Έχω δύο αφορισμούς για το σινεμά που αμφότεροι σχετίζονται με τον κινηματογράφου του τρόμου. Μαντέψτε τι θα γίνει τώρα. Ακριβώς. Ο πρώτος λέει ότι αν μια εποχή δεν έχει καλό horror σινεμά, τότε δεν έχει εν γένει καλό σινεμά. Κι αυτό γιατί, κατά μία έννοια, το horror είναι το κινηματογραφικό ασυνείδητο του ίδιου του σινεμά. Ο δεύτερος λέει ότι καλύτερο σινεμά είναι πάντα εκείνο που είναι πολύ χαμηλό για υψηλή κουλτούρα και πολύ υψηλό για χαμηλή – κι ο τρόμος πάντα έπεφτε κάπου ανάμεσα στα δύο. Έχουμε ξαναμιλήσει αναλυτικά για όλα αυτά, οπότε δεν θα επεκταθούμε πολύ. Αφενός έχουμε σημειώσει το πόσο έχει αναζωογονήσει την σύγχρονη κινηματογραφική έκφραση η τρέχουσα άνθιση του horror κι αφετέρου έχουμε καταπιαστεί με το πώς ο παρα-κινηματογράφος κι η υπο-κουλτούρα έχουν ανοίξει πολλάκις νέους δρόμους για την τέχνη του σινεμά. Στο μεταξύ, όμως, τι συμβαίνει με τη μικρή οθόνη; Ερώτημα. Σε ένα επιφανειακό επίπεδο, ο τρόμος και η τηλεόραση μοιάζουν ασύμβατα πράγματα μεταξύ τους. Βασικά, ας το διατυπώσουμε διαφορετικά. Η τηλεόραση έχει πολλούς τρόπους να προκαλεί τον τρόμο (στην πρωινή, μεσημεριανή και βραδινή ζώνη), αλλά δεν ήταν ποτέ ιδιαίτερα προνομιακό πεδίο για το horror ως genre τηλεοπτικής μυθοπλασίας. Η ίδια η μαζική τηλεοπτική κουλτούρα θεμελιώθηκε πάνω στο δόγμα «για-όλη-την-οικογένεια», εξορίζοντας στη μεταμεσονύχτια ζώνη ό,τι εισχωρεί στην επικράτεια του τρόμου. Μεγαλώσαμε βλέποντας ακατάλληλα πράγματα τις νύχτες (οκ κυρίως softcore τσόντες στα ιδιωτικά κανάλια και το Filmnet), γεγονός που δημιούργησε μια διακριτή παράδοση τηλεοπτική νυχτερινής υποκουλτούρας. Παρόλα αυτά, αυτό δεν οδηγούσε απαραίτητα και στην παραγωγή ποιοτικού «ακατάλληλου» τηλεοπτικού περιεχομένου. Και πράγματι, πάντα υπήρχαν τηλεοπτικές σειρές που φλέρταραν με τον τρόμο και την κινηματογραφική του γλώσσα, αλλά σχετικά σπάνια κατάφεραν να ενταχθούν στον τηλεοπτικό κανόνα: να γίνουν δείγμα αυτού που αποκαλούμε σχηματικά Καλή Τηλεόραση. Ναι, ήδη από τα 50s είχαμε το Alfred Hitchcock Presents και το The Twilight Zone κι ήδη από τα 60s είχαμε το The Outer Limits και το Dark Shadows, άλλα έπρεπε να περάσουν ακόμα αρκετά χρόνια για να εδραιωθεί ο τρόμος ως τηλεοπτικό genre. Ουσιαστικά, τα 80s έφεραν με νέα ορμή τον τρόμο στην μικρή οθόνη – όπως το έκαναν και στη μεγάλη. Οι horror τηλεοπτικές παραγωγές αρχίζουν να αυξάνονται κι έτσι αρχίζουν να ξεπηδούν σειρές που συνδυάζουν την αυτοσχέδια καλτίλα του 70s τρόμου με την μαζική pop κουλτούρα των 80s. Εδώ, υπάρχουν τρεις σημαντικές σειρές-ορόσημα. Πρώτον, το 1984 ξεκινάει το Tales from the Darkside του σπουδαίου George A. Romero, του ανθρώπου που άφησε για πάντα το στίγμα του στην pop κουλτούρα με το εμβληματικό Night of the Living Dead το 1968. Δεύτερον, το 1985 ξεκινάει η αναβίωση του The Twilight Zone, η οποία ανανεώνει το τεράστιο έργο του Rod Serling μέσα από συγγραφείς-σεναριογράφους σαν τον Harlan Ellison ή τον Stephen King και σκηνοθέτες σαν τον William Friedkin του The Exorcist ή τον Wes Craven του A Nightmare on Elm Street. Τρίτον, το 1989 ξεκινάει το Tales from the Crypt που επίσης αναβιώνει την ομώνυμη σειρά pulp comics από τα 50s, έχοντας για παραγωγούς τα ηχηρά ονόματα των Robert Zemeckis, Richard Donner και Walter Hill. Έπειτα, στα 90s πλέον, καθώς η αμερικάνικη τηλεόραση αναβαθμίζεται πλέον σε παγκόσμιο ρυθμιστή της μαζικής κουλτούρας μέσα από τη μετάδοση όλο και περισσότερων τηλεοπτικών προγραμμάτων στα δίκτυα όλου του πλανήτη, ο τρόμος αρχίζει να ακολουθεί δύο παράλληλες κατευθύνσεις. Πρώτον, αρχίζει να “νερώνεται” ώστε να γίνει πιο pop, πιο mainstream, πιο μαζικός. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα όλο και περισσότερες σειρές μαζικής απεύθυνσης που χρησιμοποιούν βασικά στοιχεία του horror (σε επίπεδο ιστοριών, μυθολογίας και αισθητικής), αλλά με τρόπο εύπεπτο και καταναλώσιμο από όλη την οικογένεια πλέον. Αυτό φυσικά έχει μια εξαιρετικά ποιοτική εκδοχή σαν το Buffy the Vampire Slayer αλλά και μια pop-trash εκδοχή σαν το Charmed. Ταυτόχρονα, όμως, άρχισαν να εμφανίζονται σειρές που δοκίμαζαν τα όρια της τηλεόρασης μέσα από ένα horror πρίσμα. Πάντα η τέχνη εξελίχθηκε μέσα από τον περιορισμό, κι έτσι η αδυναμία ή απροθυμία των δημιουργών να ξεσαλώσουν σε επίπεδο αιματοχυσίας οδήγησε σε πράγματα που είχανε μια πολύ ύπουλη, creepy και τρομακτική ατμόσφαιρα ακόμα κι αν δεν ήταν καθαρόαιμο horror. Μιλάμε φυσικά για το Twin Peaks του David Lynch ή το The Kingdom του Lars von Trier, αλλά και για αγαπημένες δημοφιλείς σειρές σαν το The X-Files και τις 90s μεταφορές του Stephen King που μας μεγάλωσαν (από το It και το The Stand μέχρι το The Shining). Και κάπως έτσι φτάνουμε σιγά-σιγά φτάνουμε στο τηλεοπτικό πεδίο του 21ου αιώνα, δηλαδή αυτό που γνωρίζουμε σήμερα. Φυσικά, ξέρετε πολύ καλά πως οι σειρές τρόμου είναι πλέον πολλές, έχοντας εδώ και μια δεκαετία τουλάχιστον εισχωρήσει στη mainstream τηλεόραση με νέους όρους και νέα ορμή. Το αποτέλεσμα το έχουμε δει πολλάκις στην οθόνη μας, από την pop έξαρση του Supernatural και του True Blood στα μέσα των 00s μέχρι τις κυριλέ υπερ-παραγωγές του Hannibal και του The Walking Dead και τις streaming επιτυχίες του Stranger Things ή του The Haunting of Hill House. Για να ερμηνεύσουμε όμως αυτό ως φαινόμενο θα πρέπει να σημειώσουμε τρία πράγματα πού φωτίζουν το πώς έγινε τόσο ευπώλητο και κυριλέ το horror ύφος στην σύγχρονη golden era της τηλεόρασης. Πρώτον, η ίδια η εποχή της Peak TV που ξεκίνησε με την μεγάλη άνοιξη του HBO στις αρχές του 2000 άνοιξε πολύ τη γκάμα του τι είναι πια αποδεκτό στην τηλεόραση από πλευράς βίας, αίματος και τρόμου (μην ξεχνάμε ότι το Carnivale είχε horror στοιχεία ήδη εν έτει 2003). Δεύτερον, η επιτυχία του Lord of the Rings από το 2001 μέχρι το 2003 αλλά και του The Dark Knight και του Iron Man το 2008 οδήγησε σε μια νέα μεγάλη ανατίμηση της geek κουλτούρας εντός της βιομηχανίας του θεάματος, κάτι που έπειτα έφερε όλο και περισσότερα λεφτά σε sci-fi, fantasy και horror παραγωγές. Τρίτον, η άνοδος του streaming μέσα στα 10s σήμανε και μια πλήρη αποδέσμευση από την λογική της τηλεοπτικής ροής, οδηγώντας σε μια όλο και πιο εξατομικευμένη εμπειρία κατανάλωσης τηλεοπτικής μυθοπλασίας. Συνοψίζοντας, λοιπόν, αυτές οι εξελίξεις (τεχνολογικές και πολιτισμικές μαζί) διαμόρφωσαν το σημερινό τηλεοπτικό τοπίο στο οποίο βλέπουμε όλο και περισσότερες horror σειρές. Έτσι, προκειμένου να βάλουμε τα πράγματα σε μια σειρά, αποφασίσαμε να κάτσουμε και να φτιάξουμε μια λίστα με τις 15 αγαπημένες μας τηλεοπτικές σειρές τρόμου από το 2000 μέχρι σήμερα. Καθόλου τυχαία, η συντριπτική πλειοψηφία προέρχεται από την τελευταία δεκαετία. Κάποιες είναι πιο καθαρόαιμο horror και κάποιες όχι και τόσο, αλλά σε κάθε περίπτωση προσπαθήσαμε να μην είμαστε υπερβολικά χαλαροί με τον όρο. Επίσης, προσπαθήσαμε πολύ για να μην βάλουμε στο νο.1 κάποια σειρά της Ελευθερίας Καραδήμου όπως το Σύμπλεγμα της Αράχνης ή την Κραυγή. Προχωράμε. 15. Creepshow (2019- ) Τίμια ανθολογία, εμπνευσμένη από την ομώνυμη 80s ταινία των George Romero και Stephen King. Χαρήκαμε που ανανεώθηκε για δεύτερη σεζόν. 14. Masters of Horror (2005-2007) Σίγουρα έχει τα όρια της τηλεόρασης της εποχής της, αλλά ήταν επίσης τίμια σειρά – με κάποια πολύ καλά επεισόδια. 13. American Horror Story (2011- ) Συνολικά αρκετά άνισο, αλλά τα έμπειρα τηλεοπτικά χέρια των Ryan Murphy και Brad Falchuk εγγυώνται πάντα μερικές εξαιρετικές στιγμές. 12. Swamp Thing (2019) Πραγματικά, είναι αμαρτία να κόβονται τέτοιες σειρές εν έτει 2019. Εδώ είχαμε ένα δράμα ερωτικού/οικολογικού τρόμου που χάθηκε άδικα. F. 11. Penny Dreadful (2014-2016) Εξαιρετικά απολαυστική σειρά, Sam Mendes και John Logan εγγύηση σε fun πράγματα γενικά. Και χαιρόμαστε που επιστρέφει φέτος τον Απρίλιο. 10. Channel Zero (2016-2019) Πραγματικό παιδί της εποχής της, αυτή η σειρά πήρε την ιντερνετική τρομο-κουλτούρα των creepypastas και την έκανε στρωτή και τίμια παραγωγή. Όχι σαν κάτι άλλους. 9. Tokyo Vampire Hotel (2017) https://www.youtube.com/watch?v=Z-wNOCNnyWM ΟΚ, μείνετε μαζί μας. Μοιάζει αρκετά αλλόκοτο αλλά αυτή η μίνι-σειρά του τρελού και λατρεμένου Sion Sono (βλέπε Love Exposure και Antiporno) είναι διαμαντάκι. 8. Les Revenants (2012-2015) Βασισμένο στην ομώνυμη ταινιάρα του Robin Campillo από το 2004, το Les Revenants είναι μια σειρά που πολύ κακώς δεν βρίσκεται μέσα στο ραντάρ σας. Εκτός αν βρίσκεται. Τότε πάσο. 7. Santa Clarita Diet (2017-2019) Αίσχος. Αυτό είπαμε όταν είδαμε ότι κόπηκε το Santa Clarita Diet, αυτό το horror-comedy, διαμαντάκι από το Netflix. Το ίδιο είπαμε κι όταν κόπηκε το Ash vs Evil Dead παρεμπιπτόντως, κρίμα. 6. Castle Rock (2018- ) https://www.youtube.com/watch?v=9bytPaQ5I8U Όχι απλά μια γαμάτη σειρά τρόμου, αλλά μια από τις καλύτερες μεταφορές Stephen King που έχουμε δει στη μικρή οθόνη. Μπράβο. 5. Bates Motel (2013-2017) Προσωπική αδυναμία. Αρχικά η ιδέα μου φαινόταν αδύναμη, αλλά ομολογώ ότι με κέρδισε πάρα πολύ. Εν πολλοίς λόγω των δύο υπέροχων κεντρικών ερμηνειών. Κι ίσως και για κάτι άλλους ψυχαναλυτικούς λόγους, δεν ξέρω. 4. The Haunting of Hill House (2018- ) Ε, καλά τώρα. Το ξέρετε, το έχετε δει. Υπόδειγμα οικογενειακού τρόμου με σφιχτή αφήγηση και αδιαπραγμάτευτη ανθρωπιά, ιδανικό τηλεοπτικό συμπλήρωμα του κινηματογραφικού Hereditary για το 2018. 3. What We Do in the Shadows (2019- ) ΟΚ, σίγουρα περισσότερο κωμωδία παρά τρόμος, αλλά θεματικά και μυθολογικά είμαστε σε horror χωράφια. Τα είπαμε αναλυτικά, επιστρέφει σύντομα, αλλά εσείς στο μεταξύ τσεκάρετε και το Wellington Paranormal. 2. The Terror (2017- ) Αν είχαμε μόνο την πρώτη σεζόν, θα ήταν χαλαρά στην κορυφή, αφού ο δεύτερος κύκλος ήταν ικανοποιητικός αλλά σίγουρα κατώτερος. Αυτές οι πρώτες 10 ώρες όμως ήταν από τις καλύτερες της δεκαετίας. 1. Dead Set (2008) Λίγο πριν το Black Mirror, ο Charlie Brooker έφτιαξε ένα από τα πιο αδίκως ξεχασμένα τηλεοπτικά διαμάντια των 00s. Έχουμε ένα zombie outbreak που συμβαίνει μέσα από τα μάτια ενός set του Big Brother. Δηλαδή Black Mirror before it was cool. Απλά δείτε το.
