Διάφορα δημοσιεύματα εμφανίστηκαν τελευταία σχετικά με τη διαγραφή των «αιώνιων φοιτητών» από την νέα ακαδημαϊκή χρονιά. Δε θέλω να αρχίσω να τους υπερασπίζομαι λέγοντας πόσο δημιουργικά περνούν τα φοιτητικά τους χρόνια, γιατί ενώ πολλοί μπορεί να δουλεύουν ή να δραστηριοποιούνται, πολλοί όντως – ας το παραδεχτούμε – τον περισσότερο καιρό μπορεί να λουφάρουν. Και δε με ενδιαφέρει αν κάποιος περνά εποικοδομητικά σύμφωνα με την «κοινή γνώμη» την ώρα του. Με ενδιαφέρει το δικαίωμα του να έχει πρόσβαση στη γνώση ή στην εκπαίδευση όταν το θελήσει. Εκ των πραγμάτων αυτό δεν είναι δυνατό λόγω του συστήματος των πανελληνίων και αφού πια τα μόρια ισχύουν μόνο για 2 χρόνια, πρέπει να μπορεί καθένας τουλάχιστον να σπουδάσει αυτό που επέλεξε (ή τον επέλεξε).

Τα πιο συνήθη επιχειρήματα κατά των αιώνιων φοιτητών είναι τα εξής:

Οι αιώνιοι φοιτητές καταλαμβάνουν θέσεις στα πανεπιστημιακά ιδρύματα (αυτολεξεί σε δημοσίευμα). Αν όντως τρώγανε θέσεις από φοιτητές τότε μαζί με την διαγραφή τους, θα έπρεπε να αυξάνονται αντίστοιχα και οι εισακτέοι σε κάθε σχολή. Αυτό όμως προφανώς δε συμβαίνει. Ποιανού τη θέση τρώνε τότε;

Δεύτερο επιχείρημα. Υποβαθμίζουν το επίπεδο των ελληνικών πανεπιστημίων στο εξωτερικό. Δε χρειάζεται να απαριθμήσουμε τα προβλήματα της Τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, είναι γνωστά σε όλους μας, τα ζούμε. Δεν φαίνεται να είναι η παρουσία των αιώνιων φοιτητών ο λόγος που πέφτει το γόητρο του ελληνικού πανεπιστημίου. Αλλά ακόμα και έτσι να ήταν, τι σημασία έχει το ίματζ μπροστά στις πιο βασικές προτεραιότητες; Το να ασχολούμαστε με την διαγραφή των αιώνιων φοιτητών απλώς μετατοπίζει το θέμα της συζήτησης από τα πιο σημαντικά δομικά προβλήματα της εκπαίδευσης.

Ακόμα χειρότερα, με το τωρινό σχεδόν μηδενικό αντίκρυσμα των πτυχίων, η προσπάθεια να «δοθεί επίπεδο» στα εγχώρια πανεπιστήμια, αφορά μόνο περιπτώσεις οικογενειών που τα κονδύλια για τις σπουδές θα επέτρεπαν και το να φύγει ο σπουδάζων στο εξωτερικό. Η απειλή της διαγραφής των αιώνιων (και το σύνολο των μέτρων «εξυγίανσης» των πανεπιστημίων), αποκλείει κατευθείαν τη δυνατότητα του παιδιού να συνεισφέρει στον οικογενειακό προϋπολογισμό και άρα, για πολλές περιπτώσεις, τη δυνατότητα να σπουδάσει εν γένει.

Φοιτητικά προνόμια. Αν κάποιος το φέρει ως επιχείρημα δεν είναι αρκετά ενημερωμένος αφού μετά τον 6ο χρόνο (για τις τετραετείς σχολές) δεν ισχύει το φοιτητικό πάσο. Ούτε πάσο ούτε επιπλέον συγγράμματα ούτε κάποιο άλλο φοιτητικό προνόμιο δεν απολαμβάνει ένας αιώνιος φοιτητής.

Σίγουρα υπάρχουν πολλά παραδείγματα στον κύκλο του καθενός, διαφόρων ατόμων που άρχισαν αργά πλην εντατικά με τη σχολή τους. Ένα ακραίο παράδειγμα είναι μιας γνωστής που έχασε τη δουλειά της πριν 3 χρόνια, δεν έβρισκε άλλη και ξεκίνησε πάλι την σχολή της που είχε παρατήσει μικρή, σε ηλικία 40 χρονών.

Τι επιτυγχάνεται λοιπόν με την απειλή της διαγραφής; Το εν λόγω μέτρο δεν είναι τόσο για την τιμωρία των παλιών όσο για τον παραδειγματισμό των νέων. Το πανεπιστήμιο όμως (όπως έχουμε μάθει… στο πανεπιστήμιο) δεν αποτελεί μόνο χώρο εξοπλισμού για να βγει κανείς να ανεμίζει το πτυχίο για τρείς κι εξήντα. Κανονικά αποτελεί και δίαυλο στην κάθε είδους επιστήμη, ασχέτως αν αυτό – για μια σωρεία λόγων – βρίσκεται μόνο σε δηλώσεις που έγιναν αιώνες πριν. Είναι σαφέστατα θέμα κατασκευής νοοτροπίας και όχι «εύρυθμης λειτουργίας» των ιδρυμάτων.