Η λέξεις θαυμασμός, δέος και ευγνωμοσύνη είναι μικρές, φίλες και φίλοι, για να εκφράσουν τα συναισθήματά μας προς τον άνθρωπο που συνεχίζει να χαρίζει ανιδιοτελώς και απλόχερα την έρευνά του γύρω από τις βιβλιοφιλικές αναφορές σε σειρές της παλιάς ελληνικής τηλεόρασης. Αφού το έκανε μια φορά με το Κωνσταντίνου και Ελένης νωρίτερα μέσα στη χρονιά, τώρα εκπόνησε αντίστοιχη έρευνα για όλα τα βιβλία που αναφέρονται και εμφανίζονται στους Δύο Ξένους. Ο εν λόγω μύστης του έργου των Ρώμα/Χατζησοφιά και Ρήγα/Αποστόλου δημοσίευσε τα ευρήματα της έρευνάς του στο γκρουπ του ΒΙΝΤΕΟ ΚΛΑΜΠ, αποδεκνύοντας ξανά πως το μεράκι πάντα δίνει το καλύτερο content. Δείτε το post από το γκρουπ εδώ, αλλιώς διαβάστε αναλυτικά παρακάτω την επική reading list που θα έπρεπε να ντροπιάσει και να οδηγήσει σε self-delete όλα ανεξαιρέτως τα accounts του ελληνικού Bookstagram: Όταν είχα δημοσιεύσει τη λίστα των βιβλίων για το Κωνσταντίνου και Ελένης, πολλά άτομα με προέτρεψαν να καταλογογραφήσω μια αντίστοιχη λίστα για τους Δύο Ξένους. Με αυτό το ποστ, λοιπόν, σας παρουσιάζω αυτή την λίστα, για τον α’ κύκλο της σειράς. Θα επανέλθω σε κάποιο διάστημα με τον δεύτερο κύκλο, καθώς και με μια ποιοτική και ποσοτική αποτίμηση των βιβλιοφιλικών αναφορών των δυο σειρών. Ευελπιστώ μάλιστα ως τότε να είμαι σε θέση να σας ανακοινώσω και την ολοκλήρωση/έκδοση της σχετικής μελέτης που ξεκίνησα να συγγράφω για το θέμα της διακειμενικότητας στην ελληνική TV. Αναλυτικά η λίστα: Επεισοδιο 1 Αντιγόνη, Σοφοκλής Οιδίπους Τύραννος, Σοφοκλής Άσμα Ασμάτων, Παλαιά Διαθήκη, σε μετάφραση Γιώργου Σεφέρη. Το ιδιο το κείμενο (Song of Songs ή Song of Solomon) αποδίδεται στον Σολομώντα Άξιον εστι, Οδυσσέας Ελύτης Ιλιάδα, Όμηρος Επεισόδιο 2 Αντιγόνη, Σοφοκλής Μαντάμ Μπάτερφλαϊ, σε λιμπρέτο των Λουίτζι Ίλικα και Τζουζέπε Τζακόζα. (η μουσική φυσικα του υπέροχου Πουτσίνι) Επεισοδιο 4 Η εύθυμη χηρα, οπερέτα σε λιμπρέτο των Βικτόρ Λεόν και Λέο Στάιν Ο Άγγλος Ασθενής, Μάικλ Ονταάτζε Θέλμα και Λουίζ (novelization), Callie Khouri Ο Ηλίθιος, Ντοστογιέφσκι (αναφορά που αντιβαίνει στον χαρακτήρα του Ηλιθιου, αφού ο Λάμπης ουδεμία σχέση έχει με τον πρίγκιπα Μισκιν) Αντιγόνη, Σοφοκλής Στο συγκεκριμένο επεισόδιο γίνεται αναφορά στον Ιονέσκο ( “κι ύστερα σου λένε, ο Ιονέσκο έγραφε του παραλόγου”), θιασώτη του θεάτρου του παραλόγου. Παρόλο που δεν γίνεται ευθεία αναφορά σε συγκεκριμένο θεατρικό του θεωρώ πως είναι βάσιμο να θεωρηθεί παραπομπή σε έργο του που έχει μια μορφή της έννοιας του παραλόγου στον τίτλο, όπως πχ The Irresistible Rise of Irrationality. Επεισόδιο 5 Αντιγόνη, Σοφοκλής Λυσιστράτη, Αριστοφανης Ιφιγένεια εν ταυροις Ορέστης, Ευριπίδης Επεισόδιο 6 Αντιγόνη, Σοφοκλής Αποφθέγματα, Πλούταρχος The twilight zone, Rod Sterling Βασικό Ένστικτο, Ρίτσαρντ Όσμπορν Το τραγούδι του Αθανάσιου Διάκου, Δημοτικό Όλη η δόξα, όλη η χάρη, Εμβατήριο Αντιγόνη Σοφοκλής (έκδοση απο τα Κλασικά Εικονογραφημένα) Επεισόδιο 7 Κοκκινοσκουφίτσα, Σαρλ Περώ Αντιγόνη, Σοφοκλής Ο Παπαφλέσσας και το Μανιάκι (μιας και κάνει αναφορά η Ντενυ στον Παπαφλέσσα και τη συγκεκριμένη μάχη, μπορούμε να υποθέσουμε ότι υπάρχει συσχέτιση με το τότε πρόσφατα εκδοθέν βιβλίο) Το ελιξίριο του έρωτα, Γκαετάνο Ντονισσετι ( Ο Κωνσταντίνος ακούει το Una Furtiva Lagrima από την δεύτερη πράξη, σκηνή όγδοη της συγκεκριμένης όπερας) Χάιντι, Johanna Spyri Λυσιστράτη, Αριστοφάνης Επεισοδιο 8 Ιππόλυτος, Ευριπίδης Το μικρό σπίτι στο λιβάδι, Λόρα Ίνγκαλς Ουάιλντερ Άμλετ, Σαίξπηρ Ρωμαίος και Ιουλιέτα, Σαίξπηρ Η ιστορία του Θεάτρου, Φίλις Χάρτνολ Μαρία Στιούαρτ, Φρίντριχ Σίλλερ Θεία Λειτουργία, Αγίου Ιωαννη Χρυσοστόμου Κάνουμε θέατρο για την ψυχή μας, Κάρολος Κουν Επεισοδιο 9 Sweet Charity, Nill Simon (ακούγεται η εισαγωγή από το Hey Big Spender από το ομώνυμο μιουζικαλ το οποιο βασίζεται στο βιβλίο) Η ιστορία του Θεάτρου,Φίλις Χάρτνολ Γένεσης, Παλαιά Διαθήκη Θησαυρός 10.000 γνωμικών και αποφθεγμάτων Αινειάδα, Βιργίλιος Επιτάφιος του Περικλή, Θουκυδίδης Μενέξενος, Πλάτωνας Λεωφορείο ο Πόθος, Τένεσυ Ουίλιαμς Ο εραστής της Λαίδης Τσάτερλυ, Ντ. Χ.Λωρενς Ιλιάδα, Όμηρος Στην φωλιά του κούκου, Ken Kesey Οι αδερφές Μπροντέ Η αβάσταχτη ελαφρότητα του είναι, Μίλαν Κούντερα Θα φτύσω στους τάφους σας, Vian Boris Μπεν Χουρ, Λιού Ουάλλας Αντιγόνη, Σοφοκλής Επεισοδιο 10 Η ιστορία του Θεάτρου, Φίλις Χάρτνολ Άμλετ, Σαίξπηρ Εκατό χρόνια Μοναξιάς, Γκάμπριελ Μαρία Μαρκές Λωξάντρα, Μαρία Ιορδανίδου Αντιγόνη, Σοφοκλής Μάκβεθ, Σαίξπηρ Λεωφορείο ο Πόθος, Τένεσυ Ουίλιαμς Για το “Όταν σας δει κάποιος σας ερωτεύεται, όταν σας ερωτευτεί πού μπορεί να σας δει” γράφω αναλυτικά στο επόμενο επεισόδιο. Επεισοδιο 11 Α’ προς Κορινθίους, Απόστολος Παύλος Ο Ηλίθιος, Ντοστογιέφσκι Αντιγόνη, Σοφοκλής Γένεσης, Παλαιά Διαθήκη Οιδίπους επί Κολωνώ, Σοφοκλής Ιφιγένεια εν ταύροις, Ευριπίδης Μήδεια, Ευριπίδης Λεξικό του έξυπνου λογου: εμφυολογήματα διάσημων ανδρών Η πρώτη ρήση που διαβάζει η Μαρίνα από το βιβλίο αποδίδεται στον Βολταίρο και ανευρίσκεται στο έργο του Καντίντ. Η δεύτερη ρήση είναι του Μπερνάρ Ράσελ, ωστόσο δεν εμπεριέχεται σε κάποιο έργο του. Η τρίτη ρήση που διαβάζει η Μαρίνα και αποτελεί και το σημείωμα που άφησε στον Μαρκορά είναι από την περσική ποιητικη συλλογή Diwan-e Shams-e Tabrizi του Τζελαλεντίν Ρουμί. Επεισοδιο 12 Θεογονία, Ησίοδος Προμηθέας Δεσμώτης, Αισχύλος (αναφέρω αυτά τα δύο έργα γιατί είναι οι δύο κυρίες πηγες για την αφήγηση του Προμηθέα που αναφέρει η Μαρίνα στον Τόλη) Μένιππος ή νεκρομαντεία, Λουκιανός Καρμεν, Μεριμέ Ο Κουρέας της Σεβίλλης, Πιερ-Ωγκυστέν Καρόν ντε Μπωμαρσαί Το ημέρωμα της στρίγγλας, Σαίξπηρ Επεισοδιο 14 Εκκλησιάζουσες, Αριστοφάνης Αντιγόνη, Σοφοκλής Τρωάδες, Ευριπίδης Επεισοδιο 15 20.000 λεύγες κάτω από την θάλασσα, Ιούλιος Βερν Οιδίπους Τύραννος, Σοφοκλής Επεισοδιο 16 Η Στεφανία στο αναμορφωτήριο, Νέλλη Θεοδώρου Επεισοδιο 17 Ριχάρδος ο Γ’, Σαίξπηρ Άννα Καρένινα, Τολστόι Οιδίπους επί Κολωνώ, Σοφοκλής Αντιγόνη, Σοφοκλής Λασκαρίνα Μπουμπουλίνα, Τάκης Λάππας Μήδεια, Ευριπίδης Ο δωδεκάλογος του Γύφτου, Κωστής Παλαμάς Η καλύβα του μπάρμπα Θωμά, Χάριετ Μπίστερ Στόου Επεισοδιο 18 Επτά επί Θήβας, Αισχύλος Η καταγωγή των Ειδών, Δαρβίνος Γορίλες στην ομίχλη, Ντάϊαν Φόσεϊ Αιγαίο η θάλασσα του πολέμου, Αθανάσιος Στρίγας Ο πρωτάρης, Charles Webb Στα μονοπάτια του πολέμου, Ζάχος Χατζηφωτίου Αρχιπέλαγος Γκούλαγκ, Αλεξάντρ Σολζενίτσιν Φωνάζει ο Κλέφτης, Δημήτρης Ψαθάς Τα νεύρα μου, τα χάπια μου κι ένα ταξί να φύγω, Θεατρική Επιθεώρηση Ο φυγάς, Πίτερ Κουέντιν Τα πουλιά πεθαίνουν τραγουδώντας, Κολίν Μακάλοου Φωτιές, Marguerite Yourcenar Επεισοδιο 19 Λυσιστράτη, Αριστοφανης Η Ισπανική άνευ διδασκάλου (εκδόσεις Αστήρ) Άμλετ, Σαίξπηρ Μάκβεθ, Σαίξπηρ Αντιγόνη, Σοφοκλής Επεισοδιο 20 Ρωμαίος και Ιουλιέτα, Σαίξπηρ Κήνσορες και Θεράποντες (Apocalypse Postponed), Ουμπέρτο Έκο (από αυτές τις εργασιες του Εκο προέρχεται το συμπέρασμα του Φώτη για την ερμηνεία της Μαρίνας) West side story, Irving Shulman (Novelization. To τραγούδι που ακούγεται όσο ο Κωνσταντίνος περιμένει τη Μαρίνα στη σχολή είναι το Tonight, από το μιουζικαλ West Side Story, το οποιο αξίζει να σημειωθεί πως είναι μια σύγχρονη σαιξπηρικη αλληγορία και έχει σαφή στοιχεία από το Ρωμαίος και Ιουλιέτα που μάς απασχολεί σε όλο το 20ό επεισόδιο) Αντιγόνη, Σοφοκλής Άμλετ, Σαίξπηρ Επεισοδιο 21 Ρωμαίος και Ιουλιέτα, Σαίξπη (μετάφραση του Μπελιέ) Τσάι στη Σαχάρα, Paul Bowles Μαντάμ Σουσού, Δημήτρης Ψαθάς Η ιστορία μιας μοναχής, Κάθριν Χιούλμ Επεισοδιο 22 Ρωμαίος και Ιουλιέτα, Σαίξπηρ Επεισοδιο 23 Η συγγραφέας Ντετέκτιβ, Jessica Fletcher, Donald Bain The taxi driver, Richard Elman (novelization της ομώνυμης ταινίας από την οποία προέρχεται η ατάκα που λέει η Φλώρα όταν την αποκαλεί “αγαπούλα ” Ο Κωνσταντίνος: Are you talking to me?) Κάρμεν, Προσπερ Μεριμέ Ερωτική Αρμονία, Συλλογικό Ρωμαίος και Ιουλιέτα, Σαίξπηρ Επεισοδιο 24 Αντιγόνη, Σοφοκλης Επεισοδιο 25 Τα απομεινάρια μιας μέρας, Καζούο Ισιγκούρο Τρωάδες, Ευριπίδης Θεσμοφοριάζουσες, Αριστοφάνης Σικάγο, John Kander, Fred Ebb, and Bob Fosse (οι οποίοι βάσισαν το μιούζικαλ στο ομώνυμο θεατρικο έργο της Maurine Dallas Watkins, που το συνέγραψε το 1926) Miss Saigon, Αλαίν Μπουμπλίλ και Κλοντ-Μισέλ Σόνμπεργκ Ένας ιδανικός σύζυγος, Όσκαρ Ουάιλντ Αντώνιος και Κλεοπάτρα, Σαίξπηρ Επεισοδιο 26 Αντιγόνη, Σοφοκλής Πυγμαλίων, Τζώρτζ Μπέρναρντ Σω Ρωμαίος και Ιουλιέτα, Σαίξπηρ Το βαθύ Λαρύγγι, Ξαβιέρα Χολάντερ Πολυάννα, Έλινορ Πόρτερ Μαντάμ Μποβαρύ, Φλωμπέρ (η ταινία Η κόρη του Ράιαν που παρακολουθούν ο Κωνσταντίνος και η Μαρίνα αποτελεί μια σεναριακή διασκευή του μυθιστορήματος του Φλωμπέρ) Tιτανικός, novelization από τον ίδιο τον Τζέιμς Κάμερον. Η ταινία επίσης αντλεί πολλά στοιχεία και λεπτομέρειες από τι βιβλιο A night to remember, του Walter Lord Peer Gynt, Χένρικ Ίψεν ( η αναφορά σε πρόλογο του Ίψεν για το ανέβασμα του έργου στο ραδιοφώνου είναι μάλλον αναχρονισμος αφού δεν υπήρχε η συγκεκριμένη τεχνολογία όσο ζούσε ο Ίψεν. Ισως οι σεναριογραφοι είχαν κάποιον άλλο συγγραφέα στο μυαλό τους) Το μονόγραμμα, Οδυσσέας Ελύτης Σ’αγαπω, Μυρτιώτισσα (Θεώνη Δρακοπούλου) Οθέλος, Σαίξπηρ Ρωμαίος και Ιουλιέτα, Σαίξπηρ Αντώνιος και Κλεοπάτρα, Σαίξπηρ Έγκλημα και Τιμωρία, Ντοστογιέφσκι Στο επεισόδιο αναφέρεται ο Τολστόι χωρίς να γίνεται κάποια μνεία σε συγκεκριμένο έργο του. Θεωρώ πως στο σενάριο του επεισοδίου ταιριάζει αρκετά η Άννα Καρένινα Επεισοδιο 28 Αντιγόνη, Σοφοκλής Μεσάνυχτα στον κήπο του καλού και του κακού, John Berendt Ιούλιος Καίσαρας, Σαίξπηρ Όσκαρ Ουάιλντ Annie, Τόμας Μίχαν Ψίθυροι καρδιάς, Σταύρος Αβδούλος Ο Αλχημιστής, Πάολο Κοέλιο Εισαγωγή στην ψυχολογία Α’τόμος, Hayes Nicky Το σεξ για πρωταρηδες, Wesheimer Ruth Ονειροκρίτης Η δική μου Αίγυπτος, Ναγκίμη Μαχφούζ Ηλέκτρα, Ευριπίδης Η μελαγχολική δημοκρατία, Bruckner Pascal Η αγάπη άργησε μια μέρα, Λίλη Ζωγράφου Αστρολογία, Θεοδώρα Ντάκου Νταϊάνα, Πριγκίπισσα της Ουαλίας, Τιμ Γκρέϊαμ Δοκίμια για τον ατομικισμό, Louis Dumont Στο τέλος μιλάει το πανί, Ιάσων Τριανταφυλλίδης Awaken the Giant Within and Unlimited Power, Tony Robins (σε αυτον αποδίδεται το απόφθεγμα που λέει η Μαρίνα στον Τόλη, η γνώση σου δίνει το δικαίωμα της επιλογής) Επεισοδιο 29 Το μονόγραμμα, Οδυσσέας Ελύτης Ορέστης, Ευριπίδης Θεία Λένα, Αντιγόνη Μεταξά
