Μέσα στην βδομάδα που πέρασε, κυκλοφόρησε το πρώτο ολοκληρωμένο trailer του sequel του Blade Runner, του δυστοπικού noir αριστουργήματος του Ridley Scott που καθόρισε σε μεγάλο βαθμό την αισθητική του cyberpunk sci-fi, συνδυάζοντας την φουτουριστική εκδοχή μιας μεγαλούπολης με neon φώτα, βρώμικους δρόμους και γιγάντια ολογράμματα με τα φιλοσοφικά ερωτήματα γύρω από την μνήμη, τον εαυτό, την ανθρωπότητα. Το Blade Runner 2049, όπως είναι ο τίτλος της νέας ταινίας, σκηνοθετεί ο Dennis Villeneuve (Arrival, Sicario) και αναμένεται στις κινηματογραφικές αίθουσες τον Οκτώβριο του 2017.

Μέχρι εδώ, όλα καλά. Δεν υπάρχει κατ’ αρχήν κάτι μεμπτό στην δημιουργία ενός sequel για μια από τις σημαντικότερες ταινίες επιστημονικής φαντασίας στην ιστορία του κινηματογράφου, η οποία υποτιμήθηκε τραγικά στην εποχή της και μετά βίας κατάφερε να βγάλει τα έξοδά της – πόσω μάλλον έχοντας στο τιμόνι έναν σκηνοθέτη ο οποίος έχει δώσει μέχρι στιγμής από καλά μέχρι εξαιρετικά δείγματα γραφής. Τα ερωτήματα αρχίζουν να ξεπηδούν αν αναλογιστούμε την σημερινή κατάσταση του Hollywood και, κυρίως, την μανία του με τα remakes, reboots και sequels ταινιών των 80s και 90s.

Η νοσταλγία, ως γνωστόν, αποτελεί από μόνη της ένα ιδιαίτερα ευπώλητο και επικερδές προϊόν, και η κινηματογραφική βιομηχανία προσπαθεί να κάνει ό,τι περνάει από το χέρι της ώστε να το ξεζουμίσει όσον το δυνατόν περισσότερο. Αν κοιτάξουμε τις 10 μεγαλύτερες επιτυχίες του διεθνούς box office για το 2016, θα βρούμε ταινίες που βασίζονται σε comics που μετράνε πολλές δεκαετίες ζωής (Captain American: Civil War, Batman V Superman), spinoffs λιγότερο ή περισσότερο κλασικών κινηματογραφικών franchise (Rogue One: A Star Wars Story, Fantastic Beasts and Where to Find Them), sequels που απέχουν πάνω από μια δεκαετία από τα originals (Finding Dory) και φυσικά remakes παλιότερων ταινιών (The Jungle Book). Βρισκόμαστε σχεδόν στα μισά του 2017 και ήδη το remake του Beauty and the Beast έχει φέρει στα ταμεία της Disney πάνω από 1 δις δολάρια, ενώ ο συνολικός αριθμός sequels/reboots/remakes για τη χρονιά ξεπερνάει τις 40 ταινίες.

Τα πράγματα περιπλέκονται περισσότερο αν δούμε αυτήν την τάση συγκεκριμένα στο genre της επιστημονικής φαντασίας, με τις νέες ταινίες να λαμβάνουν απαξιωτικές κριτικές και να αποτυγχάνουν στο box office – όπως ήδη συνέβη με τα φετινά Ghost in the Shell και Power Rangers, αλλά και τα τελευταία 5-6 χρόνια με τα RoboCop, Total Recall, The Thing, τα νέα Terminator και Independence Day κ.ά, ενώ παράλληλα ετοιμάζονται remakes των Akira, Logan’s Run, Stargate, WarGames και πολλών, πολλών ακόμα. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχουν φωτεινές εξαιρέσεις (βλέπε Mad Max: Fury Road) αλλά δυστυχώς, ασχέτως των συγκεκριμένων προσδοκιών μας για το Blade Runner 2049, αυτό είναι λίγο-πολύ το πλαίσιο μέσα στο οποίο παράγεται.

Η ιδιοφυία των μεγάλων sci-fi ταινιών, είτε στην blockbuster είτε στην ανεξάρτητη ή σινεφίλ εκδοχή τους, βρισκόταν στο ότι κατάφερναν να διερευνήσουν ένα μέλλον που πηγάζει κατευθείαν από το παρόν. Όσο πάταγαν στη δυστοπική μελλοντολογία μιας εκδοχής του κόσμου όπου ο άνθρωπος έρχεται αντιμέτωπος με νέες τεχνολογικές ή κοσμικές προκλήσεις, άλλο τόσο φρόντιζαν να υπογραμμίσουν το γεγονός ότι τα βασικά συστατικά αυτών των προκλήσεων είναι ριζωμένα στην πραγματικότητα που ζούμε καθημερινά. To Blade Runner αποτελεί ένα από τα καλύτερα παραδείγματα αυτής της ισορροπίας στην ιστορία του sci-fi κινηματογράφου, και χρειάστηκε να περάσουν αρκετά χρόνια για να αναγνωριστεί αυτό του το επίτευγμά.

Η σημερινή τάση του Hollywood να φτιάχνει remakes, sequels και franchises για τα πάντα χτυπάει στην καρδιά της ιδιαιτερότητας του sci-fi κινηματογράφου, αναθεωρώντας το τι αποτελεί μέλλον και τι όχι. Αν αφαιρέσεις το στοιχείο της ανοικειότητας μέσα από το ερώτημα τι είναι ανθρώπινο και τι όχι, την αμφισβήτηση των παραδοσιακών αισιόδοξων οραμάτων για το μέλλον, τον προβληματισμό για την σχέση τεχνολογίας-ζωής και κρατήσεις μόνο την νοσταλγία, την αναγνωρισιμότητα των συμβόλων και την οικειότητα των χαρακτήρων, τότε τι μένει; Ένας φουτουρισμός που, όσο φανταχτερός κι αν είναι, στην πραγματικότητα μοιάζει μάλλον ξεπερασμένος και συντηρητικός.

Το πρώτο Blade Runner διαδραματιζόταν το 2019, δύο μόλις χρόνια από το σημείο που βρισκόμαστε τώρα, και παρ’όλο που δεν έχουμε αποικήσει το διάστημα και δεν υπάρχουν ιπτάμενα αυτοκίνητα, το μέλλον που περιέγραψε βρίσκεται διάσπαρτο παντού στο παρόν μας. Το Blade Runner 2049 διαδραματίζεται 30 χρόνια αργότερα, κι ο Villeuneve έχει αναλάβει την ευθύνη να διερευνήσει τι έχει μείνει ίδιο και τι έχει αλλάξει σ’ αυτό το μέλλον, όντας παράλληλα αντιμέτωπος με την αποτυχία του Hollywood να φτιάξει αξιοπρεπείς και στοιχειωδώς πρωτότυπες ταινίες επιστημονικής φαντασίας. Ελπίζουμε πραγματικά, παρ’ όλες τις αντιξοότητες, να τα καταφέρει.