Κάθε άνθρωπος που έχει περάσει απ’ το λύκειο, θα έχει συναντήσει κάποια στιγμή στη ζωή του την (βαρετή) επιστήμη της στατιστικής. Σε κάθε σχολείο της Ελλάδας, δημόσιο ή ιδιωτικό, η εισαγωγή γίνεται με το εξής ιστορικό παράδειγμα, ίδιο και απαράλλακτο: Κάποτε έγινε μία τηλεφωνική δημοσκόπηση στις ΗΠΑ, με μεγάλο αριθμό συμμετεχόντων, για την πρόθεση ψήφου στις προεδρικές εκλογές. Οι δημοσκοπήσεις προέβλεψαν ότι θα κερδίσει με διαφορά ο συντηρητικος υποψήφιος. Γίνονται οι εκλογές και κερδίζει με διαφορά ο δημοκρατικός. Τι φταίει; Ότι την εποχή που έγινε η δημοσκόπηση, τηλέφωνο είχαν μόνο το ανώτερα οικονομικά στρώματα, που είναι λογικό να τείνουν προς τους συντηρητικούς. Το παραπάνω παράδειγμα θέλει να δείξει ότι σε μία στατιστική έρευνα έχει πολύ μεγάλη σημασία η επιλογή του δείγματος για την εγκυρότητα της έρευνας. Και φυσικά, όταν μιλάμε για την εποχή του διαδικτύου, τα πράγματα γίνονται ακόμα πιο περίπλοκα, αν και στην περίπτωση της πρόσφατης “έρευνας” (ο θεός να την κάνει) της Ζούγκλας, υπάρχουν τόσο εξώφθαλμα λάθη που είναι αδιανόητο το γεγονός ότι θα μπορούσε κάποιος υπεύθυνος να εγκρίνει τη διεξαγωγή και δημοσίευσή της. Στην “έρευνα” αυτή, συμμετείχαν 946 εγγεγραμμένοι χρήστες του Zougla.gr, σύμφωνα με τις απαντήσεις των οποίων, η χρυσή αβγή είναι δεύτερο κόμμα, αλλά το ΠΑΣΟΚ και η ΔΗΜΑΡ πρέπει να συνεργαστούν με άλλες κεντροαριστερές δυνάμεις, το αντιρατσιστικό νομοσχέδιο να ψηφιστεί ενώ καταλληλότερος για πρωθυπουργός είναι ο ομηρικός “Κανένας” με 42,1 %. Πέρα από την (υπό κανονικές συνθήκες προφανή) αστοχία του δείγματος δηλαδή, κανείς απ’ αυτούς που διεξήγαγαν την έρευνα δεν προβληματίστηκε για τις αλλοπρόσαλλες και αντιφατικές απαντήσεις. Λίγο καιρό μετά τις εκλογές, είχε εμφανιστεί online άλλη μία ανοιχτή δημοσκόπηση, σε ένα μπλογκ που είναι αδύνατο να βρεθεί, την οποία τα χάπατα της ακροδεξιάς περιέφεραν από το ένα σχόλιο του youtube στο άλλο κραυγάζοντας με ανορθόγραφα κεφαλαία. Η δημοσκόπηση φαίνεται να έγινε σε κάποιο μυστικό μπουντρούμι όπου διεξάγεται ακόμα ο παλιός καλός εμφύλιος, καθώς οι απαντήσεις “Χρυσή Αυγή” και “ΚΚΕ” στην ερώτηση “τι θα ψηφίσετε σε επόμενες εκλογές;” έπαιρναν αθροιστικά ένα ποσοστό της τάξης του 60-70%, ενώ όλα τα άλλα κόμματα μαζί είχαν σύνολο ένα 10%. Αυτή είναι η εγκυρότητα των δημοσκοπήσεων του ίντερνετ, αλλά δεν σταματάει εκεί. Στην περίπτωση της ζούγκλας, τα ατοπήματα είναι πολλά και προφανή. Αρχικά, το δείγμα των 946 είναι εξωφρενικά μικρό για να χωρέσει μία κατάσταση υπερδιάσπασης των μεγάλων δυνάμεων της Αριστεράς και της Δεξιάς, αλλά και επιρρεπές σε συντονισμένες μαζικές συμμετοχές οπαδών κάποιας άποψης. Όταν πρόσφατα κάναμε μία δημοσκόπηση για το φλέγον ζήτημα των αγγλόφωνων τηλεοπτικών σειρών (!), οι οπαδοί του Sons of Anarchy και του Vampire Diaries, συντονίστηκαν μέσα από διαδικτυακά fan club των σειρών προκειμένου να ψηφίσουν μαζικά την αγαπημένη τους σειρά. Το Sons of Anarcy βγήκε πρώτο στην κατηγορία Drama και το Vampire Diaries – μια σειρά που σε καμία περίπτωση δεν είναι τόσο δημοφιλής – δεύτερο στην κατηγορία Fantasy/Horror/Sci-Fi. Αν οι οπαδοί μίας τηλεοπτικής σειράς δείχνουν τέτοιο ζήλο σε μια διαδικτυακή δημοσκόπηση, φανταστείτε τι θα κάνουν οι οπαδοί μίας πολιτικής άποψης που κάνει παιχνίδι μέσα από τα πιο αναξιόπιστα στοιχεία του ίντερνετ. Αλλά ακόμα κι αν υποθέσουμε ότι δεν έγινε αυτή η νοθεία (πράγμα απίθανο, αλλά ας το δεχθούμε), είναι αδύνατον να μη σκεφτεί κανείς τη διαδικασία της ψηφοφορίας. Το αποτέλεσμα των δημοσκοπήσεων βγήκαν από 946 εγγεγραμμένους χρήστους του Zougla. Κοινώς, προέρχονται από μία βάση ανθρώπων που κάνει το λεγόμενο engage με το εν λόγω σάιτ. Αυτό σημαίνει ότι μιλάμε για ανθρώπους που θεωρούν πως ο ιστότοπος της Ζούγκλας είναι ένας χώρος στον οποίον αξίζει να έχουν τακτική συμμετοχή και παρουσία, αποτελώντας πιθανότατα και την κύρια πηγή ειδησεογραφικής πληροφόρησης. Μπορούμε με ασφάλεια να συμπεράνουμε ότι πρόκειται για κόσμο που εκτιμάει την τηλεοπτική “Ζούγκλα” (ενδεχομένως και τον παλιότερο “Κίτρινο Τύπο”), πρώην και νυν αναγνώστες του Πρώτου Θέματος και ελκύεται όχι από την κριτική οπτική πάνω στην πληροφορία, αλλά από τη σκανδαλοθήρια, τους συνθηματικούς τίτλους με κεφαλαία και θαυμαστικά και από τον κιτρινισμό, που κατά παράδοση ταυτίζεται με απόψεις της λαϊκής δεξιάς και της ακροδεξιάς. Με τα ως άνω δεδομένα (και χωρίς να σχολιάσουμε και τη μορφή των ερωτήσεων), η δημοσκόπηση της Ζούγκλας δεν έχει να πει τίποτα για τις πολιτικές προτιμήσεις στη χώρα εν γένει. Κάθε κοινό ενός σάιτ με τακτική παρουσία σ’ αυτό, έχει πάντα μία συγκεκριμένη πλειοψηφική ιδεολογία· μία δημοσκόπηση για καταλληλότερο πρωθυπουργό, αν γινόταν στην Athens Voice θα έβγαζε με εξωφρενικό ποσοστό τον Θάνο Τζήμερο, αν γινόταν στο Comedy Lab θα έβγαζε τον Mikeius, ενώ αν γινόταν στο makeleio πιθανότατα θα έβγαζε τον Μάρκο Μπότσαρη. Το γεγονός ότι η Zougla παρέβλεψε αυτά τα εξώφθαλμα λάθη της διεξαγωγής, δείχνει απλά ένα πράγμα που όλοι ξέραμε: είναι πρόθυμοι να κάνουν οτιδήποτε πάνω στη λύσσα να αποκομίσουν μία κάποια επισκεψιμότητα. Οι πλέον κατάπτυστοι βέβαια είναι όσοι πήραν αυτή τη δημοσκόπηση στα σοβαρά, για τους δικούς του λόγους ο καθένας.
