Η επικρατέστερη θεωρία θέλει τον Kurt Cobain να αυτοκτόνησε επειδή δεν μπορούσε να αντέξει το βάρος της δημοσιότητας, τις εκπτώσεις που απαιτούσε η pop βιομηχανία από τη δημιουργικότητα του κάθε καλλιτέχνη. Η δεύτερη στη σειρά θεωρία θέλει να τον σκότωσε η Courtney, πράγμα που μάλλον δεν στέκει ιδιαίτερα και μπορούμε να το αποδώσουμε στο γεγονός ότι ελάχιστοι παιδεύτηκαν να ακούσουν τους δύο πρώτους δίσκους των Hole.

Αυτή η αντίφαση, η ικανότητα για επιτυχία και το εξεζητημένο καλλιτεχνικό όραμα, είναι που κάνει τους Nirvana να αποτελούν το σταυροδρόμι των εφηβικών ακουσμάτων· μετά είτε πας να ανακαλύψεις όλες τις κρυφές καταβολές του Kurt Cobain, απ’ τους Velvet Underground μέχρι τους Pixies, τις Raincoats, το Paisley Underground και πολλά άλλα, ή παραδίδεσαι στα σκουπίδια που έβγαλαν οι απόγονοί τους με μαθηματικά βέβαιη την κατάληξη “ακούω απ’ όλα, και ελληνικά και ξένα”. Πάνο Κιάμο και John Cage σαν να λέμε.

Ο Kurt Cobain δεν ήταν μόνο ο άνθρωπος που χτυπιόταν στο MTV. Η αντίληψη του για την τέχνη πλαισιωνόταν από πλούσια δραστηριότητα που δυστυχώς χάθηκε επειδή δεν χώραγε ιδιαίτερα στις τεχνικές μάρκετινγκ της Geffen. Η αθέατη πλευρά του αφορά έναν άνθρωπο που δεν φοβόταν τον θόρυβο και την αποδόμηση του ήχου, που είχε αναζητήσεις εικαστικές και λογοτεχνικές (έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον να δει κανείς ή να μη δει τι έλεγε ο ίδιος ο Cobain για τους στίχους του), που ισορροπούσε χωρίς δυσκολία μεταξύ μιας καλής αντίληψης για τις θεσπισμένες φόρμες και ενός οπλοστασίου ικανοτήτων που θα του επέτρεπε να τις υπερβεί.

Ο Kurt Cobain ξεκίνησε παίζοντας στην μπάντα Fecal Matter με τους ανθρώπους που μετά τη διάλυση του σχήματος θα έφτιαχναν τους Melvins. Ο ήχος τους φαίνεται να είχε ως πρώτο μέλημα τη σκληρότητα και τον πειραματισμό και όχι την προσπάθεια να συνθέσουν κάποιο αξιόλογο υλικό, ωστόσο το αποτέλεσμα παραμένει εντυπωσιακό για το 1986. Ο ήχος αφομοιώνει όλο το Noise Rock και το No Wave της δεκαετίας σε βαρυκουρδισμένες φόρμες, εγκαταλείποντας όλα τα εστέτ στοιχεία που χαρακτήριζαν τις ευρωπαϊκές και νεοϋορκέζικες εκδοχές του ιδιώματος που θέλοντας και μη δομούνταν σε μεγάλο βαθμό πάνω στις προσωπικές επαφές των μουσικών με τους εικαστικούς της εποχής.

http://www.youtube.com/watch?v=W9E7gtPMves

Τα μουσικά στοιχεία του παραπάνω δίσκου φαίνεται σαν να μοιράστηκαν στα δύο μετά τη διάλυση του σχήματος. Οι Melvins συνέχισαν στην προσπάθεια να κάνουν αυτόν τον ήχο πιο σκοτεινό και ερεβώδη, ενώ ο Cobain, στο πρώτο άλμπουμ των Nirvana, “Bleach”, προσπάθησε να ενσωματώσει αυτή την κιθαριστική δουλειά πάνω σε πανκ ταχύτητες και δομημένη τραγουδοποιία.

 

Ένας καλός φίλος του Kurt Cobain – που ο μύθος θέλει να του έδωσε την καραμπίνα με την οποία αυτοκτόνησε, υπόδειγμα φίλου – ήταν ο Dylan Carlson, εγκέφαλος του συγκροτήματος Earth. Οι Earth αποτελούν μια ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα περίπτωση μπάντας με πολυσχιδές έργο, το οποίο όμως σε καμία περίπτωση δεν θα φιλοξενείτο στο MTV. Με εξαίρεση, πάντα, την πιθανότητα να έχουν καταλάβει το κανάλι ηχητικοί τρομοκράτες με πολλή όργη και ελάχιστη υπομονή.

Ο Cobain, πάνω-κάτω στην εποχή που οι Nirvana μαλάκωσαν τον ήχο τους, εμφανίζεται στα κομμάτια “A Bureaucratic Desire for Revenge” και “Divine and Bright”. Το “A Bureaucratic Desire for Revenge” αποτελεί έναν μακροσκελή σκοτεινό πειραματισμό που ανακαλεί την απόκρυφη πλευρά της ψυχεδέλειας, ενώ το “Divine and Bright” αποτελεί ένα είδος ηλεκτρικού ψαλμού. Αμφότερα δημιουργούν μια έντονα παγανιστική ατμόσφαιρα και ίσως αποτελούν την πιο διαφορετική δουλειά του Cobain, καθώς σε καμία περίπτωση το Southern Gothic των Earth δεν συνάδει με την αμερικάνικη αστεακή θεματογραφία που διαπερνά όλο το υπόλοιπο έργο του.

 

Ένα άλλο παράδειγμα που μπορεί να αναδείξει τη σχέση του Cobain με τον μουσικό πειραματισμό αποτελεί το ηχητικό κολλάζ “Montage from Heck”. Χρησιμοποιώντας την τεχνική των Cut-ups και μια τεράστια λίστα Samples απ’ τη δισκοθήκη του (μερικά απ’ τα οποία μπορείτε να δείτε εδώ), ο Cobain κατασκευάζει έναν άγριο ήχο που αποτίει φόρο τιμής στους μεγάλους πειραματιστές της μουσικής ιστορίας. Και σ’ αυτό το πλαίσιο ακόμα, η μίξη του Cobain παραμένει πολύ περισσότερο πανκ απ’ ότι αυτές των προπατόρων του είδους, καθώς δεν είναι ακαδημαϊκός αλλά ένα παιδί που συνενώνει στοχαστικά τη μουσική ιστορία που τον διαμόρφωσε. Το παραπάνω βίντεο επεξηγεί ιδανικά το concept του ηχητικού αυτού κολλάζ, ενώ ο ίδιος χρήστης έχει ανεβάσει αντίστοιχα βίντεο που παρουσιάζουν και αναλύουν εξαιρετικά τις εικαστικές του αναζητήσεις.

 

http://www.youtube.com/watch?v=ENmGAgOeAKk

Το καλύτερο όμως τεκμήριο της πειραματικής πλευράς του αποτελεί η συνεργασία του με τον γνωστό συγγραφέα William S. Burroughs. Το 1992 ο Cobain ζήτησε ταχυδρομικώς από τον Burroughs να συνεργαστούν. Το αποτέλεσμα είναι κάτι που θέλω να ανοίξω ένα paypal για να κολλήσουν όσοι γενναιόδωροι άνθρωποι υπάρχουν στο αναγνωστικό μας κοινό προκειμένου να το αποκτήσω. Το “The ‘Priest’ They Called Him” είναι ένα 10λεπτο κομμάτι με εξώφυλλο τον Novoselic με αμφίεση και πόζα σκοτεινού ιερέα και επιμέλεια εξωφύλλου από τον σκηνοθέτη Gus Van Sant.

Η απαγγελία του Burroughs είναι βασισμένη σε ένα διήγημα από τη συλλογή “Απολυμαντής” (στα ελληνικά σε διάφορες εκδόσεις) με θέμα – ω, τι έκπληξη – τις περιπέτειες ενός ηρωινομανούς στην αναζήτηση πρέζας την Παραμονή των Χριστουγέννων. Η δε μουσική είναι ένας άγριος και θορυβώδης, πλην εγκεφαλικός και μελετημένος κιθαριστικός πειραματισμός πάνω στο “Silent Night” (“Άγια Νύχτα” στα εδώ σχολεία) και το “To Anacreon From Heaven”, τον ύμνο της Anacreontic Society που εξελίχθηκε στον εθνικό ύμνο της Αμερικής (περισσότερα εδώ). Ο συνδυασμός τους είναι συγκλονιστικός και είναι απορίας άξιον το γεγονός ότι δεν προβάλλεται – βιογραφικά τουλάχιστον – ως μεγάλη στιγμή και των δύο.

Έναν χρόνο μετά, ο Burroughs και ο Cobain γνωρίστηκαν κι από κοντά. Ο Cobain – πιθανώς ο διασημότερος άνθρωπος στον κόσμο εκείνη τη στιγμή – λέγεται πως ενθουσιάστηκε σαν σχολιαρόπαδιο, ενώ ο Burroughs απ’ την πλευρά του φαίνεται να τον αντιμετώπισε με μία κάποια στοργή. Όταν λίγο καιρό μετά ήρθε η αυτοκτονία του μουσικού, ο θρυλικός συγγραφέας ήταν ένας απ’ τους ανθρώπους που συμπλήρωσαν τη διαδεδομένη στενοχώρια με σχόλια όπως “απογοήτευσε την οικογένειά του” και “γκρέμισε το ηθικό των οπαδών του”. Κατά περίεργο τρόπο, φράσεις που ταιριάζουν περισσότερο σε έναν απογοητευμένο και αποξενωμένο πατέρα, παρά σε κάποιον απαθή σχολιαστή της πραγματικότητας.