Στην λογοτεχνία, τον κινηματογράφο, το θέατρο και όπου αλλού χρειάζεται να δημιουργηθεί μία φανταστική αφήγηση, είθισται να υπάρχουν οι λεγόμενοι Stock Characters, “προκάτ” μοτίβα χαρακτήρων που ο/η συγγραφέας/σεναριογράφος ντύνει ανάλογα με τις ανάγκες της ιστορίας. Οι πιο διάσημες περιπτώσεις stock characters στην κλασσική παράδοση μάλλον προέρχονται από την ιταλική Comedia dell’Arte και είναι το ζευγάρι των innamorati (ερωτευμένοι/εραστές), οι γνωστοί Πιερρότος και Κολομπίνα. Στην ποπ κουλτούρα, ο πιο διάσημος stock character είναι μάλλον ο Ιγκόρ, το πρότυπο του υπηρέτη με καμπούρα που συχνά μπορεί να μεθοδεύσει αυτό που είναι συμφέρον για τον αφέντη του καλύτερα απ’τον ίδιο. Έναν ιδανικό και αξεχαστο τέτοιον Ιγκόρ πολλοί θα θυμούνται από την υπέροχη κωμωδία Young Frankenstein του Mel Brooks. Προκαλεί μεγάλη εντύπωση το γεγονός ότι η διαφορά μεταξύ ενός πραγματικού προσώπου (Φαήλος) και ενός κινηματογραφικού χαρακτήρα (Ιγκόρ) δεν είναι ο φακός της κάμερας αλλά η καμπούρα. Ο κ. Κρανιδιώτης έχει ορθή πλάτη και μεγάλη έφεση με τον φακό, όντας εντυπωσιακά ικανός να παράγει τις ερωτικές κραυγές που έλκουν τα ΜΜΕ στη θαλπωρή των απόψεών του. Το προφίλ του Φαήλου μαρτυράει τις καταβολές του στη φιγούρα του Ιγκόρ. Εύκολα μπορούμε να φανταστούμε τον πρωθυπουργό να τον προσφωνεί “πιστέ μου Φαήλο” κάθε φορά που οι στραβοτιμονίες μετατρέπονται σε καραβοτσακίσματα, εξαναγκάζοντας τον ηγέτη της χώρας να υιοθετήσει το τετριμμένα απλανές του βλέμμα. “Πιστέ μου Φαήλο”, κάθε φορά που μέσα από τις επίσημες επικοινωνιακές διόδους το μήνυμα της πολιτικής ηγεσίας δεν βγαίνει με αρκετά ντεσιμπέλ, καταλήγοντας στον λυγμό έχοντας παρακάμψει τον πάταγο. “Πιστέ μου Φαήλο” όταν χρειάζεται ο πάταγος. “Ζω για να σας υπηρετώ αφέντη” και έρχεται ο πάταγος. Συχνά ο Κρανιδιώτης αντιμετωπίζεται σαν τρελός. Συχνά δέχεται επιθέσεις από εκείνη την ολιγομελή υγιή πλευρά που ξέμεινε στη δημοσιογραφία (ή και από κάποια ανθυγιεινά τμήματά της με προσωρινές μόνο λύσεις για τη δυσοσμία) σχετικά με την “ακρότητα” των απόψεών του, για την τάση του να απευθύνεται στο ευρύ κοινό “ξεπερνώντας κάθε όριο”. Η μάχιμη δημοσιογραφία φαίνεται να απαιτεί κοσμιότητα και διάθεση συνεργασίας από το δεξιό άνω άκρο του πρωθυπουργού στον αγώνα της ενάντια… στον πρωθυπουργό. Μόλις πριν από μία ημέρα, ο Φαήλος τάραξε για μία εισέτι φορά τον κόσμο της δημοσιογραφίας, όταν απάντησε στο ερώτημα ενός συμπολίτη μας που θεώρησε λανθασμένα ότι απευθύνει την απορία του στην αρμόδια υπηρεσία μέσω twitter. Ο Φαήλος όμως κάθε άλλο παρά τρελός είναι. Οι θέσεις του διέπονται από μεγαλύτερη συνέπεια από το σύνολο της Νέας Δημοκρατίας, ενώ πολλές από τις ατάκες του που τα ΜΜΕ παρουσίασαν ως “ακραίες” δεν ήταν παρά ακριβείς θέσεις της δεξιάς τάσης που αντιπροσωπεύει η κυβέρνηση Σαμαρά: το ρεπουμπλικάνικης επιρροής συνονθύλευμα πρωτόγονου συντηρητισμού, εξημμένου εθνικισμού, ξεσαλωμένου λαϊκισμού και αχαλίνωτου νεοφιλελευθερισμού. Όταν για παράδειγμα είχε θορυβήσει πολλούς λέγοντας ότι “το κράτος πρέπει να έχει το μονοπώλιο της βίας”, πολλά δημοσιεύματα φύτρωσαν προκειμένου να πληροφορήσουν τα πλήθη ότι ο Κρανιδιώτης έκραζε νέες ακρότητες. Η φράση αυτή, ωστόσο, προέρχεται από το κλασσικό έργο “Λεβιάθαν” του φιλόσοφου Τόμας Χόμπς, κείμενο το οποίο αποτελεί θεμέλιο κάθε σύγχρονης Δεξιάς θεωρίας και των αντίστοιχων πολιτικών της. Μια τέτοια δήλωση λοιπόν – ενώ είναι μία εμφανώς ακραία, παρανοϊκή και επικίνδυνη θέση – δεν αποτελεί κάποιου είδους “απόκλιση” αλλά ρητή παραδοχή μιας κοινά αποδεκτής θέσης της Νέας Δημοκρατίας και της Δεξιάς στο σύνολό της. Και αυτός είναι ο ρόλος του Φαήλου: να επικυρώνει ιδεολογικά τα ψυχανεμίσματα του χαμηλού μέσου όρου ευφυίας που χαρακτηρίζει τη ΝΔ. Αυτό φυσικά δεν συνεπάγεται ότι ο Φαήλος αποτελεί κάποιου είδους μορφωμένη και αξιόλογη φιγούρα. Τουναντίον: η μικρότητα των συμπεριφορών και των δηλώσεών, όπως επίσης και η ανικανότητά του να χειριστεί το επικοινωνιακό σκέλος είναι παραπάνω από εμφανείς. Ωστόσο, το σφάλμα αυτή τη φορά καταλογίζεται σε όσους επιλέγουν να θεωρήσουν ότι τα “συμπτώματα” ανήκουν στον ίδιο και όχι σε μία ολόκληρη πολιτική θεωρία, παρακάμπτοντας έτσι την ουσία της υπόθεσης. Ακόμα και ο πρόσφατος διάλογος του twitter, δεν είναι τίποτα άλλο παρά μία στυγνή παραδοχή ότι τα προβλήματα είναι της “μηχανής” και η μόνη πρόνοια που αυτή ενδιαφέρεται να παρέχει είναι χωρατά και χαρτόκουτες παλιών τηλεοράσεων (αλήθεια, θέλει να μας πει ότι κράτησε μια χαρτόκουτα 30 χρόνια;). Μεμπτό δεν είναι να καταφέρεται ο Φαήλος χυδαία εναντίον του κόσμου· μεμπτό είναι να υποκρίνεται ο Βαρβιτσιώτης ότι έχει στο μυαλό του το κοινό καλό. Όσο για το τι είναι τελικά ο Φαηλός, μιας και “το δεξί χέρι του πρωθυπουργού” είναι υπερβολικά μεγάλο και η ανάλυση του ρόλου του που παραθέτουμε στο παρόν κείμενο είναι ακόμα μεγαλύτερη, καλούμαστε επιτακτικά να βρούμε νέα ονομασία. Ευτυχώς, ο εμπλουτισμός της ελληνικής γλώσσας μέσα από την πολιτισμική συνύπαρξη των καιρών της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας μας παρέχει διάφορες λέξεις που αποδεικνύονται επίκαιρες και χρήσιμες. Ανάμεσα τους, βρίσκουμε μία που χαρακτηρίζει αυτόν που αγκομαχά να φέρει εις πέρας τη βούληση του αφέντη του παρά τις εκάστοτε αντιξοότητες, ακόμα κι αν αυτές προκύπτουν από ευρεία κοινωνική δυσαρέσκεια: ΤΣΙΡΑΚΙ. Να τον χαιρόμαστε.
