Φωτογραφία: Alexandros Michailidis / SOOC [break height=50] Τον Ιούνιο του 2017, η Ελληνική Στατιστική Αρχή δημοσιεύει έρευνα γύρω από το εισόδημα και τις συνθήκες διαβίωσης των νοικοκυριών. Τα αποτελέσματα κατέδειξαν κάτι που λίγο πολύ όλοι είχαμε καταλάβει έστω και διαισθητικά· ότι από το 2009 και μετά παρατηρείται σημαντική αύξηση της υλικής στέρησης πολλών νοικοκυριών. Αγαθά και υπηρεσίες που μέχρι πρότινος θεωρούνταν δεδομένα, δεν είναι πλέον προσβάσιμα σε μεγάλο αριθμό οικογενειών. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με την έρευνα, υπάρχει δυσκολία ικανοποίησης έκτακτων οικονοµικών αναγκών, αδυναµία κάλυψης εξόδων για διακοπές µίας εβδοµάδας το χρόνο, αδυναµία διατροφής που να περιλαµβάνει κάθε δεύτερη ηµέρα κοτόπουλο, κρέας ή ψάρι, αδυναµία πληρωµής για ικανοποιητική θέρµανση της κατοικίας, έλλειψη βασικών αγαθών όπως πλυντήριο ρούχων, έγχρωµη τηλεόραση, τηλέφωνο, αυτοκίνητο, αδυναµία αποπληρωµής δανείων ή αγορών µε δόσεις, δυσκολίες στην πληρωµή πάγιων λογαριασµών Ενδεικτικά, από την έρευνα προέκυψε, ότι από τα φερόμενα ως φτωχά νοικοκυριά, το 51.6% δεν απολαμβάνει ικανοποιητική θέρμανση το χειμώνα, το 80.7% δεν μπορεί να αντιμετωπίσει έκτακτες αλλά αναγκαίες δαπάνες και, τέλος, το 53.2% στερείται διατροφής που περιλαμβάνει κάθε δεύτερη μέρα κοτόπουλο, κρέας, ψάρι ή λαχανικά ίσης θρεπτικής αξίας. Τα αντίστοιχα ποσοστά στα μη φτωχά νοικοκυριά είναι εμφανώς χαμηλότερα, αλλά και πάλι, παρουσιάζουν μεγαλύτερη αδυναμία κάλυψης βασικών αναγκών σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια. H παραπάνω κατάσταση οπτικοποιήθηκε το 2013, με μία φωτογραφία του Reuters που είχε κάνει τότε το γύρο όλου του κόσμου· εκείνη με τα υψωμένα χέρια που προσπαθούσαν να φτάσουν μία σακούλα με δωρεάν λαχανικά. [break height=50] [break height=50] Και αν αυτή είναι η πραγματικότητα για ένα μεγάλο μέρος της ελληνικής κοινωνίας, μπορούμε εύκολα να φανταστούμε σε τι ποσοστά θα μεταφράζονταν οι εικόνες ντροπής που δημοσιεύονται κατά καιρούς από προσφυγικούς καταυλισμούς σε όλη την Ελλάδα. Δεδομένων αυτών των συνθηκών, σχεδόν από τις αρχές της κρίσης άρχισαν να αναφύονται αυτοοργανωμένες πρωτοβουλίες που ήρθαν να απαντήσουν σε μία πραγματική ανάγκη πολλών ανθρώπων, δηλαδή την εξασφάλιση έστω κι ενός δωρεάν γεύματος . Τίποτα δεν συνδέει τις κοινωνικές κουζίνες, για τις οποίες κάνουμε λόγο, με τις φιλανθρωπικές οργανώσεις ή, πολύ περισσότερο, με τα συσσίτια μίσους της Χρυσής Αυγής. Αντιθέτως, επιχείρησαν να δημιουργήσουν μία κοινότητα ανθρώπων ανεξαρτήτως εθνικότητας, φύλου και ηλικίας που μαγειρεύουν, γευματίζουν και περνούν τον ελεύθερο χρόνο τους μαζί. Και αυτό δεν ήταν μία κίνηση ελεημοσύνης αλλά μία ειλικρινής έκφραση αλληλεγγύης, μία εικόνα από κοινωνίες χωρίς ανισότητες και διακρίσεις. Παρακάτω θα βρείτε τρεις από αυτές. O Άλλος Άνθρωπος Ξεκινήσαμε στις 7 Δεκεμβριου του 2011, όταν είδαμε στις λαϊκές αγορές της Αθήνας ανθρώπους όλων των ηλικιών, εθνικοτήτων και κοινωνικών στρωμάτων, να ψάχνουν στα σκουπίδια για να μαζέψουν τρόφιμα που δεν μπορούν πια να αγοράσουν. Η πρώτη σχεδόν αυτονόητη δράση ήταν να μαγειρέψουμε από το σπίτι μας φαγητά και να τα μοιράσουμε στις λαϊκές. Ζητήσαμε από τους παραγωγούς να μας δώσουν ένα προϊόν από τον πάγκο τους για να συνεχίσουμε την επόμενη μέρα. Αποφασίσαμε να μαγειρεύουμε ζωντανά το φαγητό στον κόσμο και να τρώμε όλοι μαζί για να έρθουμε πιο κοντά και για να σπάσουμε την ντροπή που πιθανότατα ένιωθε κάποιος όταν του μοιράζαμε μαγειρεμένο φαγητό. [break height=50] [break height=50] Στην πορεία της δράσης μας συνειδητοποιήσαμε ότι υπήρχε και η ανάγκη για έναν χώρο όπου αυτοί οι άνθρωποι θα μπορούσαν να επικοινωνήσουν μεταξύ τους, πίνοντας έναν καφέ και παίρνοντας ένα πρωινό, να κάνουν μπάνιο και να πλύνουν τα ρούχα τους. Αργότερα, σκεφτήκαμε να καλύψουμε και τις ανάγκες των παιδιών αυτών των ανθρώπων, που δεν είχαν την δυνατότητα να στείλουν τα παιδιά τους στο σχολείο λόγω οικονομικής δυσπραγίας (για παράδειγμα υπήρχαν ελλείψεις σε τετράδια και κασετίνες) ή να τα βοηθήσουν στο διάβασμα. Κάπως έτσι προέκυψε το 2013 το σπίτι του «Άλλου Ανθρώπου». Καθημερινά περνούν από το σπίτι 120 ανθρωποι και κάνουν μπάνιο, πίνουν καφε, τρώνε πρωινό, μπαίνουν στο ίντερνετ, πλένουν και σιδερώνουν τα ρούχα τους. Ορισμένες ημέρες της εβδομάδας κάνουμε, με εθελοντές δασκάλους και καθηγητές, δωρεάν μαθήματα ενισχυτικής διδασκαλίας σε παιδιά δημοτικού και γυμνασίου. Επιπλεόν, παρέχουμε τα βασικά σχολικά είδη στην αρχή της χρονιάς στα παιδιά, φροντίζουμε να παίρνουν κάποιο δώρο στις γιορτές, ενώ συγκροτήσαμε θεατρική ομάδα που ανεβάζει παραστάσεις. [break height=50] [break height=50] Αυτή τη στιγμή υπάρχουν δεκαπέντε κοινωνικές κουζίνες «Ο Άλλος Άνθρωπος» σε ολη την Ελλαδα και δύο στο εξωτερικό (Βαρκελώνη και Μπόντρουμ). Συνολικά 150 άνθρωποι μαγειρεύουν σε όλες τις κουζίνες. Οι άνθρωποι που στηρίζουν τη δράση μας φτάνουν στους 15.000 πανελλαδικά και στους 150.000 παγκοσμίως, παρέχοντας κάποιο χρηματικό ποσό, τρόφιμα, σχολικές τσάντες, αυτοκίνητα, ή συμπληρώνουν ακόμα και για το ενοίκιο ή τους λογαριασμούς του σπιτιού. Επομένως, ο «Άλλος Άνθρωπος» είναι ένα αυτοχρηματοδοτούμενο εγχείρημα. Δεν είμαστε ΜΚΟ, δεν έχουμε κάποια νομική μορφή. Είναι μια κίνηση αλληλεγγύης και ένδειξης αγάπης προς τους συνανθρώπους μας, με την ελπίδα να αφυπνιστούν συνειδήσεις και να γίνουν και άλλες παρόμοιες δράσεις από άλλους ανθρώπους και ομάδες. Δεν κάνουμε «φιλανθρωπία», ούτε «ελεημοσύνη» Μαγειρεύουμε ζωντανά, τρώμε και ζούμε όλοι μαζί! Τηλέφωνο επικοινωνίας: 6940882355 blog: http://oallosanthropos.blogspot.gr Κατάληψη 5ου Λυκείου Αθηνών Η στεγαστική κατάληψη προσφύγων 5ο Λύκειο Αθηνών άνοιξε από πρόσφυγες και αλληλέγγυους τον Μάρτη του 2016 ως απάντηση στο πρόβλημα στέγασης των προσφύγων και της ένταξης τους στον κοινωνικό ιστό. Η συλλογική κουζίνα ήταν το πρώτο πεδίο συνάντησης και συνεργασίας των διαφορετικών κοινοτήτων στην κατάληψη. Η συμμετοχή των ατόμων που απαρτίζουν την κουζίνα καθορίζεται μέσα απο συνελεύσεις των ενοίκων. Τα άτομα που συμμετέχουν στο μαγείρεμα είναι συνήθως 3-4 ενώ μια δεύτερη ομάδα αναλαμβάνει την καθαριότητα. Το πρόγραμμα της κουζίνας αποφασίζεται σε καθημερινή βάση ανάλογα με την διαθεσιμότητα των προιόντων στην αποθήκη. Παρέχεται πρωινό και γεύμα. [break height=50] Φωτογραφία: Αλεξανδρος Κατσης [break height=50] Δεχόμαστε προμήθειες από αλληλέγγυους, τόσο Έλληνες όσο και ξένους, που στηρίζουν το εγχείρημα και από μια οργανωμένη δομή, την Παμπειραική Πρωτοβουλία, που με τη σειρά της συλλέγει και διανέμει τρόφιμα και άλλα είδη για λογαριασμό των προσφύγων. Επειδή όμως το αρχικό κύμα στήριξης έχει εξασθενήσει, όπως και είναι φυσικό, πρόσφυγες και αλληλέγγυοι, έχουμε στρέψει τις προσπάθειες μας σ’ένα καινούργιο εγχείρημα, τα «Χωράφια Αλληλεγγύης». Τα προϊόντα, φρούτα και λαχανικά που καλλιεργούνται εκεί χρησιμοποιούνται κατά βάσιν για την κάλυψη των αναγκών σίτισης της κατάληψης. Με την συλλογική κουζίνα των Mano Aperta μοιραζόμαστε εξαρχής την προσπάθεια κάλυψης των αναγκών σίτισης των ενοίκων, μιας και έχουν αναλάβει το βασικό γεύμα τρεις ημέρες της εβδομάδας. Εκτός από τη συμμετοχή τους στην κουζίνα, συνδράμουν ποικιλοτρόπως, όπως με την οργάνωση παιδαγωγικών δραστηριοτήτων για τα παιδιά. [break height=50] Φωτογραφία: Αλεξανδρος Κατσης [break height=50] Μιά από τις δυσκολίες της συλλογικής κουζίνας είναι η συνεχής επανασύσταση της ομάδας της κουζίνας, λόγω κινητικότητας των ενοίκων, η έλλειψη βασικών υλικών, όπως λάδι, καθώς και η αδυναμία να ανταποκριθούμε πλήρως σε μια ισσοροπημένη διατροφή, ιδιαίτερα όσον αφορά τα παιδιά. Παρακάτω θα βρείτε σχετικό ντοκιμαντέρ παραγωγής Al Jazeera. Mano Aperta Mano Aperta σημαίνει στα ιταλικά «Ανοικτό Χέρι». Συνοδευόμενο από το αντίστοιχο λογότυπο μίας ανοικτής παλάμης, αποκτά αρκετές ερμηνείες σχετικές με αυτό που θέλαμε και ήδη είχαμε ξεκινήσει να κάνουμε. Σηματοδοτεί την άνευ όρων προσφορά. Δημιουργήσαμε την κοινωνική κουζίνα Mano Aperta προς τα τέλη του 2015, όταν η προσφυγική κρίση βρισκόταν ήδη σε προχωρημένο στάδιο αλλά η ελληνική κοινωνία μόλις είχε αρχίσει να αντιλαμβάνεται την έκτασή της και ένα πολύ μεγάλο τμήμα αυτής, σοκαρισμένο, πάλευε οργανωμένα ή σπασμωδικά να αντιδράσει στην πραγματικότητα, προσφέροντας το υστέρημά του στις λιγοστές τότε δομές υποστήριξης των προσφύγων. Σε αυτό το κλίμα, οι άνθρωποι πίσω από το blog και την αντίστοιχη σελίδα στο Facebook «The Three Mooges» σκέφτηκαν κάτι πολύ φιλόδοξο: να στήσουν μία τέτοια, αυτοδιαχειριζόμενη, αυτοχρηματοδοτούμενη και ανεξάρτητη δομή που, βασιζόμενη αποκλειστικά στις δυνάμεις των μελών της, θα υποστηρίζει με οργανωμένο τρόπο τους πρόσφυγες. Το κάλεσμα είχε μεγάλη ανταπόκριση. Η πρώτη συνάντηση έγινε σε μία καφετέρια στην Πανόρμου που σύντομα γέμισε με περισσότερα από 80 άτομα. Ανάμεσα στους παρευρισκόμενους, υπήρξαν και άτομα που ήδη δραστηριοποιούνταν στον τομέα αυτό και, με αφετηρία την εμπειρία τους αλλά και τις συζητήσεις για τα μεγαλύτερα κενά του κινήματος αλληλεγγύης τότε, καταλήξαμε ότι πρωτίστως πρέπει να καλύψουμε ανάγκες σε φαγητό, δηλαδή να αποτελούμε μία κοινωνική κουζίνα. [break height=50] [break height=50] Προσπαθούμε να καλύψουμε δύο βασικές ανάγκες: είμαστε πρωτίστως κοινωνική κουζίνα και δευτερευόντως ομάδα δημιουργικής απασχόλησης των παιδιών. Η βάση μας βρίσκεται στην κατάληψη φιλοξενίας προσφύγων του πρώην 5ου Λυκείου Αθηνών. Από εκεί, μαγειρεύουμε και προσφέρουμε φαγητό στους πρόσφυγες του ίδιου του σχολείου, ενώ διανέμουμε φαγητό και σε άλλες καταλήψεις κάθε Παρασκευή, Σάββατο και Κυριακή. Συνολικά, έχουμε κατά καιρούς καλύψει τις ανάγκες τουλάχιστον οκτώ καταλήψεων, αλλά αυτήν την περίοδο εξυπηρετούμε μόλις τρεις καταλήψεις φιλοξενίας προσφύγων και μεταναστών. Παράλληλα, εδώ και αρκετούς μήνες, καλύπτουμε τις ανάγκες περίπου 120 αστέγων στο λιμάνι του Πειραιά, κάθε Σάββατο. Ποσοτικά, λοιπόν, καλύπτουμε 1,000 – 2,000 μερίδες σε εβδομαδιαία βάση, ανάλογα με τις ανάγκες. Πέραν του φαγητού, προσπαθούμε να απασχολούμε δημιουργικά τα προσφυγόπουλα, από απλά παιχνίδια και αθλήματα έως ζωγραφική, ενώ πριν αυτά ενσωματωθούν στα ελληνικά σχολεία προσπαθούσαμε να συμμετέχουμε και σε μαθήματα. Κατά καιρούς, έχει χρειαστεί να στηρίξουμε και με άλλους τρόπους τις δομές, καλύπτωντας, για παράδειγμα, βασικές ανάγκες τους σε φάρμακα, καθαριστικά και σχολικά είδη, δεδομένης βέβαια της οικονομικής μας δυνατότητας. Αυτήν τη στιγμή, υπάρχουν πάνω από 100 ενεργά μέλη στην ομάδα, τα περισσότερα εκ των οποίων δεν έχουν τη δυνατότητα να προσφέρουν με τη φυσική τους παρουσία, όμως συνεισφέρουν με υλικά ή κυρίως χρηματικά. Είναι προφανές ότι για να συμπληρωθούν τα περίπου 500 έως 800 ευρώ που απαιτούνται κάθε εβδομάδα ώστε να προσφέρουμε 1,000 έως 2,000 μερίδες κάθε ΠΣΚ, κινητοποιούνται πολλά χέρια (και ακόμη περισσότερες τσέπες). [break height=50] [break height=50] Ένα τέτοιο εγχείρημα δεν μπορεί παρά να συναντήσει δυσκολίες, ειδικά στο ξεκίνημά του: από την έλλειψη βάσης και αποθηκευτικού χώρου στα πρώτα μας βήματα, τις οργανωτικές αστοχίες που αναπόφευκτα προκύπτουν ακόμη και σήμερα, τις αντίξοες καιρικές συνθήκες τον χειμώνα και τις υψηλές θερμοκρασίες το καλοκαίρι έως τους τσαμπουκάδες από «αγανακτισμένους» γείτονες, τη θλίψη που εγωιστικά μας κατακλύζει κάθε φορά που ένα πιτσιρίκι καταφέρνει να πάρει το πολύτιμο εισιτήριο για μία άλλη χώρα και τον φόβο μετά από μία φασιστική επίθεση σε κατάληψη ή εν αναμονή μίας αστυνομικής επιχείρησης. Όσο η αλληλεγγύη δαιμονοποιείται ή και διώκεται για να κάνει χώρο στο φαγοπότι που έχουν στήσει εγχώριοι και διεθνείς φορείς με τις ΜΚΟ και όσο η αντιμετώπιση της προσφυγικής κρίσης μετατρέπεται από μία αξιέπαινη έκρηξη αλληλεγγύης σε ακριβό άθλημα ενός κλειστού club που υπολογίζει την αξία της ανθρώπινης ζωής σε χρηματικούς όρους, οι δραστηριότητές μας θα εξελίσσονται και η Mano Aperta θα προσαρμόζεται ώστε να συνεχίσει να προσφέρει στο 100% των δυνατοτήτων της, όπου υπάρχει ανάγκη. [break height=50] [break height=50] Για εμένα, συγκλονιστική υπήρξε η εικόνα 2,000 ανθρώπων σε άθλια κατάσταση στο παλαιό αεροδρόμιο του Ελληνικού, για την κάλυψη των αναγκών των οποίων είχαμε κληθεί να συνδράμουμε ορισμένα σαββατοκύριακα στα πρώτα μας βήματα. Ενθαρρυντική υπήρξε η πρώτη φορά που πήγαμε στο λιμάνι του Πειραιά να μοιράσουμε γλυκά και να παίξουμε με τα προσφυγόπουλα, πριν ακόμα τα διώξουν για να μη χαλάσουν τις διακοπές των τουριστών, καθώς και η πρώτη φορά που αντικρύσαμε τους άστεγους πάλι εκεί, στην Ε7. Συγκινητική στιγμή σίγουρα υπήρξε το τηλεφώνημα της 12χρονης Σαμίρα που ζει πλέον στη Γερμανία για να μας πει πόσο μας αγαπάει και ότι θέλει να μας φιλοξενήσει όλους στο νέο της σπίτι ή το αποχαιρετιστήριο γεύμα μίας οικογένειας που μας έφερνε ρυζόγαλο κάθε βράδυ στο 5ο Λύκειο, στο τέλος του οποίου ο 11χρονος Οσάμα ξέσπασε σε ασταμάτητα κλάματα και μας χάρισε το αγαπημένο του παιχνίδι. Αυτήν την περίοδο, δραστηριοποιούμαστε κάθε Παρασκευή (17.30 – 21.00), Σάββατο και Κυριακή (17.00 – 21.00) στο πρώην 5ο Λύκειο Αθηνών (Ασκληπιού & Οκτάβιου Μερλιέ & Πρασσά), όπου είναι η βάση μας, καθώς και κάθε Σάββατο (18.00 – 21.00) στην Ε7 του λιμανιού του Πειραιά. Όταν ξαναέρθει το κρύο και οι άνθρωποι χρειαστούν και πάλι περισσότερα γεύματα, θα βρισκόμαστε εκεί από το πρωί. Εάν κάποιος επιθυμεί, μπορεί να έρθει σε επικοινωνία μαζί μας στις σελίδες μας στο Facebook: Mano Aperta και The Three Mooges Μέσα στις επόμενες ημέρες, θα διοργανωθεί και live οικονομικής ενίσχυσης της πρωτοβουλίας. Περισσότερες πληροφορίες εδώ.
