Προσπαθήστε να ανατρέξετε στα σκοτεινά βάθη της μνήμη σας για τη στιγμή εκείνη που είδατε για πρώτη φορά την Αιώνια Λιακάδα Ενός Καθαρού Μυαλού, οι περισσότεροι μάλλον δε θα θυμάστε ακριβώς και είναι λογικό, όσο για αυτούς που θυμάστε να την παρακολουθείτε σε κάποιο κινηματογράφο έχω άσχημα νέα: έχουν περάσει δέκα χρόνια από τότε! Ναι ναι μεγαλώσατε πολύ, είναι γεγονός. Η ταινία που θεωρείται από πολλούς πλέον σταθμός στην ιστορία του κινηματογράφου κυκλοφόρησε σα σήμερα, 19 Μαρτίου, το 2004.
Το 2004 ήμουν 17 χρονών, καθόλου ταλαιπωρημένη από τη ζωή, αν εξαιρέσει κανείς τις Πανελλαδικές που πλησίαζαν απειλητικά και χωρίς να έχω ζήσει κανένα ερωτικό δράμα (όπως δήλωναν πως είχαν διάφοροι συμμαθητές). Παρακολουθώντας λοιπόν το Eternal Sunshine στον κινηματογράφο ένιωσα λίγο τον κόσμο μου να κλονίζεται, την εικόνα που είχα για τις ιστορίες αγάπης να καταρρέει και την όποια λίγη πίστη στα happy end που τόσα χρόνια μου πλάσαρε το Χόλυγουντ να εξαφανίζεται τελείως.
Η ταινία αυτή όριζε κάτι τελείως καινούριο, όχι μόνο αισθητικά και σκηνοθετικά αλλά και νοηματικά. Το σενάριο του Τσάρλι Κάουφμαν, με όλες τις στροφές, τις επιστροφές, τα τεχνάσματα του, χάρισε απλόχερα διάσπαρτες σοφίες περί έρωτος στην πραγματική ζωή και κατέλυε το κατεστημένο που είχε δημιουργηθει από τις ρομαντικές κομεντί και ερωτικά δράματα. Το happy end δεν είναι αυτό που νομίζουμε και οι μεγάλες ιστορίες αγάπης δεν είναι αυτές που τελειώνουν δραματικά και δακρύβρεχτα.
Παρόλο που η υπόθεση βασίζεται σε κάποιο φανταστικό τεχνολογικό επίτευγμα του κοντινού μέλλοντος, στα πλαίσια της επιστημονικής φαντασίας (όπως και το πρόσφατο Her), πατάει σε κάτι πολύ αληθινό. Θέτει το ερώτημα που όλοι όσοι έχουν ερωτευτεί, μιζεριάσει σε μια σχέση και χωρίσει έχουν θέσει κάποια στιγμή στον εαυτό τους: θα διαγράφατε κάποιον από τη μνήμη σας, αν μπορούσατε; Θα επιλέγατε να σβήσετε τις αναμνήσεις που πονάνε; Και άραγε αποφεύγοντας τις επίπονες αναμνήσεις μπορούμε πραγματικά να ξεκινήσουμε κάτι καινούριο;
Ο Τζόελ και η Κλεμεντάιν επέλεξαν να διαγράψουν τελείως από τη μνήμη τους ο ένας τον άλλο και ό,τι έζησαν. Μας παρουσιάζονται εξαρχής σαν ένα ζευγάρι που βρίσκεται στο τέλος της σχέσης του, έχουν περάσει την πρώτη φάση του ενθουσιασμού, αυτή που δείχνουν πάντα οι ταινίες, έχουν ζήσει τη ρουτίνα και όπως συμβαίνει συνήθως έχουν βαρεθεί. Παρόλ’αυτά όμως όταν τους δίνεται η ευκαιρία να κάνουν μια καινούρια αρχή αυτοί επιστρέφουν στο Μόντοκ, ξεκινούν από την αρχή. Γνωρίζοντας πόσο σιχάθηκαν ο ένας τον άλλο, πόσο απογοητεύτηκαν και πόνεσαν, επιλέγουν να το κάνουν όλο από την αρχή. Αυτό είναι που κάνει το σενάριο του Κάουφμαν τόσο υπέροχο και εντέλει αισιόδοξο. Η επανάληψη είναι αναπόφευκτη και το happy end είναι κάτι άλλο από αυτό που νομίζαμε.
Πέρα όμως από το ευρηματικό σενάριο (το οποίο κέρδισε και το αντίστοιχο Όσκαρ), τρομερά σημαντικό ρόλο στην επιτυχία της ταινίας παίζει και η ιδιαίτερη σκηνοθεσία του Μισέλ Γκοντρί. Ο Γκοντρί αφήνοντας τα βιντεοκλίπ, αλλά διατηρώντας αυτή την αισθητική του, καταφέρνει να απεικονίσει ιδανικά τους περίεργους κόσμους που περιγράφει ο Κάουφμαν. Τα πάντα μοιάζουν σα να είναι βγαλμένα από κάποιο όνειρο, θολά, πολύχρωμα ή τρομακτικά. Οι σκηνές σβήνουν η μία μέσα στην άλλη όπως σβήνουν και οι αναμνήσεις των πρωταγωνιστών. Δε μπορεί κανείς να ξεχωρίσει τι είναι πια ανάμνηση και τι όνειρο.
Ο Κάρεϊ και η Ουίνσλετ ενσαρκώνουν δίνουν ρεσιτάλ ερμηνείας, ενσαρκώντας δυο χαρακτήρες πολύ διαφορετικούς από αυτούς που τους είχαμε μέχρι τότε συνηθίσει, ενώ εξαιρετικοί είναι και οι δύτεροι ρόλοι, οι οποίοι τους πλαισιώνουν. Ειδικά το δίδυμο Κίρστεν Ντανστ και Μαρκ Ράφαλο παρέχει μια ευχάριστη και λίγο κυνική παρένθεση στην ιστορία.
Πέρασαν δέκα χρόνια λοιπόν αλλά και πάλι απόψε που ξαναείδα το Eternal Sunshine, σοφότερη (not) και κυνικότερη (θα ήθελα), δε μπόρεσα να μη συγκινηθώ και να χαζογελάσω παρακολουθώντας την τελευταία και αγαπημένη μου σκηνή. Εκεί που η Κλέμεντάιν προειδοποιεί τον Τζόελ πως αυτός θα ανακαλύψει τα ελαττώματα της και πως αυτή θα βαρεθεί και αυτός το μόνο που απαντά είναι “OK”. Αυτό.
