Η παλιά εκδοχή του inspirational ρητού ήταν «Δουλεύεις μέχρι να πεθάνεις». Η νέα εκδοχή της εποχής του κορωνοϊού το συμπληρώνει με το «εκτός αν πεθάνεις μέχρι να δουλέψεις», που του δίνει ομολογουμένως μία έξτρα ευελιξία. Τα παραπάνω είναι γραμμένα μέσω τηλεεργασίας και αυτό ίσως τα κάνει να ακούγονται υπερβολικά δραματικά, όμως αν το 2020 ξεκίνησε ως κακή εποχή για να δουλεύει κανείς, εδώ είναι η ζωή για να μας εκπλήξει με κάτι ακόμη χειρότερο. Το να περιμένει κανείς ότι μία πανδημία θα ήταν ο εξισωτικός καταλύτης για την κοινωνία, κάτι σαν μία σοσιαλιστική εκδοχή του Mad Max ήταν από μόνο του λίγο μάταιο – παρ’ όλα αυτά στις αρχές της κρίσης έγινε μία τέτοια συζήτηση. Για την ακρίβεια, η Μαντόνα δήλωσε από τη μπανιέρα της τα εξής: «Ο κορονοϊός είναι ο μεγάλος εξισωτής. Δεν νοιάζεται για το πόσο πλούσιος, για το πόσο διάσημος είσαι.» Τρεις βδομάδες μετά, οι αντιρρήσεις έχουν αρχίσει να συσσωρεύονται σε διάφορα προπύργια του διεθνούς σοσιαλισμού (1, 2, 3 , 4). Στην ισότητα του κορωνοϊό, κάποιοι είναι πιο ίσοι, όπως αποδεικνύει η συσχέτιση μεταξύ εισοδήματος και δυνατότητας για τηλεεργασία που κάνει το Bloomberg: [break height=50] [break height=50] Πιθανώς στην Ελλάδα η ανισότητα να μην είναι τόσο ακραία, όμως φαίνεται να υπάρχει μία σοβαρή συσχέτιση μεταξύ του ποιος είσαι κοινωνικά και αν όντως μπορείς να δουλέψεις από απόσταση. Θα επανέλθουμε όμως στην τηλεεργασία. [break height=50] Ήρωες, άπαρτα μέτρα προστασίας [break height=50] Η κουβέντα των ημερών είναι για ήρωες ή έστω μαχητές όπως οι εργαζόμενοι στην καθαριότητα ή τα σούπερ μάρκετ, με βάση το χτεσινό διάγγελμα του Κυριάκου Μητσοτάκη. [break height=50] «…στο πλευρό τους, πολλοί άλλοι μαχητές αυτής της «νέας καθημερινότητας»: Οι υπάλληλοι των καταστημάτων τροφίμων. Τα παιδιά που μεταφέρουν έτοιμο φαγητό. Αλλά και οι εργαζόμενοι που κρατούν νύχτα-μέρα τις πόλεις μας καθαρές. Όλοι αυτοί «δίνουν ζωή στη ζωή μας». Είναι σίγουρο πως, όταν περάσει η κρίση, θα βλέπουμε αλλιώς τους ανθρώπους που γεμίζουν τα ράφια των σούπερ μάρκετ.» [break height=50] Είναι καλό τέτοιες μέρες να σε θυμάται ο πρωθυπουργός, όμως ακόμη καλύτερο είναι μπορείς να φορέσεις μάσκα, εφόσον η εργασία σου απαιτεί αναγκαστική επαφή με κόσμο. Αυτό ακριβώς που δεν επιτρεπόταν σε κάποια καταστήματα για επικοινωνιακούς λόγους (παρότι ο τζίρος τους έχει μπει σε τροχιά αυτές τις μέρες): «Πάντως το βασικό παράπονο όχι μόνο του Γιάννη αλλά και άλλων συναδέλφων του στην ίδια αλυσίδα σούπερ μάρκετ είναι ότι ο εργοδότης δεν τους αφήνει να φοράνε μάσκες προσώπου. Τα μέσα προστασίας που τους παρέχονται είναι γάντια και αντισηπτικά. “Δεν μας επιτρέπει να φοράμε μάσκες, γιατί λέει όταν φοράς μάσκα είναι σαν να προσβάλεις τον πελάτη και ότι φοβούνται οι πελάτες αν φοράνε μάσκα οι υπάλληλοι του σούπερ μάρκετ. Εγώ είδα σήμερα ότι το μεγαλύτερο ποσοστό των πελατών φορούσαν μάσκα. Εμείς δεν φοβόμαστε δηλαδή; Εγώ μπορεί να το περάσω ανώδυνα, είμαι 32 χρονών, τον πατέρα μου και τη μάνα μου σκέφτομαι.”» [break height=50] (EUROKINISSI) [break height=50] Υπάρχουν κι άλλοι ήρωες εκεί έξω. Για παράδειγμα, είναι σαφές ότι ελάχιστα πράγματα θα μπορούσαν να έχουν λειτουργήσει χωρίς τους αφανείς εργαζόμενους των τηλεφωνικών κέντρων. Από τα e-shop που ανέλαβαν το ηλεκτρονικό εμπόριο (και έχουν σπάσει τα ηλεκτρονικά ταμεία του) μέχρι τα ίδια τα τηλέφωνα του ΕΟΔΥ, για τα οποία γνωστή μεγάλη εταιρεία του χώρου είχε ζητήσει κάποια στιγμή εθελοντές ανάμεσα στους εργαζόμενούς της (για να το μαζέψει στη συνέχεια, σύμφωνα με πληροφορίες): [break height=50][break height=50] Αυτό είναι βέβαια το λιγότερο σημαντικό. Επίσης το πως θα στελεχωθεί το συγκεκριμένο call center θα έπρεπε απασχολεί πάνω από όλα τον ΕΟΔΥ. Τώρα που είπαμε ΕΟΔΥ, κάπου τώρα έχουμε την επέτειο ενός μήνα από τη στιγμή Άκη Πετρετζίκη που έζησε ο πρόεδρός του: Προστατεύουμε τις ευπαθείς ομάδες. Πάνω από όλα η δημόσια υγεία. #Covid19. #stayhome #μένουμε_σπίτι pic.twitter.com/7ba5EHnZUj — Panagiotis Arkoumaneas (@arkouman) March 12, 2020 Πιο σημαντικές ήταν οι καταγγελίες που έγιναν πριν λίγες βδομάδες για τις συνθήκες εργασίας στην ίδια εταιρεία σε καιρούς πανδημίας: «Είμαστε 50 άτομα σε μια αίθουσα 75 τετραγωνικών μέτρων. Δουλεύουμε ο ένας πάνω στον άλλον. Υπάρχουν και μεγαλύτερες εταιρείες, με πολλαπλάσια άτομα. Ούτε κι αυτές έχουν κλείσει. Φοβάμαι μη χάσω τη δουλειά μου, όμως σε εμπιστεύομαι. «Μας αποκλείουν να κλείσει η εταιρεία, με το επιχείρημα ότι η κυβέρνηση δεν έχει ανακοινώσει τίποτα για τα τηλεφωνικά κέντρα. Μας είπαν μόνο ότι πρέπει να τηρούνται οι κανόνες ασφαλείας. Ποιοι κανόνες, όμως, σε έναν χώρο 75 τετραγωνικών για 50 άτομα; Απολύμανση δεν έγινε στο γραφείο, γάντια και μάσκες δεν φορά κανείς. Μια κοπέλα έφυγε προχθές, χωρίς να ξέρουμε τι έχει.» Αξίζει να σημειωθεί ότι όταν δημοσιεύτηκε η καταγγελία, υπήρχε ήδη σημαντικό προηγούμενο. Ένα call center στην πρωτεύουσα της Ν.Κορέας, Σεούλ, έγινε μία από τις μεγαλύτερες εστίες κορωνοϊού στη χώρα. [break height=50] [break height=50] Πιθανώς βέβαια αυτοί να κολλάνε επειδή είναι Κορεάτες, οπότε σε χώμα ελληνικό να είμαστε ασφαλείς – ποιος ξέρει; Μετά από το χαμό που δημιουργήθηκε η εταιρεία κίνησε διαδικασίες για να λειτουργήσει με μαζική τηλεεργασία, αν και υπήρξαν κι εκεί ερωτηματικά. Αλλού το πρόβλημα με τις συνθήκες πρόλαβε να γίνει ζωής ή θανάτου. Ένας εργάτης εργοστασίου στη Σίνδο έχασε τη ζωή του από τον ιό, όμως ούτε μπήκαν σε καραντίνα όσοι ήρθαν σε επαφή μαζί του, ούτε έκλεισε η επιχείρηση. Όπως ανέφερε στο πως αναφέρει στην εφημερίδα «Μακεδονία» ο πρόεδρος του Εργατικού Κέντρου Θεσσαλονίκης, Χάρης Κυπριανίδης: «Η επιχείρηση εξακολούθησε να λειτουργεί κανονικά παρά το γεγονός ότι δυο υπάλληλοί της βρέθηκαν θετικοί στον ιό. Επικοινώνησα με το νοσοκομείο και τον ΕΟΔΥ προκειμένου να διαπιστώσω ότι ο συνάδελφος έχασε την ζωή του από κορονοϊό. Ακολουθήθηκαν όλες οι διαδικασίες που πρέπει να γίνουν, όπως μου επισήμαναν από το νοσοκομείο. Προχώρησα σε καταγγελία στην Αστυνομία για το γεγονός ότι η επιχείρηση λειτουργούσε κανονικά. Ζητάμε από τις Αρχές να κλείσουν την εταιρία.» [break height=50] [break height=50] Το ενδιαφέρον είναι ότι δεν έχει μαθευτεί ακόμη ούτε ποια είναι η επιχείρηση ούτε τι παράγει κι αν ήταν τόσο σημαντικό να συνεχίσει να λειτουργεί. Στις ΗΠΑ πάντως που είναι μεγάλη οικονομία, υπάρχουν εργοστάσια που έκλεισαν γιατί είχαν έως και 300 κρούσματα (1, 2, 3, 4) – κατά μία έννοια, μπορεί να είναι η ευκαιρία μας να γίνουμε ΗΠΑ. [break height=50] Είναι η απόλυση η νέα απολύμανση [break height=50] Εκτός από τον ιό, η περίοδος συνοδεύεται κι από μία επιδημία: Αυτή των απολύσεων. Το πιο εντυπωσιακό σκορ το έκαναν οι εταιρείες επίγειας εξυπηρέτησης Swissport και Skyserv στο αεροδρόμιο Ελευθέριος Βενιζέλος, που πέτυχαν κάπου 300 ή και 400 (1, 2) απολύσεις σε μία μόνο κίνηση. Αξίζει να σημειωθεί ότι τις πρώτες δύο εβδομάδες του Μαρτίου είχαν ήδη γίνει πανελλαδικά 41000 απολύσεις. Σχετικά με το αεροδρόμιο, δεν είναι σωστό να λέμε απολύσεις βέβαια, αλλά λήξη συμβάσεων ορισμένου χρόνου – άλλο που κάποιοι ήταν συμβασιούχοι ορισμένου χρόνου για 10 (συναπτά) χρόνια. [break height=50] [break height=50] Για να ξεπετάξει τόσες απολύσεις μάλιστα επελέγη η σοφιστικέ μέθοδος επικοινωνίας του SMS, το οποίο μεταξύ άλλων ανέφερε το εξής κομψό: «Ζητώ συγγνώμη για το άκομψο του μηνύματος. Όμως είστε πάρα πολλοί και δεν υπάρχει χρόνος προσωπικής επικοινωνίας. Θα ενημερωθείτε από τον …(όνομα) για την τελευταία ημέρα εργασίας.» [break height=50] [break height=50] Ο ιδιαίτερα βολικός (για την εταιρεία έτσι; υπάρχει κι άλλη πλευρά;) τρόπος απασχόλησης που λέγεται σύμβαση ορισμένου χρόνου παρουσίασε εδώ ένα θεματάκι: Τεχνικά, οι εργαζόμενοι που απολύθηκαν δεν δικαιούνταν το επίδομα 800 ευρώ που εξήγγειλε η κυβέρνηση. Μπορούν πάντως να ησυχάσουν, γιατί πριν τρεις βδομάδες ο υπουργός Εργασίας το βρήκε δυσάρεστο: «Δεν ήταν μάλλον μέσα στο περιβάλλον των επιχειρήσεων που αναστείλαμε την λειτουργία τους οπότε αυτές μπορούν ακόμα να κινηθούν με μια ελευθερία. Είναι μια δυσάρεστη εξέλιξη αλλά δεν μπορώ να πω τίποτα παραπάνω.» Αξίζει να σημειωθεί ότι οι εργαζόμενοι πραγματοποίησαν συγκέντρωση διαμαρτυρίας τη Δευτέρα 30/3 στο αεροδρόμιο. Είναι και το να μείνεις χωρίς δουλειά επικίνδυνο, εδώ που τα λέμε: [break height=50] [break height=50] Αν υπάρχει τηλεεργασία, τότε μπορεί να υπάρξει και τηλεαπεργία [break height=50] Το πιο ενδιαφέρον αυτές τις μέρες είναι ότι μειώσεις μισθών και απολύσεις έκαναν ακόμη και οι εταιρείες που θεωρητικά τα πήγαιναν τρένο. Πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα από την Beat δεν υπάρχει: Η μέχρι χτες επιτυχημένη εταιρεία, εξαγορασμένη από την Daimler, με σημαντική ανάπτυξη στο εξωτερικό και με πλάνα για σημαντικές επενδύσεις εντός Ελλάδας την επόμενη τριετία, ανακοίνωσε απολύσεις και μειώσεις μισθών (10% ως 30%) μέσα σε μόλις τρεις εβδομάδες καραντίνας. Σε αυτούς θα πρέπει να προστεθούν και όσοι δουλεύουν εκ περιτροπής, οι οποίοι πάνε αναγκαστικά στο 50%. [break height=50] [break height=50] Στους δε 16 περίπου εργαζόμενους που έχασαν τη δουλειά τους, ειπώθηκε ότι αυτό είναι λόγω «κακών επιδόσεων» (underperformance). Οι ίδιοι πάλι καταγγέλουν ότι η εταιρεία επέλεξε αυτούς ήταν λιγότερο δεκτικοί στις οδηγίες της διοίκησης. Οι απολύσεις και οι μειώσεις ανακοινώθηκαν σε τηλεδιάσκεψη, κάτι το οποίο έμελλε να δημιουργήσει μία μάλλον απροσδόκητη εξέλιξη για την εταιρεία. Πιο συγκεκριμένα, η δυσαρέσκεια για τα εργοδοτικά μέτρα κλιμακώθηκε σε δεύτερη τηλεδιάσκεψη, στην οποία συμμετείχαν οι εργαζόμενοι χωρίς τη διεύθυνση. Αυτό κατέληξε τελικά στην πρώτη στάση τηλεεργασίας στη χώρα. Με τα λόγια ενός από τους εργαζόμενους: «Από το σύνολο των 350 ατόμων που απασχολούνται στην εταιρεία, 100 περίπου άτομα συμμετείχαν στη συγκεκριμένη τηλεδιάσκεψη. Προσπαθήσαμε να βγάλουμε κάποιες κοινές απόψεις και γραμμές και καταλήξαμε σε ένα κείμενο που αποστείλαμε στη διοίκηση. Καταλήξαμε τελικά να κάνουμε μία στάση εργασίας την Πέμπτη, 9 Απριλίου, από τις 3 εως τις 6 το απόγευμα. Είχε τεράστια ανταπόκριση, ακόμα και από εργαζόμενους που υπέγραψαν την μείωση. Αν και είμαστε στα σπίτια μας, αυτό το μήνυμα έφτασε σίγουρα στη διοίκηση.» Η προσπάθεια τους να παρθούν πίσω οι αποφάσεις της διοίκησης συνεχίζεται, με βάση την ανακοίνωση που έχουν βγάλει, όπου μεταξύ άλλων αμφισβητούν ότι οι απολύσεις έγιναν λόγω οικονομικής πίεσης. Με το θέμα ασχολείται ήδη και το Συνδικάτο Εργατοϋπαλλήλων Τηλεπικοινωνιών και Πληροφορικής στο νομό Αττικής. Ο ίδιος ο ιδρυτής και CEO της BEAT, Νίκος Δρανδάκης, είχε μιλήσει πριν λίγες βδομάδες στο Fortune Greece, όπου δήλωσε τα εξής: «Παρόλα αυτά, η εταιρεία μας έχει τους οικονομικούς πόρους που απαιτούνται για να συνεχίσουμε για αρκετούς μήνες μέχρι να βγούμε από το τούνελ. Το καλό είναι ότι ένα πολύ μεγάλο μέρος των εξόδων μας είναι δυναμικό, γιατί έχει να κάνει με προσφορές και κίνητρα που δίνουμε σε επιβάτες και οδηγούς, και όλα αυτά μειώνονται αυτόματα με τη μείωση της κίνησης. Το σημαντικό είναι ότι είμαστε σε θέση να ξεπεράσουμε αυτή την καταιγίδα και να επανέλθουμε ακόμα ισχυρότεροι από πριν, με φιλόδοξα σχέδια για την μετά-Covid19 εποχή. Επίσης, οι επιχειρήσεις είναι απαραίτητο να κάνουν ό,τι μπορούν για να διατηρήσουν τις θέσεις εργασίας τους, διαθέτοντας όσα κεφάλαια μπορούν να έχουν στα ταμεία τους.» Στην περίπτωση που το εννοούν αυτό το τελευταίο, η φάση πάει όπως θα έλεγε και ο επιφανής εργατολόγος Michael Jackson: Η Beat δεν είναι όμως το μόνο success story που φαίνεται να αγκομαχεί. H ελληνική startup εταιρεία Workable, προχώρησε τις τελευταίες ημέρες σε 24 απολύσεις, μειώνοντας το προσωπικό της κατά περίπου 9%, με τις περισσότερες να αφορούν το τμήμα πωλήσεων. Σύμφωνα με το capital.gr, από την ίδρυση της το 2012 μέχρι σήμερα, η εταιρεία συγκεντρώσει κεφάλαια άνω των 80 εκατ. δολαρίων από επενδυτές, με τα ετήσια επαναλαμβανόμενα έσοδά της ξεπερνούν τα 22 εκατ. δολάρια. [break height=50] [break height=50] Ενδιαφέρον παρουσιάζουν επίσης οι δηλώσεις του CEO της, Νίκου Μωραϊτάκη στα τέλη Μαρτίου, όταν διαβεβαίωνε το προσωπικό ότι η εταιρεία είναι «θωρακισμένη κεφαλαιακά» και ότι δεν θα χρειαστεί να κάνει απολύσεις. Και πάλι στο capital.gr, η εικόνα που παρουσιαζόταν στις αρχές Απριλίου είναι ότι τα πράγματα γενικά και το επιχειρείν ειδικά πάνε πρίμα, αν κρίνουμε από τον τίτλο σχετικού άρθρου: [break height=50] Workable: Ένα από τα πιο δυνατά success stories της ελληνικής startup σκηνής [break height=50] Μετά την απόλυση του 9% του προσωπικού πάντως το μέλλον διαγράφεται λαμπρό, αν κρίνουμε από τις τελευταίες δηλώσεις του CEO: «Αυτό που προσπαθώ να πω είναι ότι άμα κοιτάξουμε τη μεγάλη εικόνα, υπάρχει μπροστά μας ένα λαμπρό μέλλον.» Η δε ανακοίνωση των εργαζομένων της εταιρείας μετά τις απολύσεις είναι λιγότερο αισιόδοξη, για κάποιο λόγο: «Την τελευταία εβδομάδα γίναμε μάρτυρες μιας πρωτοφανούς κατάστασης στην εταιρεία, η οποία μας θλίβει και μας υποτιμά σαν προσωπικότητες και σαν εργαζόμενους. Σε διάστημα περίπου 4 ημερών, έγιναν 24 απολύσεις συναδέλφων συνολικά. Δεν υπήρχε καμία προηγούμενη προειδοποίηση και σαν αιτία δόθηκε η απόδοσή τους και η παγκόσμια οικονομική ύφεση. Οι συνάδελφοι απολύθηκαν με συνοπτικές διαδικασίες, και με δικαιολογία την έλλειψη χρόνου πιέστηκαν να υπογράψουν τις απολύσεις τους πάραυτα, χωρίς να τους δοθεί ο χρόνος να διαβάσουν τα έγγραφα που υπογράφουν. Όσοι εργαζόμενοι ζήτησαν επιπλέον χρόνο για προσεκτική ανάγνωση ή συμβουλή από δικηγόρο, πήραν ως απάντηση ότι τα έγγραφα ήταν απαραίτητο να υπογραφούν άμεσα, πρακτικά αγνοώντας και παραβιάζοντας τα δικαιώματά τους από την ελληνική και ευρωπαϊκή εργατική νομοθεσία. Όλα αυτά συνέβαιναν ενώ πριν από ένα μήνα ο CEO της εταιρείας διαβεβαίωνε όλους τους εργαζόμενους πως “όλα βαίνουν καλώς” και “είμαστε σε ένα επίπεδο που μπορούμε να αντέξουμε αρκετούς μήνες ακόμα“. Παράλληλα, η εταιρεία σαν απόκριση στην επικαιρότητα και τα παγκόσμια κύματα απολύσεων ανέπτυξε ένα νέο προϊόν, το Workable Bridge, που επιτρέπει σε απολυμένους ανά τον κόσμο να συνδέονται με νέους εργοδότες. Το λογισμικό ολοκληρώθηκε σε πολύ μικρό διάστημα και με την υπερεντατική δουλειά συναδέλφων, κάποιοι από τους οποίους αργότερα κρίθηκαν πλεόνασμα και απολύθηκαν.» Δεν είναι απίστευτη φροντίδα από τη μεριά της εταιρείας το να σε κρατήσει ώστε να ολοκληρώσεις ένα τόσο χρήσιμο πρόγραμμα και μετά να σε απολύσει;
