Βρισκόμαστε μια ανάσα πριν την ανακοίνωση του πλήρους προγράμματος του 65ου Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, φίλες και φίλοι, το οποίο θα γνωστοποιηθεί αύριο Τρίτη 22 Οκτωβρίου μέσα από μια κοινή συνέντευξη τύπου σε Θεσσαλονίκη και Αθήνα (και λίγες μέρες αργότερα θα ακολουθήσει και το αναλυτικό ωρολόγιο πρόγραμμα της διοργάνωσης). Προς το παρόν, τα νέα για την ταινία έναρξης και λήξης του φετινού φεστιβάλ ειναι εξαιρετικά. Η πρώτη είναι το Maria του Pablo Larrain με την Angelina Jolie, το είδαμε φέτος τον Σεπτέμβριο που έκανε πρεμιέρα στην Βενετία, ο Χιλιανός σκηνοθέτης κάνει πάλι τα μαγικά του με τις πειραγμένες βιογραφίες, ο κόσμος (στην Ελλάδα) θα συρρεύσει λόγω Μαρίας Κάλλας και θα πάρει κάτι παραπάνω από το κλασικό κυριλέ biopic που (λογικά) θα περιμένει, όλα καλά. Η δεύτερη είναι το The End του Joshua Oppenheimer, δηλαδή του ανθρώπου που γύρισε δύο από τα καλύτερα (ίσως και τοπ-5 δεκαετίας) ντοκιμαντέρ της περασμένης δεκαετίας, το The Act of Killing και το The Look of Silence, και τώρα το γυρνάει στη μυθοπλασία με ένα post-apocalyptic musical (!) με την Tilda Swindon. Στο μεταξύ, όσο μετράμε τις μέρες για να ανεβούμε Θεσσαλονίκη (31/10 έως 10/11) σας παρουσιάζουμε αποκλειστικά 5 ταινίες από το πρόγραμμα του φεστιβάλ: Sanatorium Under the Sign of the Hourglass Stephen Quay, Timothy Quay (Ηνωμένο Βασίλειο, Πολωνία, Γερμανία) / Ειδικές Προβολές Ένα φανταστικό ταξίδι με τρένο σε μια ξεχασμένη γραμμή, μεταφέρει έναν γιο που επισκέπτεται τον ετοιμοθάνατο πατέρα του σ’ ένα απομακρυσμένο σανατόριο της Γαλικίας. Εμπνευσμένο απ’ το κλασικό μυθιστόρημα με τον ίδιο τίτλο, του Μπρούνο Σουλτς, το τελευταίο φιλμ των αδελφών Quay είναι άλλο ένα animation-έργο τέχνης (το οποίο εμπεριέχει και live action κομμάτια), που σπρώχνει το αφηγηματικό σινεμά στα όριά του, προσφέροντας στον θεατή μια αξέχαστη κινηματογραφική εμπειρία. Βυθισμένο σε μια παραισθητική, γοτθική αύρα και μια μεταφυσική ατμόσφαιρα που νιώθεις ότι ρευστοποιούν την πραγματικότητα, το μαγευτικό, Sanatorium Under the Sign of the Hourglass, φέρνει στην οθόνη όλη τη μελαγχολία, τη νοσταλγία, την τρυφερότητα, την αίσθηση του παράδοξου, τη θλίψη και τη χαμηλότονη συναισθηματική φόρτιση της γραφής του Σουλτς, μέσα από ένα αναπάντεχο φορμαλιστικά πρίσμα, υψηλής καλλιτεχνικής αξίας. Ένα ταξίδι στους λαβυρίνθους της ανθρώπινης ψυχής και στο πολυπρόσωπο της ταυτότητας, όπου ο κόσμος του ονείρου και ο κόσμος της εγρήγορσης συγχωνεύονται μοναδικά. Μια φάλαινα / A Whale Πάμπλο Ερνάντο (Ισπανία – Ιταλία) / Ανοιχτοί Ορίζοντες H Ingrid είναι μια μισθωτή δολοφόνος με ιδιαίτερο χάρισμα: χρησιμοποιεί το σκοτάδι για να εισέλθει σε έναν παράλληλο κόσμο και να επανεμφανιστεί σε κάποιο άλλο μέρος στον αληθινό κόσμο. Αυτό της επιτρέπει να μπει και να βγει από τα σπίτια των θυμάτων της χωρίς να αφήσει πίσω κανένα αποδεικτικό στοιχείο. Ωστόσο, η χρήση αυτής της δύναμης την μετατρέπει σε κάτι πέρα από άνθρωπο. Τη δύναμη αυτή, η Ingrid την απέκτησε ως παιδί, όταν ένα βράδυ την άγγιξε ένα τέρας και τα μάτια της έγιναν μαύρα. Έκτοτε, κάθε φορά που επιστρέφει από το σκοτάδι, εκκρίνει από το κεφάλι της μια παράξενη λευκή ουσία, την οποία συλλέγει και φυλάει πολύ προσεκτικά σε ένα μεταλλικό μπαούλο. Προσλαμβάνεται λοιπόν από τον Abasolo, έναν γκάνγκστερ της περιοχής για να σκοτώσει έναν άνδρα που δουλεύει στη λιµενική αρχή της πόλης. Ο συγκεκριμένος ήταν το τελευταίο εμπόδιο για τον Abasolo, ο οποίος είχε μόλις μετακομίσει στην πόλη, στην προσπάθειά του να θέσει το λιμάνι υπό τον έλεγχό του. Την επόμενη μέρα, ο Abasolo δέχεται μια επίσκεψη από τον Melville, έναν λαθρέμπορο που διακινεί μυστηριώδη θαλάσσια πλάσματα. Πολλά χρόνια πριν, ο Melville και ο Abasolo υπήρξαν εραστές και όταν η σχέση τους τελείωσε, ο Abasolo έφυγε από τη χώρα, γεμάτος πικρία. O Melville έχτισε σταδιακά μια μικρή αυτοκρατορία με το λιμάνι να είναι νευρολογικό κέντρο της επιχείρησής του. Τώρα που ο Abasolo έχει επιστρέψει, ο Melville σύντομα θα χάσει ό,τι του έχει πάρει μια ολόκληρη ζωή να χτίσει. Θρίαμβος / Triumph Κριστίνα Γκρόζεβα, Πέταρ Βαλτσάνοφ (Βουλγαρία – Ελλάδα) / Ανοιχτοί Ορίζοντες Μια στρατιωτική παρωδία εμπνευσμένη από ακραία συμβάντα της πραγματικότητας από τη δεκαετία του ’90. Στον χαοτικό απόηχο της πτώσης του κομμουνισμού, μια Ομάδα Κρούσεως αποτελούμενη από υψηλόβαθμους αξιωματικούς του Βουλγαρικού στρατού και φυσικούς αναλαμβάνουν μια άκρως μυστική στρατιωτική επιχείρηση στο μικρό χωριό της Τσαρίτσινας με στόχο να βρουν ένα δυσεύρετο εξωγήινο αντικείμενο το οποίο έχει τη δυνατότητα να αλλάξει την πορεία της ιστορίας και να ξανακάνει ξακουστή την Βουλγαρία. Μια συναρπαστική κωμωδία με έντονο το στοιχείο του παραλόγου που σκαλίζει το ταραχώδες παρελθόν μιας χώρας σε μεταβατική φάση, και ενός λαού που μαθαίνει πώς να υπάρχει χωρίς να είναι υπό εποπτεία. Η επίσημη συμμέτοχή της Βουλγαρίας στα βραβεία Όσκαρ του 2025 (και μια εξαιρετική ελληνική συμπαραγωγή) αποτελεί ταυτόχρονα την πιο αισθητικά τολμηρή και βαθιά περιπετειώδης ταινία του σκηνοθετικού διδύμου το οποίο μας χάρισε κάποιες από τις πιο αγαπημένες ταινίες που προβλήθηκαν σε Φεστιβάλ (The Lesson, Glory, and The Father) μέχρι σήμερα. Αυτή δεν είναι η ταινία μου / It’s Not My Film Μαρία Σμπόσκα (Πολωνία) / Smart7 Competition «Η σχέση μας μου θυμίζει το καλώδιο του φορτιστή που δάγκωσε ο σκύλος. Ακόμα προσπαθεί να δουλέψει…» λέει η πρωταγωνίστρια μας, η Γουάντα. Mια ιστορία που ξεκινά από εκεί που τελειώνουν οι περισσότερες ρομαντικές ταινίες, πέρα από το «έζησαν αυτοί καλά κι εμείς καλύτερα». Η Γουάντα και ο Γιάνεκ αγαπιούνται, αλλά ταυτόχρονα δεν αντέχουν πλέον ο ένας τον άλλον. Η σχέση τους περνάει μια συνεχή κρίση, όπως οι περισσότερες μακροχρόνιες σχέσεις. Η κρίση δεν έχει προκληθεί από κάποιον αστάθμητο εξωτερικό παράγοντα – είναι περισσότερο αποτέλεσμα της ρουτίνας και της πλήξης. Μια μέρα, όταν τελικά φτάνουν σε αδιέξοδο, παίρνουν την απόφαση να κάνουν πεζοπορία κατά μήκος της πολωνικής Βαλτικής ακτής, με αυστηρούς κανόνες: χωρίς κινητά και γκρίνια, μοναχά οι δυο τους. Αν καταφέρουν να ακολουθήσουν τους κανόνες, θα παραμείνουν μαζί. Αν αποτύχουν, θα χωρίσουν οι δρόμοι τους για πάντα. Η κάμερα τους συνοδεύει σε αυτή την αστεία, συγκινητική και ενίοτε ανατρεπτική χειμερινή απόδραση-δοκιμασία κατά μήκος της ακτής. Μια συνάντηση του παγωμένου εσωτερικού τοπίου με τη θέρμη της καρδιάς. Πώς να γίνεις φραγκόκοτα / On Becoming A Guinea Fowl Rungano Nyoni (Ζάμπια, Ηνωμένο Βασίλειο, Ιρλανδία) / Ανοιχτοί Ορίζοντες Σε έναν άδειο δρόμο, στη μέση της νύχτας, η Σούλα πέφτει πάνω στο πτώμα του θείου της. Καθώς γύρω τους αρχίζουν οι διαδικασίες της κηδείας, αυτή και τα ξαδέλφια της φέρνουν στο φως τα θαμμένα μυστικά της μεσοαστικής οικογένειάς τους στη Ζάμπια, στη σουρεαλιστική και ζωντανή αναμέτρηση της σκηνοθέτριας Rungano Nyoni με τα ψέματα που λέμε στους εαυτούς μας.
