το «The Nude Restaurant». Βρισκόμαστε στο 1967 και είναι στη μόδα να μιλάς κατά του Ρίτσαρντ Νίξον και να καταδικάζεις τον πόλεμο στο Βιετνάμ (θα το κάνει ο θρυλικός Τέιλορ Μιντ με έναν υποτιθέμενο φαντάρο που τον υποδύεται ο Τζούλιαν Μπάροους), αλλά η Viva – η σούπερ σταρ των σούπερ σταρ του Factory – έχει πιο σοβαρά θέματα με τα οποία θέλει να ασχοληθεί και πολύ χρόνο στην κάμερα να τα αναλύσει: την καθολική της ανατροφή, την πραγματικά αξέχαστη εμπειρία της με έναν ακόλαστο ιερέα, το καυτό θέμα της παρθενιάς. Ενα απολαυστικό παραλήρημα – που διακόπτεται από τη χρήση στροβοσκοπικών φωτών που ενοχλούν τόσο τη Viva ώστε να γυρίσει στην κάμερα και να ζητήσει «διάλειμμα» – το οποίο ο Γουόρχολ απολαμβάνει με πρωτοφανή αθωότητα, παραδίδοντας ένα ακαριαίο χτύπημα μάθημα πάνω στην σοβαροφάνεια και την πραγματικά πολιτική διάσταση του σινεμά. Vinyl, 1965, Ασπρόμαυρο, 66′ Ο Άντι Γουόρχολ αποπειράται την πρώτη μεταφορά στο σινεμά του βιβλίου του Άντονι Μπέρτζες «Το Κουρδιστό Πορτοκάλι», τα δικαιώματα του οποίου είχε αποκτήσει μόλις για 3000 δολάρια. Σε διασκευή του μόνιμου συνεργάτη του, Ρόναλντ Τάβελ, το «Vinyl» απλώνεται με όρους off-off-off broadway πάνω στους πάντα έτοιμους για αυτοσχεδιασμό σούπερσταρς του Factory (εδώ και η πρώτη μη ομιλούσα εμφάνιση της Έντι Σέτζγουικ) με τον ποιητή Τζέραρντ Μαλάνγκα στο ρόλο του αρχηγού της συμμορίας Βίκτορ (και όχι Αλεξ), λάτρη της μαύρης μουσικής (και όχι του Μπετόβεν) στο απόλυτο κοινωνικοπολιτικό σχόλιο του Αντι Γουόρχολ για την generation X, πολύ πριν ακόμη αυτή υπάρξει ως έννοια. Με την κάμερα ακίνητη – εκτός από το πρώτο διάσημο πλάνο close up στο πρόσωπο του πρωταγωνιστή του, ο Άντι Γουόρχολ μετατρέπει το κείμενο του Μπέρτζες σε ένα pulp αφήγημα όπου το να είσαι νέος σημαίνει ότι είσαι εγκλωβισμένος μέσα στον περιορισμένο χώρο που ορίζει η κάμερα, ότι κοιτάς τη βία να διαδραματίζεται πάντα off screen και ότι το «Nowhere to Hide» των Martha & The Vandellas είναι το ιδανικό soundtrack ενός S&M ντελιρίου. Πίσω από ένα jukebox στο οποίο μπερδεύονται ανάμεσα σε βασανιστήρια και κενούς χρόνους, οι Isley Brothers και οι Rolling Stones με τους Kinks, το «Vinyl» συστήνει μαζί και τους πρώτους πανκ – της ζωής και του σινεμά. The Velvet Underground and Nico, 1966, Ασπρόμαυρο, 67′ Το πιο διάσημο φιλμ που γύρισε ποτέ ο Αντι Γουόρχολ για τους Velvet Underground, το συγκρότημα που γεννήθηκε και «πέθανε» (μέσα) στο Factory, δεν είναι παρά μια πρόβα – αυτοσχεδιασμός από την κόλαση που συνέβη τον Ιανουάριο του 1966. O Λου Ριντ και ο Στέρλινγκ Μόρισον παίζουν τις ηλεκτρικές τους κιθάρες, η Μόριν Τάκερ παίζει ντραμς, ο Τζον Κέιλ παίζει ηλεκτρική βιόλα και η Νίκο χτυπάει ρυθμικά μια μαράκα πάνω σε ένα ντέφι, την ίδια στιγμή που στα πόδια της παίζει ο γιος της, Άρι. Η πρόβα θα διακοπεί από την Αστυνομία της Νέας Υόρκης, μετά από υποτιθέμενα παράπονα για υπερβολικό θόρυβο, με την εικόνα να ανοίγει για να αποκαλύψει ένα από τα λίγα καταγεγραμμένα γενικά του Factory, αλλά και τον ίδιο τον Άντι Γουόρχολ μπροστά από την κάμερα. Το «The Velvet Underground and Nico» προοριζόταν να παίζει κατά τη διάρκεια του sound check πριν τις συναυλίες του συγκροτήματος, αλλά τελικά θα έμενε στην ιστορία ως ένας ακόμη και σήμερα τολμηρός πειραματισμός πάνω στον ήχο, την εικόνα και το ίδιο το rock ‘n’ roll – ένα πρώιμο βιντεο κλιπ φτιαγμένο για να σε υπνωτίσει ή να σε κρατήσει ξύπνιο με την ίδια ακριβώς ένταση την ίδια ακριβώς στιγμή. Sleep, 1963, Ασπρόμαυρο, Βωβό, 321′ Το «Sleep» δεν είναι τίποτα περισσότερο αλλά και τίποτα λιγότερο από τον ποιητή και περφόρμερ Τζον Τζιόρνο, φίλο και εραστή εκείνη την εποχή του Άντι Γουόρχολ, να κοιμάται για 5 ώρες και 20 λεπτά. Αυτή ήταν η πρώτη ταινία που γύρισε ποτέ ο Γουόρχολ σε 16mm και η πρώτη του προσπάθεια να κάνει ένα «αντί-φιλμ», σινεμά παρατήρησης, δηλαδή, στο οποίο μια στατική κάμερα παρατηρεί ένα αντικείμενο για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα – θα ακολουθούσε το «Empire» με διάρκεια οκτώ ωρών. Το «Sleep», μια άσκηση ηδονοβλεψίας και μια από τις πιο διάσημες σπουδές πάνω στο «άγνωστο» μιας τόσο οικείας ανθρώπινης κατάστασης όσο αυτή του ύπνου, παρουσιάστηκε πρώτη φορά στις 17 Ιανουαρίου του 1964 από τον Γιόνας Μέκας στο Gramercy Arts Theater σε μια προβολή που προοριζόταν να συγκεντρώσει χρήματα για την ενίσχυση του The Film-Maker’s Cooperative, την ομάδα των avant-garde κινηματογραφιστών της εποχής. Από τα 9 άτομα που παραβρέθηκαν στη πρεμιέρα της ταινίας, τα δύο έφυγαν την πρώτη ώρα του. Το «Sleep» όμως δεν άργησε να γίνει ο πρώτος μεγάλος underground θρύλος της φιλμογραφίας του Άντι Γουόρχολ, ένα κυριολεκτικά… διαρκές debate πάνω στην ανία, την εσωτερική περιπέτεια, την εισβολή της κάμερας στην πραγματικότητα με τον ίδιο τρόπο που αυτή διακόπτεται από ένα όνειρο, μια ερωτική φαντασίωση, μια ανεπαίσθητη κίνηση του ανθρώπινου σώματος. Πρόγραμμα προβολών Σάββατο 4 Φεβρουαρίου 16:00 Poor Little Rich Girl (66 λεπτά) 17:30 Κάν’ το σαν τον Άντι Γουόρχολ – Ανοιχτή Συζήτηση* (60 λεπτά) 19:00 The Life of Juanita Castro (66 λεπτά) 20:30 Kitchen (70 λεπτά) 22:00 The Nude Restaurant (100 λεπτά) Κυριακή 5 Φεβρουαρίου 00:00 Vinyl (70 λεπτά) 00:30 Πάρτι (στο φουαγιέ του 5ου ορόφου) 01:30 The Velvet Underground and Nico (67 λεπτά) 02:30 Sleep (321 λεπτά) Προβολές: Μικρή Σκηνή Παράλληλες δράσεις: φουαγιέ 5ου ορόφου Συντελεστές Διοργάνωση: Στέγη Ιδρύματος Ωνάση, Flix.gr Εισιτήρια Εισιτήριο ανά ταινία: 2 €* Πάσο ημέρας (περιορισμένος αριθμός): 7 € *στην ενιαία τιμή περιλαμβάνονται το γενικό κοινό, οι φίλοι, οι κατηγορίες που δικαιούνται μειωμένο, οι κάτοχοι κάρτας ανεργίας, ΑΜΕΑ & συνοδός ΑΜΕΑ, εισιτήρια παρέας Το πάρτι & οι δράσεις στο φουαγιέ του 5ου ορόφου θα έχουν ελεύθερη είσοδο χωρίς δελτία Η προβολή της ταινίας Sleep θα είναι με δωρεάν δελτία εισόδου Η συζήτηση στη Μικρή Σκηνή θα γίνει με δωρεάν δελτία εισόδου
