Πριν μερικά χρόνια, έθεσα με μεγαλύτερη σαφήνεια και περισσότερο ενδιαφέρον το ερώτημα “τι έκανες στον πόλεμο γιαγιά”. Ήξερα πως το σόι της ήταν μια μεγαλοαστική οικογένεια της Άρτας, της οποίας οι γόνοι (η γιαγιά και τ’ αδέρφια της) – μέσα στον παροξυσμό της κληρονομιάς που διαολίζει όσους μεγαλώνουν στα λούσα χωρίς να διδάσκονται ποτέ την παραγωγή – ξόδεψαν όλην την περιουσία, καταλήγοντας φτωχοί σαν τους πρώην εργαζόμενούς τους, κυνηγώντας τις όχι ιδιαίτερα υπολογίσιμες προίκες των ανθρώπων που παντρεύτηκαν. Το σόι αυτό, ήταν όλοι στον ΕΔΕΣ, πράγμα αναμενόμενο για ένα τέτοιο κοινωνικό στάτους. Η ίδια, όπως πληροφορήθηκα, η κόρη της ομορφιάς και του πλούτου που επιθυμούσε όλη η Άρτα, κρυφά από την οικογένειά της, μοίραζε εφημερίδες της ΕΠΟΝ στην περιοχή. Μια γυναίκα δεν είναι του ανδρός της και δεν είναι του πατρός της. Έτσι θα έπρεπε να είναι, έτσι προσπαθούν πολλές γυναίκες εδώ και σχεδόν δύο αιώνες να μην είναι. Και στα καθ’ ημάς έχουν κερδίσει σε έναν βαθμό, σ’ αυτόν που όσοι ακόμα υπεραμύνονται κάποιας ανδρικής ανωτερώτητας φαίνονται γελοίοι και γραφικοί, περισσότερο φωνακλάδες ενός άμυαλου – πλην όμως εξαιρετικά υστερόβουλου – συντηρητισμού, παρά υπέρμαχοι ενός “σωστού παλιού κόσμου” τον οποίον κατάπιε μια δόλια “νέα εποχή”. Όμως αυτή η νίκη βρίσκεται στο πεδίο των κοινωνικών αξιών, των οραμάτων σε σπερματική μορφή και όχι σ’ αυτό μιας ουτοπίας που είναι ήδη εδώ. Η πραγματικότητα αντιμάχεται σφόδρα αυτό το όραμα ισότητας. Ο δρόμος είναι ναρκοθετημένος, έτοιμος πάντα να ανατιναχτεί και να διαμελίσει όσες πάνε να τον βαδίσουν μαχητικά. Είτε με τους παρενοχλητικούς ψιθύρους των εργασιακών διακρίσεων, της εξύβρισης και της υποτίμησης, είτε με την πρωτόγονη μανία της κακοποίησης, των βιασμών και της κλειτοριδεκτομής, ο πυροκροτητής δουλεύει πάντα σε έναν ιδεολογικά νευτώνειο κόσμο που επιμένει στη δράση-αντίδραση και κάνει τα στραβά μάτια στην πικρή αυτο-αμφισβήτηση της κβαντομηχανικής. Η ιστορία πάει πολύ πίσω, φτάνει στα βάθη των αιώνων, μέχρι και στην αρχαίοελληνική γραμματεία που τόσοι επικαλέστηκαν, διαβάζοντας ο καθένας ό,τι ήθελε. Η Σαπφώ δεν είναι μία ρηξικέλευθη φιγούρα που μέσω του ερωτισμού της γεννάται το μεγάλο έργο της, αλλά η ποιητρία που μπορούμε να εκτιμήσουμε τον λυρισμό της μόνο επειδή το να ελκύεσαι από γυναίκες είναι “αντρικό χαρακτηριστικό”. Η Λυσιστράτη δεν είναι μία μεγάλη στρατηγός της καθημερινής βιοπάλης, αλλά μία υστερική τύπισα με θολωμένη κρίση που με μαγικό τρόπο ανάγει ένα νάζι σε flash mob. Η Αντιγόνη δεν είναι μεγάλη επαναστάτρια, αλλά ένα “ευαίσθητο κοριτσάκι” (οργανικής σημασίας το μειωτικό υποκοριστικό) που αδυνατεί να κατανοήσει την αναγκαιότητα του νόμου που υπαγορεύει ο μεγάλος άντρας και βασιλιάς Κρέων. Είναι η ίδια μηχανή που βαφτίζει τον (μισογυνικό αλλά και ευρύτερο) αυταρχισμό του Πλάτωνα και του Αριστοτέλη ως “γνώση”, ενώ ο Διογένης ο Κυνικός αποτελεί απλά το “cult” και αντίστοιχα, που θα επιδείξει τη λυρική δεινότητα του Πίνδαρου, ενώ δεν θα πει κουβέντα για τον ρίψασπη Αρχίλοχο του οποίου η αντι-πολεμική ειρωνεία “ντροπιάζει” τις σύγχρονες μιλιταριστικές “αντρίκειες” αναγνώσεις. Αυτή είναι η ιστορία των γυναικών, μία ιστορία υποτίμησης, ένα τριχιλιετές πολεμικό ρεπορτάζ που μόλις σήμερα βλέπουμε τις φωτογραφίες του. Γυναίκες διαπομπευόμενες, χαστουκισμένες, λιθοβολημένες, κακοποιημένες, βιασμένες, νεκρές. Γυναίκες που μάχονται για την ποιότητα ζωής τους, ενόσω “προοδευτικοί” καλλιτέχνες τις κοροϊδεύουν με μία τιποτένιας ποιότητας τέχνη του τύπου “γυναίκες τριγύρω πολλές, πάρα πολλές”. Γυναίκες σε σκλαβοπάζαρα στα βίντεοκλίπ τους, γυναίκες-αντικείμενα στους στίχους τους, γυναίκες-διακοσμητικά στη ζωή τους. Επόμενη Σελίδα » Απ’ την Εύα και το μήλο, στην ιστορία και τα σύγχρονα τραγούδια, οι γυναίκες είναι πάντα μάγισσες, πάντα εγκυμονούν το κακό καθώς ποτέ δεν απέβαλλαν το σπέρμα του διαβόλου που γνώρισαν πίσω απ’ την πλάτη του Αδάμ ως φαλλικό φίδι. Το 1487 ο Γερμανός κληρικός Heinrich Kramer έγραψε το Malleus Maleficarum, ένα κείμενο που έκρουε τον κώδωνα του κινδύνου για τις δραστηριότητες των μαγισσών στον κόσμο, για τα πράγματα που έκαναν ως δεξί χέρι του διαβόλου. Το κείμενο ήταν το κομπλεξικό παραλήρημα ενός δικτατορίσκου, του οποίου οι αποτυχημένες προσπάθειες να διοργανώσει πογκρόμ κατά των γυναικών λίγα χρόνια νωρίτερα, τον οδήγησαν στην εξορία απ’ τα τυρολέζικα εδάφη. Πήρε την απόφαση να επιστρέψει με ένα δυναμικό μανιφέστο. Βίοι παράλληλοι με τον Αδόλφο Χίτλερ (να θυμίσουμε τη φυλάκισή του λίγο πριν πάρει την εξουσία στη Γερμανία) και το Malleus Maleficarum αποτελεί το Mein Kampf του 15ου αιώνα. Το βιβλίο πυροδότησε μία έξαρση μίσους στη γερμανία, 5 αιώνες πριν το Ολοκαύτωμα, και χιλιάδες γυναίκες κατηγορήθηκαν αυθαίρετα για μαγεία, διώχθηκαν, “δικάστηκαν” χωρίς υποψία δικαιοσύνης και θανατώθηκαν, επειδή ζύγιζαν όσο μία πάπια όπως λέει και το γνωστό μαύρο χιούμορ των Monty Python. Η ιστορία του κυνηγιού μαγισσών συνέχισε με πολλές μορφές μέσα στους αιώνες. Στον Μακβέθ του Σάιξπηρ, έργο των αρχών του 17ου αιώνα, οι προφητείες τριών μαγισσών είναι που προκαλούν την τραγωδία. Η μάγισσα αποτελούσε μία απειλητική φιγούρα της εποχής καθώς δεν συμμορφωνόταν πολιτικά και πνευματικά στις κυρίαρχες επιταγές. Η απόδοση των δεινών σε υποτιθέμενες “μάγισσες” είναι η διαχρονική τακτική των κυρίαρχων να εντοπίζουν τον εσωτερικό εχθρό, τον “προδότη”, αυτόν που έβλαπτε την κυριαρχία τους. Μέσα στην ιστορία, ο εσωτερικός αυτός εχθρός ήταν πάντα όποιος δεν ήθελε ή δεν θα ήθελε να υπακούσει, ένα υποκείμενο μέσα από τις ευπαθείς ομάδες, αυτές που η κάθε διάταξη του κόσμου έπληττε συνεχώς. Είδαμε τις γυναίκες, τα κατώτερα οικονομικά στρώματα (που σύμφωνα με τον Μισέλ Φουκώ στοχοποιήθηκαν από τον νομικό λόγο ως “επικίνδυνες τάξεις”) και αργότερα τους Εβραίους, τους κομμουνιστές, τους μετανάστες του σήμερα και άλλους. Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι το κυνήγι μαγισσών, αποτέλεσε τη χαρακτηριστική αλληγορία για τις διώξεις του μακαρθισμού στην μεταπολεμική Αμερική, με πιό διάσημο παράδειγμα τη “Δοκιμασία” του Άρθουρ Μίλλερ, το έργο που μετέστρεψε την αφήγηση για τις δίκες μαγισσών στο Σάλεμ τον 17ο αιώνα και αποτέλεσε τη βάση για την ομώνυμη ταινία του 1996 με τον Daniel Day-Lewis και τη Winona Ryder. Μία λιγότερο συγκεντρωτική μορφή του κυνηγιού μαγισσών στο σήμερα μπορούμε να δούμε και στις καθημερινές σχέσεις. Ο “λαϊκός” (και άρα σωστός θα είναι, δεν μπορεί) μύθος λέει πως οι γυναίκες είναι επικίνδυνες ως οδηγοί, οι γυναίκες είναι επικίνδυνες ως πολιτικοί, οι γυναίκες είναι επικίνδυνες στις ερωτικές σχέσεις, οι γυναίκες κουβαλούν ακόμα το αμάρτημα της Εύας και το διαβολικό σχέδιο. Οι δε γυναίκες που “διαφέρουν”, οι λεσβίες και οι φεμινίστριες, οι Λυσιστράτες και οι Αντιγόνες του σήμερα είναι οι μάγισσες, είναι αυτές που διαφέρουν οι τελετές και τα πιστεύω τους από τα χρηστά ήθη και άρα πρέπει να απομονώνονται, να λοιδωρούνται ή να αναγκάζονται να βλέπουν καρικατούρες των εαυτών τους σε λεσβιακές τσόντες προς τέρψιν των ανδρών. Για τον κόσμο μας, μία γυναίκα είναι είτε υποταγμένη στη βούληση του άντρα ή μάγισσα. Η μέρα της γυναίκας, όσο προοδευτικό κεκτημένο κι αν είναι, κάνει τα στραβά μάτια στις 364 υπόλοιπες ημέρες. Η μέρα της γυναίκας θα είναι γιορτή μόνο αν μας δώσει την ευκαιρία να σκεφτούμε, μόνο αν δούμε με περηφάνεια και αγάπη τη γιαγιά που τραγουδάει άφοβη μπροστά στους ένστολους λακέδες της εταιρείας εξόρυξης στη Χαλκιδική, τη γυναίκα που λιποθυμάει πνιγμένη απ’ τα δακρυγόνα αλλά δεν πέφτει και το μικρό κορίτσι που δεν λογαριάζει τον κίνδυνο μπροστά σ’ αυτά που πιστεύει. Η σημερινή μέρα είναι γιορτή μόνο αν όλοι μας γίνουμε αυτές οι γυναίκες, αν είμαστε αυτές οι γυναίκες και σήμερα και αύριο και για πάντα, αν δεν είμαστε με το φιλάργυρο τομάρι των Σκρούτζ Μακ Ντακ της Eldorado Gold, αλλά με τις μάγισσες, τις “Μάτζικες Ντε Σπελ” της Ιερισσού, αν μάθουμε να βλέπουμε κριτικά τα παιδικά μας κόμιξ. Όλοι οι άλλοι, μπορούν να παραμείνουν αυτοί που κάθε μέρα θα κοιτάνε τον καθρέφτη και θα βλέπουν τον άντρα Άδωνη και τον “αθώο” Κασιδιάρη. Γιατί μερικά πράγματα είναι τόσο απλά. Εικόνες: Diego Fernandez (Revamped by JP)
